Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τί κλίμα επικρατεί στην οροσειρά του Τρόοδους;

Το κλίμα της περιοχής είναι το τυπικό Μεσογειακό κλίμα με αισθητά πιο δροσερά καλοκαίρια και πιο κρύους και πολύομβρους χειμώνες. Το μέσο ετήσιο ύψος των κατακρημνισμάτων –βροχόπτωση και χιόνια- κυμαίνεται από (400 mm) 600 mm-1100 mm που είναι αρκετά ψηλότερο από τον μέσο όρο ολόκληρης της Κύπρου (320 mm). Η χαμηλότερη βροχόπτωση παρατηρείται στην περιοχή Ποτάμι έως Ατσά-Κατύδατα ενώ η ψηλότερη στην κορυφή του Τροόοδους. Οι μήνες με τη μεγαλύτερη βροχόπτωση είναι ο Δεκέμβριος και ο Ιανουάριος, ενώ η περίοδος από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο είναι συνήθως άνομβρη, με σποραδικές καταιγίδες που όχι σπάνια φέρνουν καταρρακτώδεις βροχές. Σε υψόμετρα πάνω από 1000 m χιονίζει κάθε χρόνο ενώ συχνά στο Τρόοδος το χιόνι μπορεί να διατηρηθεί για 2-3 μήνες και φτάνει το ύψος του 1 m (μέγιστο 3 m).

Άνεμοι: Οι γενικοί άνεμοι που επικρατούν στην Κύπρο είναι νοτιοδυτικοί ως ανατολικοί τον χειμώνα, δυτικοί ως βορειοανατολικοί την άνοιξη, δυτικοί ως βόρειοι το καλοκαίρι και δυτικοί ως βορειοανατολικοί το φθινόπωρο. Οι γενικοί αυτοί άνεμοι τροποποιούνται στην οροσειρά του Τροόδους από τοπικούς ανέμους, τους αναβατικούς ή αύρες των κοιλάδων την ημέρα, και τους καταβατικούς ή αύρες των ορέων τη νύχτα. Οι άνεμοι αυτοί δημιουργούνται από τη διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στις κορφές, τις βουνοπλαγιές και τις κοιλάδες.

Βροχόπτωση: Η οροσειρά του Τροόδους δέχεται τη μεγαλύτερη βροχόπτωση απ’ όλες τις περιοχές της Κύπρου. Η ποσότητα της βροχόπτωσης ποικίλλει ανάλογα με το υψόμετρο και τον προσανατολισμό των διαφόρων περιοχών της οροσειράς. Στις νοτιοδυτικές προσήνεμες πλαγιές αυξάνεται από 600 χιλιοστόμετρα στα 1.064 χιλιοστόμετρα στην βουνοκορφή του  Ολύμπου. Στις υπήνεμες πλαγιές του Τροόδους η βροχόπτωση ελαττώνεται σταθερά και απότομα, κατεβαίνοντας προς τα βόρεια και τα ανατολικά με τιμές μεταξύ 300 και 400 χιλιοστομέτρων στην κεντρική πεδιάδα.

Χιονόπτωση: Χιόνια πέφτουν συνήθως σε περιοχές του Τροόδους με υψόμετρο πάνω από 1.000 μέτρα. Κατά μέσον όρο η πρώτη χιονόπτωση σημειώνεται την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου και η τελευταία τις πρώτες δέκα μέρες του Απριλίου. Το χιόνι δεν καλύπτει μόνιμα το έδαφος σ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, για αρκετές όμως εβδομάδες στους πιο ψυχρούς μήνες του χρόνου, το πάχος του χιονιού εξακολουθεί να είναι σημαντικό κυρίως στις βόρειες πλαγιές του Τροόδους. Σε υψόμετρα γύρω στα 1.500 μέτρα ο μέσος αριθμός ημερών χιονοπτώσεως στη διάρκεια του χρόνου είναι 15 έως 17, σε 1.000 μέτρα 3 έως 5, και σε 500 μέτρα 1. Σε χαμηλότερα υψόμετρα η χιονόπτωση είναι σπάνια.

