Τροόδος οροσειρά
Μορφολογία
Από μορφολογικής απόψεως, η οροσειρά του Τροόδους είναι ένας επιβλητικός ορεινός όγκος ελλειπτικής μορφής που περιλαμβάνει τις ψηλότερες βουνοκορφές του νησιού. Με βάση τον τοπογραφικό χάρτη της Κύπρου κλίμακας 1:100.000, οι ψηλότερες βουνοκορφές του Τροόδους, που είναι και οι ψηλότερες της Κύπρου, είναι οι ακόλουθες: Όλυμπος (1.952 μ.), στα ανατολικά της Τρικουκκιάς. Ηστ Σιώλτερ (1.739 μ.), στα νοτιοδυτικά του εκδρομικού χώρου των Πλατανιών. Γουέστ Σιώλτερ (1.710 μ.), στα ανατολικά του χωριού Άγιος Δημήτριος. Νορθ Σιώλτερ (1.709 μ.), στα νοτιοανατολικά του χωριού Πεδουλάς. Αδελφοί (1.612 μ.), στα νότια του χωριού Σαράντι. Παπούτσα (1.554 μ.), στα ανατολικά του χωριού Άγιος Θεόδωρος Αγρού. Μαχαιράς (1.423 μ.), στα νότια του ομώνυμου μοναστηριού. Πλατύς (1.420 μ.), στα νοτιοδυτικά του χωριού Άλωνα. Μούττη του Δία (1.399 μ.), στα νοτιοδυτικά του χωριού Κυπερούντα. Μούττη των Σπήλιων (1.372 μ.), στα νότια του χωριού Σπήλια. Η κορυφή "Χελιδονόμουττη" με υψόμετρο 1405 μ. που βρίσκεται πάνω από το χωριό Φαρμακάς.
Τα διάφορα πυριγενή πετρώματα του Τροόδους αντιδρούν διαφορετικά στους διαβρωτικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ποικιλόμορφου τοπίου. Οι δουνίτες, οι περιδοτίτες και σερπεντινίτες, που βρίσκονται στο κέντρο του ορεινού όγκου, αποσαθρώνονται σχετικά εύκολα και δημιουργούν ομαλές πλαγιές και αποστρογγυλωμένες κορφές. Άλλα πετρώματα είναι πιο ανθεκτικά στη διάβρωση (διαβάσες) και δημιουργούν τραχύ και άγριο τοπίο με βαθιές, στενές κοιλάδες που οι πλευρές τους είναι απότομες. Εξάλλου οι λάβες αποσαθρώνονται εύκολα και δημιουργούν ομαλούς αποστρογγυλωμένους λόφους.
Τα πετρώματα της οροσειράς είναι αδιαπέρατα, εκτός σε περιπτώσεις ρηγμάτων που αφθονούν στην περιοχή. Από τα ρήγματα αυτά το πιο εντυπωσιακό είναι το ρήγμα Καλού Χωριού-Αρακαπά-Επταγώνιας-Ακαπνού. Τα ποτάμια συστήματα είναι δενδροειδούς τύπου και οι ποταμοί διατηρούν τη ροή τους στη μεγαλύτερη διάρκεια του χρόνου. Άλλα χαρακτηριστικά του Τροόδους είναι τα φαράγγια, που είναι το δημιούργημα των αλλαγών της επιφάνειας της θάλασσας και της ανανέωσης των ποταμών (φαράγγι του Κούρη), και οι ποτάμιες αναβαθμίδες και παλαιότερες διαβρωσιγενείς επιφάνειες που οφείλονται σε ανανεωμένο κύκλο διάβρωσης. Τέτοιες ποτάμιες αναβαθμίδες είναι εμφανείς σε ορισμένες περιοχές, όπως κατά μήκος των κοιλάδων της Σολιάς και της Μαραθάσας. Εξάλλου στα πυριγενή πετρώματα του Τροόδους παρατηρείται και το φαινόμενο της αποφλοίωσης, δηλαδή της απόσπασης λεπτών εξωτερικών στρωμάτων λόγω της συστολής και διαστολής τους.
Στην οροσειρά του Τροόδους βρίσκονται οι ευδιάκριτες περιοχές της Τηλλυρίας, της Πιτσιλιάς, της Σολιάς και της Μαραθάσας, οι οποίες εξετάζονται σε χωριστά λήμματα.
Εξάλλου στην οροσειρά βρίσκονται και τα ψηλότερα χωριά της Κύπρου. Με βάση τον τοπογραφικό χάρτη της Κύπρου, κλίμακας 1:50.000, τα είκοσι ψηλότερα χωριά του Τροόδους είναι τα ακόλουθα: Πρόδρομος (πλατεία) 1.380, Πάνω Αμίαντος 1.360, Χαντριά 1.200, Κυπερούντα 1.130, Αγρίδια 1.100, Λεμίθου 1.100, Πάνω Πλάτρες 1.100, Πεδουλάς 1.090, Πολύστυπος 1.080, Σαράντι 1.060, Σπήλια 1.060, Άλωνα 1.060, Παλαιόμυλος 1.040, Άγιος Θεόδωρος (Αγρού) 1.010, Αγρός 1.000, Λαγουδερά 1.000, Λειβάδια (Πιτσιλιάς) 1.000, Κάτω Αμίαντος 980, Φτερικούδι 980, Φαρμακάς 970.