Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Σωματείο της Λευκωσίας που ιδρύθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου του 1924 από ομάδα νέων οι οποίοι εκπροσωπούσαν τότε την εμπορική, επιστημονική και πνευματική κίνηση της πρωτεύουσας, αλλά και την κίνηση για την προώθηση και επίτευξη των εθνικών επιδιώξεων και σκοπών. Ως σύνθημά τους τα ιδρυτικά μέλη καθιέρωσαν το Ε.Δ.Ο.Κ.Ο.Δ.Ε., δηλαδή Ἓκαστος Διά  Ὃλους Καί  Ὃλοι Διά Ἓκαστον και ως έμβλημα / θυρεό το Αἰέν  Ἀριστεύειν.

» Βλέπε ιστοσελίδα Τραστ: Φωτογραφικό Αρχείο

Το σωματείο άρχισε τη δράση του με τη διοργάνωση φιλολογικών, αθλητικών και μουσικών εκδηλώσεων. Το 1926 η Ένωσις Νέων «ΤΡΑΣΤ» έδωσε τον πρώτο της χορό, του Bal Rouge, ο οποίος καθιερώθηκε ως ετήσιος θεσμός κατά το τελευταίο Σαββατόβραδο της Αποκριάς μέχρι και το 1973. Στο χορό αυτό, που ήταν η μεγαλύτερη και αρτιότερη χορευτική εκδήλωση για μια 40ετία, τα μέλη του σωματείου κατά τις πρώτες δεκαετίες φορούσαν ειδική στολή από κόκκινο και άσπρο χρώμα. Ήταν το πρώτο σωματείο που διοργάνωσε συστηματικά εκδρομές στην Ελλάδα για σκοπούς εθνικού αναβαπτίσματος και για συμμετοχή σε αθλητικές εκδηλώσεις.

Κατά την εξέγερση του Οκτώβριο του 1931 (τα γνωστά Οκτωβριανά) ενεργός ήταν η συμμετοχή μελών του σωματείου, η δε αποικιακή κυβέρνηση συνέλαβε και εξόρισε στην Ελλάδα τον γενικό γραμματέα του σωματείου Θεόδωρο Κολοκασίδη και το σημαίνον μέλος Θεοφάνη Τσαγγαρίδη, ενώ μερικά άλλα μέλη του σωματείου εκτοπίσθηκαν. Στην περίοδο 1931-1940 λόγω του ότι η εθνική δράση ήταν απαγορευμένη, η Ένωσις Νέων «ΤΡΑΣΤ» αύξησε την αθλητική, μουσικοχορευτική και φιλολογική της δραστηριότητα.

Με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου το σωματείο πρωτοστάτησε σε εκδηλώσεις υπέρ της Ελλάδος και κυρίως στους Εθνικούς Εράνους 1940-41. Στον απελευθερωτικό αγώνα 1955-59 πολλά μέλη του σωματείου φυλακίστηκαν ή κλείστηκαν στα κρατητήρια. Από το κτήριό του Τραστ  εκστράτευσε το θρυλικό γαϊδούρι για να παραδοθεί στον Χάρντινγκ, όταν ο βρετανός κυβερνήτης ζήτησε την παράδοση των ανταρτών της ΕΟΚΑ, ενώ στο Τραστ. Τον Νοέμβριο του 1959, σε μια μεγάλη συγκέντρωση των υποστηρικτών του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για τις Προεδρικές Εκλογές,  ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης της μεταβατικής περιόδου Γλαύκος Κληρίδης εκστόμισε το «Μητρός τε και πατρός τε…», αποκηρύσσοντας δημοσίως την υποψηφιότητα του πατέρα του Ιωάννη Κληρίδη εκφράζοντας την στήριξη του στην υποψηφιότητα Μακαρίου. 

