Ο θεσμός του εφήβαρχου ήταν παράλληλος προς εκείνον του γυμνασιάρχου στην αρχαία Κύπρο της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου.
Βλέπε λήμμα: Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή
Ο γυμνασίαρχος ήταν άρχων των αρχαίων κυπριακών πόλεων, υπεύθυνος της εκπαίδευσης των νέων στα γυμνάσια. Το αξίωμα αυτό εθεωρείτο πολύ τιμητικό. Ενώ λοιπόν ο γυμνασίαρχος είχε τη γενική ευθύνη της εκπαίδευσης των νέων και της λειτουργίας των γυμνασίων, παράλληλα ο εφήβαρχος είχε την ειδική ευθύνη της εκπαίδευσης των εφήβων.
Ο θεσμός του εφηβάρχου στην Κύπρο επιβεβαιώνεται και από επιγραφικές μαρτυρίες της Ρωμαϊκής εποχής. Από επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή της αρχαίας Λαπήθου (Λάμπουσα), διαβάζουμε:
... γυμνασιαρχοῦντος
Ὀρόντου τοῦ Ὀρόντου
τοῦ καί τό ΙΗ' ἒτος
γυμνασιαρχήσαντος,
ἐφηβαρχοῦντος
Σώτου τοῦ Ἀσκληπιάδου...
Βλέπουμε, δηλαδή, στην περίπτωση αυτή την παράλληλη ύπαρξη των δυο αξιωμάτων, με πρώτο εκείνο του γυμνασιάρχου (Ορόντης Ορόντου) και δεύτερο εκείνο του εφηβάρχου (Σώτος Ασκληπιάδου).
Σε άλλη επιγραφή, πάλι από τη Λάπηθο, αναφέρεται ο ιερέας και γυμνασίαρχος Άδραστος Αδράστου και μαζί ο εφήβαρχος Διονύσιος Διονυσίου - Απολλοδότου.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια