Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η εξέλιξη των σχέσεων, από την Τελωνειακή Ένωση το 1987 έως σήμερα: Η επιτυχής ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την Τελωνειακή Ένωση (Τ.Ε.) της Κύπρου και η έναρξη ισχύος της, την 1η Ιανουαρίου 1988, έδωσαν μια νέα δυναμική στην πορεία των σχέσεων της Κύπρου με την ΕΟΚ.

 

Μια πορεία που άρχισε με δειλά βήματα την περίοδο κοσμογονικών εξελίξεων (κατάρρευση Ανατολικού Μπλοκ) για να καταστεί σήμερα ο κυρίαρχος άξονας άσκησης εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

Πρωτεργάτες της ευρωπαϊκής πορείας της Κύπρου, οι πρώτοι που συνειδητοποίησαν τη στρατηγική ένταξης ως τη μόνη εναλλακτική στρατηγική για το μέλλον του κυπριακού λαού, ήσαν οι τότε επικεφαλής του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος και ο ειδικός γραμματέας για θέματα ΕΟΚ, στενός του συνεργάτης, Γιάννος Κρανιδιώτης. Αποφασιστικό ρόλο διαδραμάτισε επίσης το γεγονός ότι το κυβερνών την Ελλάδα ΠΑΣΟΚ αποκρυστάλλωσε έγκαιρα τη στρατηγική επιλογή της συμμετοχής της Ελλάδας στην ΕΟΚ και την σημασία που αποκτούσε η συμμετοχή αυτή στην αντιμετώπιση του εξ ανατολών κινδύνου (επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας).

 

Με την άνοδο στην εξουσία το 1981, ένα μόνο χρόνο μετά την προσχώρηση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, ο Έλληνας πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και τα στελέχη της σοσιαλιστικής κυβέρνησης εγκατέλειψαν τις παλαιές τους αφοριστικές ρητορείες εναντίον της ΕΟΚ. Αντίθετα, μάλιστα, το ΠΑΣΟΚ επαναδιαπραγματεύθηκε τα τεχνικά σημεία των όρων προσχώρησης και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην προώθηση και υπογραφή της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης και στην προώθηση της ένταξης της Ισπανίας και της Πορτογαλίας στην Κοινότητα. Η συμμετοχή στο σύστημα λήψεως αποφάσεων οδήγησε τον Έλληνα πρωθυπουργό και τα στελέχη της εξωτερικής πολιτικής να αντιληφθούν ότι το θεσμικό πλαίσιο της ΕΟΚ προσφέρει δυνατότητες διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων.

 

Η αποφασιστική μάλιστα διαπραγμάτευση της Τ.Ε. της Κύπρου οδήγησε στην άρση των επιφυλάξεων κοινοτικών εταίρων σε σχέση με το πολιτικό πρόβλημα στο νησί. Κλειδί της στρατηγικής διαπραγμάτευσης ήταν η σύνδεση του θέματος της Τ.Ε. της Κύπρου με την υιοθέτηση των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων, γεγονός που ανάγκασε τους υπόλοιπους εταίρους να λάβουν σοβαρά υπόψιν τους τα ειδικά ελληνικά συμφέροντα για την Κύπρο, σε αντάλλαγμα για την προώθηση των προγραμμάτων συνεργασίας με τις άλλες μεσογειακές χώρες.

 

 

Χρονικό ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε.

 

1972: Υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης Κύπρου- Ευρωπαϊκής Ένωσης

 

Ιούνιος 1973: Η Συμφωνία Σύνδεσης Κύπρου- Ευρωπαϊκής Ένωσης τίθεται σε ισχύ τον Ιούνιο του 1973 και προνοεί την εγκαθίδρυση τελωνειακής ένωσης σε δύο στάδια.

 

Ιούλιος 1987: Υπογραφή του Πρωτοκόλλου Τελωνειακής Ένωσης το οποίο προνοεί  την εφαρμογή του δεύτερου σταδίου της Συμφωνίας Σύνδεσης και τη συμπλήρωση της τελωνειακής ένωσης σε δύο φάσεις.

 

Ιούλιος 1990: Η Κυπριακή Δημοκρατία υποβάλλει αίτηση ένταξης στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Η αίτηση υποβάλλεται επίσημα στις 4 Ιουλίου 1990 στον τότε Υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας, η οποία ασκούσε την περίοδο εκείνη την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.

 

Ιούνιος 1993: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη γνωμοδότησή της για την αίτηση ένταξης της Κύπρου που εκδίδεται στις 30 Ιουνίου 1993 και εγκρίνεται  από το Συμβούλιο στις 17 Οκτωβρίου 1993,  εγκρίνει  την Κύπρο επιλέξιμη για ένταξη και εν αναμονή προόδου στο πολιτικό πρόβλημα επιβεβαίωνε ότι η κοινότητα ήταν έτοιμη να αρχίσει διαδικασία με την Κύπρο που θα οδηγούσε στην τελική της ένταξη.

 

Νοέμβριος 1993: Έναρξη των ουσιαστικών συνομιλιών  μεταξύ της κυβέρνησης της Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με σκοπό την κατάλληλη προετοιμασία της Κύπρου για τις μελλοντικές ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Οι ουσιαστικές συνομιλίες μεταξύ της Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ολοκληρώνονται  το 1995.

