Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Πολιτιστικό Ίδρυμα διαφυλάσσει έξι κυπρολογικές συλλογές: Νομισμάτων, Χαρτών, Σπάνιων Bιβλίων & Χειρογράφων, Χαρακτικών, Παλαιών Φωτογραφιών και Υδατογραφιών, Σύγχρονης Kυπριακής Tέχνης και Εθνογραφικών αντικειμένων. Επίσης, διαχειρίζεται τρία Μουσεία, το Μουσείο Ιστορίας της Κυπριακής Νομισματοκοπίας και το αρχαιολογικό Μουσείο της Συλλογής Γεωργίου και Νεφέλης Τζιάπρα Πιερίδη, δωρεά Κλειούς και Σόλωνα Τριανταφυλλίδη και το Μουσείο Πιερίδη, στη Λάρνακα, το οποίο στεγάζει συλλογή αρχαίας και μεσαιωνικής κυπριακής τέχνης.

 

Οι συλλογές του Πολιτιστικού Ιδρύματος έχουν εμπλουτιστεί με τις ακόλουθες δωρεές: το 1987 με 51 υδατογραφίες με θέμα «Τα αγριολούλουδα της Κύπρου» από τη δημιουργό τους Electra Megaw, το 1988 με τη Χαρτογραφική συλλογή του Μίκη και της Αγνής Μιχαηλίδη, και ακολούθως το 1993 με τη Χαρτογραφική συλλογή του Αντωνάκη και της Λώρας Γεωργιάδη. Το 2008 ο Μanuel Baud-Bovy και η Αριστέα Τζάνου Baud-Bovy δώρισαν στο Ίδρυμα το φωτογραφικό τους αρχείο.

 

Η πολύπλευρη και συνεχής δραστηριότητα του Ιδρύματος, έχει τύχει αναγνώρισης από φορείς τόσο της Κύπρου, όσο και του εξωτερικού. Ενδεικτικές της αναγνώρισης αυτής είναι και οι βραβεύσεις με τις οποίες τιμήθηκε το Ίδρυμα.

 

• Το 1990 από το Διεθνή Οργανισμό Συλλεκτών Χαρτών (ΙΜCoS).
• To 1991 από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
• Το 2007 από το Μουσείο Μπενάκη.
• Το 2008 με το «Βραβείο Αρχαιολογίας 2008» της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

 

1. Νομισματική Συλλογή

Η Νομισματική Συλλογή του Πολιτιστικού Ιδρύματος έχει εξελιχθεί σε μια αξιόλογη συλλογή κυπριακών νομισμάτων, η οποία καλύπτει όλες τις ιστορικές περιόδους της κυπριακής νομισματοκοπίας, από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι τα νομίσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Διατηρεί, επίσης, μια πλήρη σειρά των συλλεκτικών νομισμάτων, τα οποία εκδίδει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου.

 

Εποχή:  Κυπριακές πόλεις - βασίλεια (περ. 6ος-4ος αι. π.Χ.)

Νομισματοκοπείο: Σαλαμίνα

Εκδίδουσα Αρχή: Ευάνθης

Χρονολόγηση: περ. 460-430(;) π.Χ.

Υποδιαίρεση: Σίγλος

Υλικό: AR

Βάρος: 10.28 γρ.

Διάμετρος: 22 χιλ.

 

 

Εποχή: Βενετοκρατία (1489 - 1571)

Νομισματοκοπείο: Λευκωσία

Εκδίδουσα Αρχή: Μπαρμπάρο (;)

Χρονολόγηση: 1567–1570

Υποδιαίρεση: Φερλίνο

Υλικό: Mόλυβδος

Βάρος: 6.77 γρ.

Διάμετρος: 30 χιλ.

 

 

Εποχή: Βενετοκρατία (1489 - 1571)

Νομισματοκοπείο: Βενετία

Εκδίδουσα Αρχή: Λαυρέντιος Πρίολι

Χρονολόγηση: 1556–1559

Υποδιαίρεση: Καρτζί

Υλικό: Ασημοχαλκός (Billon)

Βάρος: 0.433 γρ.

Διάμετρος: 14 χιλ.

 

 

2. Συλλογή Χαρτών

Η Συλλογή αριθμεί πέραν των 400 χαρτών και περιλαμβάνει την πλειονότητα των γνωστών έντυπων χαρτών της Κύπρου που χρονολογούνται από τον 16ο έως και τον 20ό αιώνα. Η αξιόλογη αυτή σειρά δίνει μια λεπτομερή εικόνα της εξέλιξης της κυπριακής χαρτογραφίας, η πορεία της οποίας είναι συνυφασμένη με την ταραχώδη ιστορία του νησιού.

 

Τίτλος:  ACAMANTIS INSULA, / hoggidi / CIPRO, / Posseduta dalla Republica Veneta / sin’ all’ Anno 1571. / Dedicata / All’ Illustrizzimo, et Eccellentissimo Signore / Gio: Battista Cornaro Piscopia, Procuratore / di S. Marco, et e / Dal P. Cosmografo Coronelli.

