Κούρεμα καταθέσεων
Η Κύπρος, σύμφωνα με τους ειδικούς, διά του κουρέματος καταθέσεων το 2013 έγινε το πειραματόζωο της Ευρώπης. Με μια μοναδική στα χρονικά απόφαση που ουσιαστικά γκρέμιζε το τραπεζικό της σύστημα, μετά την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωζώνη. Ωστόσο μέχρι να φτάσουμε στην τελική απόφαση της 24ης Μαρτίου 2013 έγιναν πολλά. Υπήρξε μια πρώτη απόφαση για κούρεμα που για πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά “πείραζε” τις καταθέσεις ακόμη και αυτές που ήταν κάτω από το μαξιλάρι των €100000. Μια απόφαση που μάλλον την επόμενη ημέρα οι ηγέτες της Ευρώπης την έβλεπαν με προβληματισμό.
Στις 15 Μαρτίου 2013 το βράδυ ξεκίνησε η κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup για την πολιτική απόφαση που θα έπρεπε να παρθεί για την Κύπρο και το πρόγραμμα διάσωσης. Μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις γεμάτες ένταση, αποφασίστηκε κούρεμα καταθέσεων 6,5% μέχρι τις €100.000 και 9,5% για τις καταθέσεις από τις €100.000 και άνω σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα.
Το πρωινό του Σαββάτου 16 Μαρτίου 2013 ήταν πολύ διαφορετικό. Οι πολίτες πήγαιναν στα ΑΤΜ για να δουν τα χρήματα που είχαν μέσα στους λογαριασμούς τους.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επέστεψε στην Κύπρο αργά το απόγευμα της 16ης Μαρτίου 2013 και αμέσως συγκάλεσε Υπουργικό Συμβούλιο και Σύσκεψη Αρχηγών για να ενημερώσει για τις εξελίξεις. Την νύχτα της Κυριακής 17 Μαρτίου 2013 ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανακοίνωσε μέσω διαγγέλματος τους λόγους όπου δέχθηκε το κούρεμα.
Η αναστάτωση που υπήρξε ήταν πολύ μεγάλη. Οι τράπεζες έκλεισαν ουσιαστικά επ` αόριστον μέχρι να ξεκαθαρίσει αν θα περνούσε η απόφαση από την Βουλή. Την Τρίτη 19 Μαρτίου το βράδυ η Κυπριακή Βουλή, με 36 ψήφους κατά και 19 αποχές, απέρριπτε την απόφαση για κούρεμα των καταθέσεων.
Από εκείνη την στιγμή, όλος ο πλανήτης είχε στραμμένα τα βλέμματα του στην Κύπρο καθώς κανείς δεν ήξερε πια τι θα ακολουθούσε.
Ο Υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής αναχωρεί για την Μόσχα, σε μια προσπάθεια η Κύπρος να εξασφαλίσει χρηματοδότηση με διαφορετικό τρόπο ώστε να σωθεί η Λαϊκή Τράπεζα.
Η Μόσχα ωστόσο ήταν δυσαρεστημένη από τις εξελίξεις κάτι που φάνηκε από τις δηλώσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν ενώπιον του Ζοσέ Μπαρόσο.
Ο κ. Σαρρής επέστρεψε από την Μόσχα με άδεια χέρια. Έξω από την Βουλή οι πολίτες, κυρίως εργαζόμενοι της Λαϊκής Τράπεζας διαμαρτύρονταν σχεδόν καθημερινά και φώναζαν “κάτω τα χέρια από την Λαϊκή”
Στις 24 Μαρτίου 2013, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας άρχισε να διαπραγματεύεται ο ίδιος της τελική απόφαση. Στην Κύπρο την ίδια ώρα πραγματοποιούνταν Συμβούλιο Αρχηγών στο Προεδρικό το οποίο ενημερωνόταν για τις εξελίξεις.
Τελικώς ελήφθη η οδυνηρή απόφαση για κλείσιμο της Λαϊκής και μετατροπή της σε “καλή” και “κακή”. Παράλληλα αποφασίστηκε κούρεμα καταθέσεων στην Τράπεζα Κύπρου από 37,5% μέχρι 60%. Την νύχτα της 25ης Μαρτίου, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανακοίνωσε στον λαό τους λόγους που δέχθηκε την απόφαση.
Μετά τις αρνητικές εξελίξεις για την κυπριακή οικονομία ξεκίνησε δικαστική έρευνα για την απόδοση ευθυνών στους υπαιτίους. Στις 2 Απριλίου 2013 παραιτήθηκε ο Κύπριος υπουργός οικονομικών Μιχάλης Σαρρής. Την ίδια περίοδο δημοσίευμα της εφημερίδας Χαραυγή ανέφερε πως συγγενικά πρόσωπα του προέδρου Αναστασιάδη φυγάδευσαν από τις κυπριακές τράπεζες καταθέσεις ύψους 22.000.000 €, λίγο πριν αποφασιστεί το κούρεμα.
Άμεση συνέπεια της οικονομικής κρίσης στην Κύπρο υπήρξε η αύξηση της ανεργίας. Σύμφωνα με την Κυπριακή Στατιστική Υπηρεσία, η ανεργία έφτασε το πρώτο τρίμηνο του 2013 στο 15,9%, από 12,7% στο τελευταίο τρίμηνο του 2012 και 11,1% στο αντίστοιχο πρώτο τρίμηνο του 2012