Γεώργιος άγιος Ρηγάτης, Φιλιά
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Ρηγάτη (ή Οριάτη) βρίσκεται σε ύψωμα που δεσπόζει όλης της περιοχής περίπου 4 χμ. βορειοανατολικά του χωριού Φιλιά. Η εκκλησία ήταν καθολικό μικρού μοναστηριού που ήταν μετόχι του Παναγίου Τάφου.
Κτίστηκε την εποχή του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά (963-969), Στην Eθνική Bιβλιοθήκη του Παρισιού σώζεται ελληνικός κώδικας (αρ. 497) στον οποίο σημειώνεται ότι γράφτηκε από τον βυζαντινό αξιωματούχο Νικήτα στα χρόνια του Νικηφόρου Φωκά και αφιερώθηκε στη μονή το 970/1. Η μονή μνημονεύεται σε ιταλικό έγγραφο του 1553.
Ο Μπάρσκυ το 1735 σχεδίασε το μοναστήρι. Τότε υπήρχαν δυο εκκλησίες, η μια καμαροσκέπαστη, παλαιότερη κατά τον Μπάρσκυ, και η άλλη με τρούλλο, όπως φαίνεται από την περιγραφή, του τύπου του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλλο και διακοσμημένη με τοιχογραφίες. Η εκκλησία αυτή ήταν σε καλή κατάσταση και εχρησιμοποιείτο για τη θεία λατρεία. Δυστυχώς και οι δυο εκκλησίες που περιέγραψε και σχεδίασε ο Μπάρσκυ καταστράφηκαν και αντικαταστάθηκαν από μια δίκλιτη εκκλησία, της οποίας τα κλίτη χωρίζονται με μια τοξοστοιχία που φέρεται στους τέσσερις κίονες του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλλο ναού. Η δίκλιτη εκκλησία έχει εσωτερικές διαστάσεις 16,20 Χ 8,70 μ. Το νότιο κλίτος, που καταλήγει σε ημικυκλική εσωτερικά και τρίπλευρη εξωτερικά αψίδα, είναι καλυμμένο με σταυροθόλια κατά το σύστημα που επικρατούσε στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Το βόρειο κλίτος με ευθύ ανατολικό τοίχο καλύπτεται με καμάρα. Τμήματα των τοίχων της εκκλησίας ανήκουν στις παλαιότερες εκκλησίες που περιγράφει ο Μπάρσκυ.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Εξαρχία Παναγίου Τάφου, εν Κύπρω