Επώνυμα μέλη

Τα μέλη του σωματείου αρχικά αριθμούσαν μεταξύ 400-500 και τα πλείστα είναι νομικοί, γιατροί, εμπορευόμενοι, τραπεζικοί, ανώτεροι δικαστικοί και κυβερνητικοί υπάλληλοι, καθώς και πρώην και νυν υπουργοί και βουλευτές. Μεταξύ των διατελεσάντων ως γενικοί γραμματείς του σωματείου περιλαμβάνονται οι Σωκράτης Ευαγγελίδης έμπορος, Ματθαίος Παπαπέτρου ιατρός / πολιτικός, Ζήνων Χρ. Σώζος νομικός / πολιτικός, Βίας Μαρκίδης νομικός / δημοσιογράφος, Φρίξος Πετρίδης εκπαιδευτικός, πρώην υπουργός Παιδείας, Γλαύκος Πετρίδης τέως τραπεζικός.

Κατά την περίοδο μετά το 1970 οι αθλητικές και άλλες δραστηριότητες της Ενώσεως Νέων «ΤΡΑΣΤ» περιορίστηκαν σταδιακά και σήμερα έχουν σχεδόν εκλείψει πλήρως, το δε οίκημα του σωματείου παραμένει μόνο εντευκτήριο των μελών του.

Ποδόσφαιρο 

Το «ΤΡΑΣΤ» ήταν από τα ιδρυτικά σωματεία της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (1934) και είχε σημαντική συμβολή στις αθλητικές εκδηλώσεις. Η ποδοσφαιρική ομάδα του σωματείου κατέκτησε μια φορά το παγκύπριο πρωτάθλημα Α' κατηγορίας (1934/35) και τρεις φορές το κύπελλο Κύπρου (1934/35, 1935/36 και1937/38). Αποσύρθηκε από το ποδόσφαιρο στις 23 Απριλίου 1938.

Το Μάρτιο του 1924 ο  Ποδοσφαιρικός ΄Ομιλος Παγκύπρια (ΠΟΠ), η πρώτη αμιγώς ποδοσφαιρική ομάδα της Κύπρου, διαλύθηκε. Την τότε εποχή οι ομάδες δεν είχαν προπονητή. Την ενδεκάδα επέλεγε ο αρχαιότερος ή ο καλύτερος παίχτης της ομάδας. Μια διαμάχη ξέσπασε μεταξύ δύο παιχτών του ΠΟΠ για τη θέση του δεξιού κυνηγού. Μια ομάδα ποδοσφαιριστών αποχώρησε από τον ΠΟΠ και εντάχθηκε στον «Πανεργατικό Όμιλο», ο οποίος είχε ιδρυθεί το 1921 στη Λευκωσία. Μετά την εξέλιξη αυτή μετονομάστηκε σε «Ποδοσφαιρικός Σύνδεσμος Πανεργατικός». Ένας άλλος όμιλος ποδοσφαιριστών του ΠΟΠ προσχώρησε στο νεοσύστατο σωματείο Ένωσις Νέων Τραστ. Το Τραστ και ο Πανεργατικός ασχολήθηκαν συστηματικά και οργανωμένα με το ποδόσφαιρο συγκροτώντας ισχυρές ομάδες. Τα μεταξύ τους παιχνίδια ήταν ντέρμπι με μεγάλο φανατισμό. Τα δύο σωματεία εκπροσωπούσαν διαφορετικές κοινωνικές τάξεις. Στο Τραστ, όπως προαναφέρθηκε  συγκεντρώθηκε η κοινωνική ελίτ της Λευκωσίας (γιατροί, δικηγόροι, δικαστικοί, έμποροι κ.α.) ενώ τα μέλη και οπαδοί του Πανεργατικού άνηκαν κυρίως στην εργατική τάξη.

