Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελλάδας είναι ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου στον τομέα της Αρχαίας τέχνης. Φιλοξενεί μεταξύ άλλων και την Κυπριακή Συλλογή με 850 εκθέματα.
Στις συλλογές του εκπροσωπούνται όλοι οι πολιτισμοί που άνθισαν στον ελληνικό χώρο από την προϊστορική εποχή ως το τέλος της ρωμαϊκής περιόδου.
Το Μουσείο βρίσκεται στην Αθήνα, επί της οδού Πατησίων και δίπλα από το ιστορικό συγκρότημα κτηρίων του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Μπροστά του και προς την οδό Πατησίων, εκτείνεται μία πλακόστρωτη πλατεία. Η έκτασή του, η οποία περιλαμβάνει και το Επιγραφικό Μουσείο, περικλείεται από τις οδούς Πατησίων, Ηπείρου, Μπουμπουλίνας και Τοσίτσα.
Το πρώτο αρχαιολογικό μουσείο στην Ελλάδα δημιουργήθηκε από τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια στην Αίγινα το 1829. Από τότε η αρχαιολογική συλλογή εκτέθηκε σε διάφορα μέρη, μέχρι το 1858 όταν προκηρύχθηκε διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την τοποθεσία και το σχέδιο του μουσείου. Η τοποθεσία που βρίσκεται τώρα το μουσείο δωρήθηκε από την Ελένη Τοσίτσα και η κατασκευή του ξεκίνησε το 1866 και ολοκληρώθηκε το 1889, χρησιμοποιώντας κονδύλια από την ελληνική κυβέρνηση, την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρία και την κοινότητα των Μυκηνών. Μεγάλοι ευεργέτες ήταν επίσης και οι Δημήτριος και Νικόλαος Βερναρδάκης από την Αγία Πετρούπολη, οι οποίοι έδωσαν μεγάλο χρηματικό ποσό.
Η αρχική ονομασία του μουσείου ήταν Το Κεντρικόν Αρχαιολογικόν Μουσείον και αρχικά με διάταγμα του βασιλιά Όθωνα στεγάστηκε στο Ναό του Ηφαίστου μέχρι το 1874. Έπειτα από ταλαιπωρίες και επακόλουθες στεγάσεις των εκθεμάτων η δημιουργία του νέου μουσείου ξεκίνησε το 1866. Έλαβε τη σημερινή του ονομασία το 1881 από τον πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το μουσείο σταμάτησε να λειτουργεί και οι αρχαιότητες εγκιβωτίστηκαν και κρύφτηκαν για την προστασία τους.
Η νότια πτέρυγα του μουσείου στεγάζει το Επιγραφικό Μουσείο, που διαθέτει την πλουσιότερη συλλογή επιγραφών παγκοσμίως. Το μουσείο αυτό δημιουργήθηκε κατά τα έτη 1953 - 1960 με σχέδια του αρχιτέκτονα Περικλή Καραντινού.
Κυπριακή Συλλογή
Η Κυπριακή Συλλογή Αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου συγκροτήθηκε σταδιακά από τον 19ο αιώνα, με αγορές έργων της Αρχαιολογικής Εταιρείας (1879) και δωρεές συλλεκτών (1880, 1895, 1897). Ο εμπλουτισμός της συνεχίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα με αγορές, δωρεές καθώς και μέσω προγράμματος επίσημης ανταλλαγής αρχαιοτήτων (1928). Σήμερα η Κυπριακή Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αριθμεί περίπου 850 έργα, τα οποία αντιπροσωπεύουν όλες τις χρονικές περιόδους της Κυπριακής ιστορίας και τέχνης από την Πρώιμη Χαλκοκρατία (περ. 2500 π.Χ.) έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους (4ος αι. μ.Χ.). Η μόνιμη έκθεση Κυπριακών Αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου εγκαινιάστηκε στις 18 Μαρτίου 2009 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτριο Χριστόφια. Η έκθεση διοργανώθηκε με τη δωρεά του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και υπό την επιστημονική εποπτεία του Καθηγητή Βάσου Καραγιώργη, σε συνεργασία με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.