Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η 11η Μαρτίου είναι αφιερωμένη στα θύματα της τρομοκρατίας στην Ευρώπη και τις οικογένειές τους. Η πρωτοβουλία ανήκει στο Δίκτυο των Οργανώσεων των Θυμάτων της Τρομοκρατίας (NAVT), η οποία υιοθετήθηκε με ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Αφορμή στάθηκε η πολλαπλή βομβιστική επίθεση στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Μαδρίτης στις 11 Μαρτίου 2004, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 191 άνθρωποι και να τραυματιστούν 1800. Η τρομοκρατική αυτή επίθεση, η χειρότερη που σημειώθηκε ποτέ στη Γηραιά Ήπειρο, ήταν έργο της Αλ Κάιντα.

Η Ευρώπη δεν περιορίζει, ωστόσο, τη δράση της στην ημέρα μνήμης. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία που έχει ειδικά ως αντικείμενο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας χρονολογείται από το 2002 και εισήγαγε μια κοινή αντίληψη για τα τρομοκρατικά εγκλήματα και τις ελάχιστες ποινές για τους δράστες σε όλη την Ευρώπη. Αναγνώρισε τον ευάλωτο χαρακτήρα των θυμάτων της τρομοκρατίας και τη βοήθεια που χρειάζονται τα θύματα και οι οικογένειές τους.

Με το κύμα επιθέσεων, που έπληξε εννέα χώρες της ΕΕ από το 2015 έως το 2018, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενίσχυσε το οπλοστάσιό της για να προστατεύσει τους πολίτες και να βοηθήσει τα θύματα. Η νομοθεσία που ψηφίστηκε το 2017 όχι μόνο ενισχύει τους κανόνες και τις κυρώσεις που αφορούν τρομοκρατικές δραστηριότητες, αλλά προβλέπει επίσης καλύτερη υποστήριξη των θυμάτων. Συμπληρώνοντας παλαιότερη νομοθεσία για τα δικαιώματα των θυμάτων εγκληματικών πράξεων, η εν λόγω νομοθεσία καλύπτει τις ανάγκες των θυμάτων, όπως ιατρική και ψυχολογική περίθαλψη ή παροχή νομικών συμβουλών, και θέτει σε εφαρμογή μηχανισμούς έκτακτης ανάγκης για να βοηθήσει τα θύματα μετά από επίθεση. Επιπλέον, τα θύματα από άλλη χώρα λαμβάνουν την ίδια συνδρομή και αποζημίωση με τους κατοίκους της χώρας στην οποία συνέβη η επίθεση, ακόμη και όταν επιστρέφουν στη χώρα τους. Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των χωρών, το 2019 θα τεθεί σε λειτουργία κέντρο συντονισμού για τα θύματα τρομοκρατίας. Μια χώρα της ΕΕ που αντιμετωπίζει τρομοκρατική επίθεση μπορεί επίσης να ζητήσει βοήθεια στο πλαίσιο της ρήτρας αλληλεγγύης της ΕΕ και να επωφεληθεί από τα μέτρα για την αντιμετώπιση κρίσεων τα οποία περιλαμβάνουν πολιτικό συντονισμό.

Δράσεις που ανέλαβε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο:

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάνει ότι είναι δυνατόν προκειμένου να μην καταλήγουν επικίνδυνα όπλα στα χέρια των λάθος ανθρώπων. Η αναθεωρημένη οδηγία για τα πυροβόλα κλείνει τα νομικά κενά που επέτρεψαν στους τρομοκράτες να χρησιμοποιούν ανακατασκευασμένα όπλα, για παράδειγμα στις επιθέσεις του Παρισιού το 2015. Απαιτείται από τα κράτη μέλη να διαθέτουν κατάλληλο σύστημα παρακολούθησης, διατηρώντας εξαιρέσεις για τους κυνηγούς, τα μουσεία και τους συλλέκτες. Το Κοινοβούλιο πιέζει επίσης για καλύτερο έλεγχο στην εξαγωγή όπλων αλλά και για εμπάργκο στις εξαγωγές όπλων προς τη Σαουδική Αραβία

Τον Ιούλιο του 2017 συστάθηκε η ειδική επιτροπή του ΕΚ (TERR), προκειμένου να αξιολογήσει τις ελλείψεις στη μάχη κατά της τρομοκρατίας. Τα ευρήματα και οι προτάσεις της Επιτροπής εγκρίθηκαν κατά την ολομέλεια του Δεκεμβρίου στο Στρασβούργο. Τα μέτρα αυτά της 12ης Δεκεμβρίου 2017 αφορούν την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών και για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης.

Καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων: Οι τρομοκρατικές επιθέσεις των τελευταίων χρόνων έχουν αποδείξει ότι υπάρχουν κενά στους ελέγχους των ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων. Η έκθεση ζητά, μεταξύ άλλων, από τα κράτη μέλη  να επενδύσουν στην αναβάθμιση της τεχνολογίας των πληροφοριών προκειμένου να πραγματοποιούνται σωστοί έλεγχοι στις βάσεις δεδομένων και τονίζει την ανάγκη να χρησιμοποιηθούν βιομετρικά δεδομένα.

Αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης: Η έκθεση ζητά τη δημιουργία νομοθεσίας που θα υποχρεώνει τις εταιρείες να κατεβάζουν υλικό σχετικό με τρομοκρατία, μέσα σε μία ώρα και να αναφέρουν τακτικά την ύπαρξη τρομοκρατικού περιεχομένου.

Επιπρόσθετα το ΕΚ με ψήφισμά του χωρίς νομοθετικό χαρακτήρα προτείνει την ενίσχυση του ρόλου των οργανισμών της ΕΕ, όπως της Europol και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη Λειτουργική Διαχείριση Συστημάτων Τεχνολογικών Πληροφοριών  Μεγάλης Κλίμακας (eu-LISA, European Union Agency for the Operational Management of Large-Scale IT Systems).