Η διάσπαση και ο ΑΠΟΕΛ

Το 1922 έφτασε στην Κύπρο από την Αλεξάνδρεια ο ελληνικής καταγωγής Πούλιας Γεώργιος, ο οποίος ήταν ένας ισχυρός και δραστήριος οικονομικός παράγοντας της εποχής, με εμπλοκή και στην πολιτική.  Ο Πούλιας αφίχθηκε στην Κύπρο προκειμένου να αναλάβει τη διαχείριση της επιχείρησης «Καπνοβιομηχανίας Διανέλλου και Βεργόπουλου» αντικαθιστώντας τον αποθανόντα Βεργόπουλο. Ο Γεώργιος Πούλιας ήταν λάτρης του αθλητισμού και ειδικά του ποδοσφαίρου. Ασχολήθηκε αμέσως με τα αθλητικά δρώμενα της Κύπρου. Ανέπτυξε εξωδιοικητική ανάμιξη στην ποδοσφαιρική ομάδα του Τραστ. Αίτημα του να εγγραφεί ως μέλος της ομάδας απορρίφθηκε, μάλλον από φόβο να μην περιέλθει το σωματείο στην κυριαρχία του λόγω της οικονομικής του ευρωστίας.  Επιπλέον, υπήρξε διαφωνία από μέλη του Τραστ ως προς την επιλογή των μελών του συλλόγου. Μερίδα από αυτούς υποστήριζε ότι μόνο Έλληνες Ορθόδοξοι θα έπρεπε να είχαν το δικαίωμα να γραφτούν μέλη του Τραστ. Άλλη μερίδα μελών υποστήριζε ότι το σωματείο έπρεπε να συνεχίσει να αποδέχεται ως μη τακτικά μέλη Αρμενίους, Λατίνους και Μαρωνίτες, όπως ίσχυε από την ίδρυση του.

Μέλη και ποδοσφαιριστές του Τραστ επιδίωξαν τη δημιουργία ενός καθαρά ελληνικού ποδοσφαιρικού σωματείου στη Λευκωσία, στο οποίο μέλη θα εγγράφονταν μόνο Έλληνες της Κύπρου. Εμπνευστής της ίδρυσης του νέου σωματείου ήταν ο ποδοσφαιριστής του Τραστ Διομήδης Συμεωνίδης. Ο 18χρόνος Συμεωνίδης, ενώ ήταν ποδοσφαιριστής του Τραστ, είχε δημιουργήσει μαζί με μερικούς φίλους του μια συνοικιακή ποδοσφαιρική ομάδα, τον Αετό, στον οποίο αγωνίζονταν μόνο Έλληνες Κύπριοι. Σε μια φιλική συνάντηση μεταξύ Αετού και μιας ομάδας της Λάρνακας, ο Γεώργιος Πούλιας θαύμασε το ποδοσφαιρικό ταλέντο του Συμεωνίδη, του κορυφαίου Κύπριου ποδοσφαιριστή της εποχής και θέλησε να τον γνωρίσει από κοντά. Οι δύο τους ανάπτυξαν μια φιλική σχέση. Την ιδέα του Διομήδη Συμεωνίδη για ίδρυση νέου σωματείου στο οποίο θα εγγράφονταν μόνο Έλληνες της Κύπρου ενστερνίστηκε και υλοποίησε ο Γεώργιος Πούλιας,δρομολογώντας ενέργειες ώστε να πραγματοποιηθεί ευρεία σύσκεψη μεταξύ ατόμων που συμφωνούσαν μαζί τους. Η σύσκεψη οδήγησε στην ιδρυτική συνέλευση της 8ης Νοεμβρίου 1926, στο ζαχαροπλαστείο του Χαράλαμπου Χατζηιωάννου, στην οδό Λήδρας. Το νέο σωματείο ονομάστηκε Ποδοσφαιρικός Όμιλος Ελλήνων Λευκωσίας (Π.Ο.Ε.Λ.). Το 1928 το σωματείο μετονομάστηκε σε Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Ελλήνων Λευκωσίας (Α.Π.Ο.Ε.Λ.). Το νέο σωματείο αγκαλιάστηκε από όλα τα κοινωνικά στρώματα της Λευκωσίας, ενώ ο Τραστ συνέχισε να εκπροσωπεί την κοινωνική ελίτ της πόλης.

Πηγή:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Πετρος Παπαπολυβίου, Περί Ιστορίας