Στην πλατεία του Τροόδους, με υψόμετρο 1.725 μέτρων, ο μέσος αριθμός ημερών χιονοπτώσεως στη διάρκεια του χρόνου είναι 36 (μέση τιμή για την περίοδο 1976-1984). Εξάλλου ο μεγαλύτερος  αριθμός ημερών χιονοπτώσεως στην πλατεία μέσα σ’ ένα μήνα ήταν 22 τον Ιανουάριο του 1981. Το μεγαλύτερο ύψος του συσσωρευμένου χιονιού στο έδαφος ήταν 2 μέτρα στις 8 και 9 Φεβρουαρίου του 1981.

Στην  κορυφή του Τροόδους ο μέσος αριθμός ημερών χιονοπτώσεως στη διάρκεια του χρόνου είναι μεγαλύτερος απ’ ό,τι στην πλατεία και είναι 48 μέρες περίπου (μέσος όρος περιόδου 1961-1971).

Θερμοκρασία: Η θερμοκρασία του αέρα κατά κανόνα ελαττώνεται κατά 6° Κελσίου κάθε 1.000 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι οι ορεινές περιοχές έχουν χαμηλότερη θερμοκρασία από τις πεδινές. Ωστόσο σε μερικές περιπτώσεις συμβαίνει αναστροφή της θερμοκρασίας με αποτέλεσμα οι χαμηλότερες θερμοκρασίες της νύχτας στις ορεινές περιοχές να είναι σχετικά ψηλές με τιμές που πλησιάζουν ή είναι μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες τιμές στις πεδινές περιοχές. Τον χειμώνα η  θερμοκρασία στις ψηλότερες  περιοχές του Τροόδους μπορεί να κατέλθει σε αρκετά χαμηλά επίπεδα. Στον Πρόδρομο καταγράφηκε το 1973 και το 1974 ακραία χαμηλότερη θερμοκρασία -8°  Κελσίου. Οι πιο ψυχροί μήνες του χρόνου είναι ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος.

Το καλοκαίρι είναι δροσερό, ιδιαίτερα στις ψηλότερες περιοχές της οροσειράς. Στον Πρόδρομο η  μέση ημερήσια ψηλότερη θερμοκρασία τον Ιούλιο είναι 27,1° Κελσίου (μέσος όρος 1971-1980) και η μέση ημερήσια χαμηλότερη 17,5° Κελσίου. Οι πιο ζεστοί μήνες του χρόνου είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος.

 Στο Τρόοδος καταγράφηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2023  η χαμηλότερη θερμοκρασία των τελευταίων είκοσι ετών, σύμφωνα με Μετεωρολογική Υπηρεσία, με το θερμόμετρο να υποχωρεί στους μείον δώδεκα κόμμα πέντε βαθμούς Κελσίου. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που  είχε καταγραφεί  προηγουμένως ήταν -11.2 βαθμοί Κελσίου στις 9 Φεβρουαρίου 2020, ενώ η χαμηλότερη θερμοκρασία για μήνα Μάρτιο ήταν το 2019, με ελάχιστη θερμοκρασία τους -5.9 βαθμούς Κελσίου.

Σχετική  υγρασία:  Η μέση σχετική υγρασία στην οροσειρά του Τροόδους είναι πολύ χαμηλότερη κατά τους θερινούς μήνες απ’ ό,τι στην κεντρική πεδιάδα και τις παράλιες περιοχές. Για παράδειγμα, η μέση σχετική υγρασία τον Αύγουστο στις 8 το πρωί είναι 37% στον Πρόδρομο, 58% στη Λευκωσία, 61% στη Λεμεσό και 71% στην Κάτω Πάφο.

Πηγές:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Γεωπάρκο Τρόοδους: Το Κλίμα