 

Ιούνιος 1994: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κέρκυρας τον Ιούνιο του 1994 και του Έσσεν το Δεκέμβριο του 1994 επιβεβαιώνουν  ότι ο επόμενος γύρος της διεύρυνσης της Ένωσης θα περιλαμβάνει την Κύπρο και τη Μάλτα.

 

Μάρτιος 1995: Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων επαναβεβαιώνει στις 6 Μαρτίου 1995, την επιλεξιμότητα της Κύπρου για ένταξη στην Ε.Ε. και υπογραμμίζει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις θα αρχίσουν έξι μήνες μετά τη λήξη της Διακυβερνητικής Διάσκεψης του 1996, λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματά της.

 

Ιούνιος 1995:  Στις 12 Ιουνίου 1995, το Συμβούλιο Σύνδεσης Ε.Ε. - Κύπρου υιοθετεί  ένα κοινό ψήφισμα που αφορά την προενταξιακή στρατηγική της Κύπρου, περιλαμβανομένης της εγκαθίδρυσης ενός διαρθρωμένου διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών. Οι ακριβείς διευθετήσεις για το διαρθρωμένο διάλογο υιοθετούνται από την Ε.Ε. στις 17 Ιουλίου 1995.

 

Δεκέμβριος 1997: Στη βάση των προτάσεων της Επιτροπής για τη διεύρυνση που περιλαμβάνονται στο έγγραφό της «Ατζέντα 2000» και λαμβάνοντας υπόψη την επιτυχή κατάληξη της Διακυβερνητικής Διάσκεψης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λουξεμβούργου, που πραγματοποιείται το Δεκέμβριο του 1997, αποφασίζει να εγκαινιάσει μια συνολική διαδικασία διεύρυνσης στις 30 Μαρτίου 1998 με τις δέκα αιτήτριες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και την Κύπρο.

 

Μάρτιος 1998:Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λουξεμβούργου, υιοθετώντας επίσης σχετική πρόταση της Επιτροπής, συγκαλεί διμερείς διακυβερνητικές διασκέψεις την Άνοιξη του 1998 για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Κύπρο, την Ουγγαρία, την Πολωνία, την Τσεχία, την Εσθονία και την Πολωνία. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ε.Ε. με τις χώρες αυτές αρχίζουν στις 31 Μαρτίου 1998.

 

Στις 12 Μαρτίου 1998, κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης στο επίπεδο αρχηγών κρατών, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης παρουσιάζει στην Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επίσημη πρότασή του η οποία προσκαλεί  τους Τουρκοκυπρίους να ορίσουν εκπροσώπους που θα συμμετείχαν ως πλήρη μέλη της διαπραγματευτικής αντιπροσωπίας για την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Αν και η πρόταση αυτή καλωσορίστηκε από την Ε.Ε. και τις χώρες-μέλη της, εντούτοις δεν έγινε αποδεκτή από την Τουρκοκυπριακή ηγεσία.

 

Δεκέμβριος 1999: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι, στις 11 Δεκεμβρίου του 1999, λαμβάνει μια πολύ μεγάλης σημασίας απόφαση για την Κυπριακή Δημοκρατία. Στην παράγραφο 9 (β) του κειμένου των συμπερασμάτων του εν λόγω Συμβουλίου τονίζεται  ότι η επίλυση του κυπριακού προβλήματος δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

 

Δεκέμβριος 2000: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που συννέρχεται στη Νίκαια από τις 7  μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου του 2000, επιβεβαιώνει εκ νέου την ιστορική διάσταση της διαδικασίας διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, το Συμβούλιο της Νίκαιας καθορίζει ε την εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως και των άλλων υποψηφίων υπό ένταξη χωρών, στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με την απόφαση του εν λόγω Συμβουλίου για τη στάθμιση ψήφων, η Κύπρος διαθέτει τέσσερις (4) ψήφους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και αντιπροσωπεύεται από έξι (6) ευρωβουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ένα (1) Επίτροπο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

 

Δεκέμβριος 2002: Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ε.Ε. και της Κύπρου καθώς και μεταξύ της Ε.Ε. και άλλων εννέα υποψηφίων χωρών (των υπολοίπων χωρών που συμμετείχαν στη διαδικασία της διεύρυνσης εκτός της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας) ολοκληρώνονται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης που πραγματοποιήθηκε στις 12 και 13 Δεκεμβρίου 2002. Το Ευρωπαϊκό  Συμβούλιο της Κοπεγχάγης αποφασίζει για την ένταξη της Κύπρου και των άλλων εννέα υποψηφίων χωρών την 1η Μαΐου 2004.

 

Απρίλιος 2003:  Στις 9 Απριλίου του 2003, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δίνει  τη σύμφωνη γνώμη του για τη Συνθήκη Προσχώρησης των νέων δέκα χωρών μελών. Στη συνέχεια, στις 16 Απριλίου του 2003, υπογράφεται ε η εν λόγω Συνθήκη στη Στοά του Αττάλου κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Ιούνιος 2003: Στις 22 Ιουνίου 2003, η Κύπρος συμμετέχει ως ισότιμο μέλος στο Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης.

 

Ιούλιος 2003: Στις 14 Ιουλίου 2003  η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας επικυρώνει  τη Συνθήκη Προσχώρησης.

 

Μάιος 2004: Η  Κυπριακή Δημοκρατία εντάσσεται  στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Μαΐου 2004.