Χαρτογράφος: [Coronelli ( Vincenzo Maria)]

Εκδότης: [Coronelli ( Vincenzo Maria)]

Τόπος έκδοσης: [Βενετία]

'Ετος έκδοσης: [1690, 1692]

Διαστάσεις: 454x603 mm

 

 

Τίτλος:  CYPRI / INSVLAE / NOVA DE= / SCRIPT. / 1573. / Ioannes à Deutecum.f. [Inset:] LEMNOS INSVLAE / descriptionem ex Petri Bellonij / libro de Auibus, hoc in loco / tanguam [sic] parergon adiecimus

Τίτλος βιβλίου: Theatrum Orbis Terrarum. Antwerp, 1584.

Εκδότης: [Ortelius (Abraham)]

Τόπος έκδοσης: [Αμβέρσα]

'Ετος έκδοσης: [1578]

Διαστάσεις: 347x494 mm

Γλώσσα: Λατινικά

 

 

Τίτλος:  ISOLA DI CIPRO // CYPRVS Insula olim Macharia, paesi beata In carpas / ibii sinu Maximo Illicus dictus, sita est Veneris sacra / nove[m] Ia[m]. regnoru[m]. sedes Hic pan[n]us ex capraru[m] pisis, / vulge[m] Cia[m] bellot[orum] nominatos Ceroi gregatim è Cilicia p[er] / Cipro tranant, capita In precedaitium omnibus Impone[n]tes / Ambitus eius fertur. MMMCDXX. / ROM°. M.D.LXII./ Ferandus bertelli excude. // MK

Τίτλος βιβλίου: Loose-sheet map

Κατηγορία: γενικός χάρτης

Χαρτογράφος: Bertelli (Ferrando)

Τόπος έκδοσης: Ρώμη (ή πιθανώς Βενετία)

'Ετος έκδοσης: 1562

Διαστάσεις:  182x250 mm

Γλώσσα:  Λατινικά

 

 

3. Συλλογή Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης

Η Συλλογή Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης περιλαμβάνει ζωγραφικούς πίνακες, χαρακτικά, video-art, γλυπτά και κατασκευές με μικτά υλικά, δόκιμων κυπρίων καλλιτεχνών. Στόχος του Πολιτιστικού Ιδρύματος είναι ο σχηματισμός μιας αντιπροσωπευτικής συλλογής που θα αποτελεί ιστορική αναδρομή της πορείας των εικαστικών τεχνών του 20ού αιώνα στην Κύπρο.

 

Άγγελος Μακρίδης, «Λευκοί Συνωμότες», 2004, μικτή τεχνική.

Διαστάσεις: διάμετρος: 110 εκ.

 

 

Ιωάννης Κισσονέργης, «Το Λιμάνι της Κερύνειας», 1930, λάδι σε ξύλο.

Διαστάσεις: 39 Χ 69 εκ.

 

 

Λευτέρης Ολύμπιος, «Το Τραπέζι», 1996, λάδι σε καμβά

Διαστάσεις: 140 Χ 200 εκ.

 

 

4. Εθνογραφική Συλλογή

Η Εθνογραφική Συλλογή αποτελείται από μοναδικά δείγματα κυπριακής λαϊκής τέχνης, ανάμεσα στα οποία βρίσκει κανείς ξυλόγλυπτα έπιπλα, είδη κεραμικής, κεντήματα και υφαντά, παραδοσιακές ενδυμασίες, πίνακες και κοσμήματα. Ένα μέρος της Συλλογής στεγάζεται στο Πολιτιστικό στη Φανερωμένη, ένα άλλο στο Μουσείο Πιερίδη, στη Λάρνακα και μια επιλογή εκθεμάτων βρίσκεται επί δανείω στο Εθνογραφικό Μουσείο Αυγόρου.

 

Πέντε ξυλόγλυπτες ρόκες υφαντικής από ξύλο οξυάς. Τις ρόκες χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για το γνέσιμο του μαλλιού. Είναι παρόμοιες ως προς τη μορφή και διακόσμηση με ρόκες του ελλαδικού χώρου. Οι συγκεκριμένες κατασκευάστηκαν στην Κύπρο γύρω στο 1920 από Ηπειρώτη που εργαζόταν ως φύλακας στη Μονή του οικισμού Αγίων Αναργύρων, στην Πάφο. Πίσω φέρουν εγχάρακτο τον χάρτη της Κύπρου και την επιγραφή ΑΚΑΜΑΣ.

Διαστάσεις: μέγιστο ύψος: 91 εκ., μέγιστο πλάτος: 20 εκ.

 

 

Πόρπη επιχρυσωμένη που αποτελείται από τρία κομμάτια φύλλα ασημιού. Διακοσμείται με «τριφούρι». Το διάκοσμο συμπληρώνουν επικολλημένες κουκκίδες.

Διαστάσεις: Συνολικό μήκος: 23 εκ. και 10 Χ 6.5 εκ., Κεντρικό τμήμα: 9.5 Χ 5 εκ.

 

 

Ολόπλουμο «φυθκιώτικο» τρίφυλλο τραπεζομάντηλο του αργαλειού.

Πάφος, αρχές του 20ού αιώνα.

Διαστάσεις: Μήκος: 175 εκ. Πλάτος: 123 εκ.

 

 

5. Συλλογή Χαρακτικών, Παλαιών Φωτογραφιών και Υδατογραφιών

Τα χαρακτικά της Κύπρου που περιλαμβάνονται στη Συλλογή, παρουσιάζουν τοπία, θέματα από τη χλωρίδα και πανίδα του τόπου, μνημεία, απόψεις πόλεων, σκηνές από την καθημερινή ζωή και σημαντικά ιστορικά πρόσωπα. Περιλαμβάνονται, επίσης, σειρά υδατογραφιών με θέμα «Τα Αγριολούλουδα της Κύπρου», της Elektra Megaw, όπως και παλαιές φωτογραφίες και καρτ ποστάλ της Κύπρου.

 

Υδατογραφία του Edwin Whitefield. Απεικονίζει αγγείο από την κυπριακή συλλογή αρχαιοτήτων, την οποία ο Luigi Palma di Cesnola πώλησε στο Μετροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Η υδατογραφία συμπεριλήφθηκε σε κατάλογο του Μουσείου το 1885.

 

 

Καρτ ποστάλ του Εdwards Studio, Παραδοσιακό αγγειοπλαστείο στην Κύπρο, περ. 1947.

 

 

Φωτογραφία αγγειοπλάστριας στο Φοινί, των Manuel Baud-Bovy και Αριστέας Τζάνου Baud-Bovy, 1962.

 

 

6. Συλλογή Χειρογράφων και Παλαιτύπων

Η Συλλογή περιλαμβάνει χειρόγραφες επιστολές Φράγκων και Βενετών εμπόρων (1407-1512), ενώ στις έντυπες εκδόσεις κυρίως παλαίτυπα, περιλαμβάνονται σπάνιες ταξιδιωτικές, ιστορικές και γεωγραφικές εκδόσεις, οι οποίες χρονολογούνται από τον 16ο μέχρι και τον 20ό αιώνα.

 

Tankerville, Chamberlayne J. (Major), Lacrimae Nicossienses, Recueil d’inscriptions funeraires la plupart francaises existant encore dans l’ille de Chypre, Παρίσι 1894.

Στη σπάνια αυτή έκδοση ο Tankerville διάσωσε εκατοντάδες μεσαιωνικών ταφικών επιγραφών, ως επί το πλείστοντου 13ου-14ου αιώνα, τις οποίες εντόπισε μέσα ή στον περίγυρο πέντε εκκλησιών της Λευκωσίας. Οι επιγραφές και μαζί οι εγχάρακτες εντάφιες μορφές εικονογραφούνται σε 29 σελίδες, όπως σχεδιάστηκαν από τον M.W. Williams.

 

 

Hasselquist, Frederick, Voyages dans le Levant, dans les années 1749, 50, 51 & 52. Contenant des observationssur l’ Histoire Naturelle, la Médecine, l’ Agriculture & le Commerce, & particulièrement sur la Terre Sainte, & l’ Histoire naturellede l’ Ecriture, Παρίσι 1768.

Σουηδός διδάκτορας της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Upsala και μαθητής του μεγάλου βοτανολόγου Charles Linnaeus, ο νεαρός Hasselquist έφυγε από τη Στοκχόλμη το 1749 για να ταξιδέψει στη Μικρά Ασία, Αίγυπτο και Αγίους Τόπους. Στην Κύπρο έφτασε τον Μάιο του 1751 για να βρει καράβι επιστροφής στην πατρίδα του. Όπως γράφει, δεν είχε σκοπό να κάνει βοτανολογικές έρευνες γιατί η εποχή δεν ήταν πια κατάλληλη εξ’ αιτίας της ζέστης. Παρ’ όλα ταύτα έγραψε πληθώρα παρατηρήσεων για τη χλωρίδα, πανίδα και γεωλογία του νησιού.

 

 

Anonymous, Qui dentro si contengono gli errori di alcune nationi Christiane che contra la Cath.ca fede hanno comessi quali il di d’ hoggi in Cipro si trovano cio è di Cophti, Armeni, Maroniti, Jacobiti falsi Greci. Li dogmati loro, et cerimonie, et anco alcune abusioni di canonici latini over clerici. Con l’entrata del regno di Cipro., [Βενετία?] 1580-1595.

Ο κώδικας αυτός περιλαμβάνει μια πραγματεία περί των “σφαλμάτων” (errores) των διάφορων θρησκευτικών κοινοτήτων της Κύπρου (Ελλήνων, Λατίνων, Κοπτών, Αρμενίων, κλπ.) περί τα τέλη της Βενετοκρατίας. Στον κώδικα περιλαμβάνονται, επίσης, πληροφορίες σχετικές με την οικονομία του νησιού, αλλά και τις διάφορες αριστοκρατικές οικογένειες της κυπροβενετικής άρχουσας τάξης.