Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο όρος "ένωσις" εκφράζει τη μακρόχρονη αγωνιστική προσπάθεια των Ελλήνων Κυπρίων να εντάξουν το νησί τους στο ελληνικό κράτος, ούτως ώστε ν' αποτελέσει τμήμα της ελληνικής επικράτειας. Η ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα εξελίχθηκε σε ιδανικό με το οποίο ανατράφηκαν γενεές Ελλήνων Κυπρίων και για το οποίο έγιναν σκληροί αγώνες. Η λέξη ένωσις υπήρξε για πολλά χρόνια η επισήμανση και κατάδειξη του σκοπού, απετέλεσε το κυριότερο πολιτικό σύνθημα των Ελλήνων Κυπρίων και χρησιμοποιήθηκε τόσο πλατιά και τόσο επίμονα, ώστε πολιτογραφήθηκε πλέον ως διεθνής όρος: enosis.

Αν και η χρήση του όρου ένωσις έγινε και από άλλα υπόδουλα τμήματα του Ελληνισμού για να εκφράσει ακριβώς το ίδιο αίτημα (όπως για παράδειγμα την απαίτηση και τους αγώνες της Κρήτης για ενσωμάτωσή της στον ελληνικό εθνικό κορμό), ο όρος έγινε διεθνώς γνωστός εξαιτίας της μακρόχρονης και συνεχούς χρησιμοποίησής του από τους Έλληνες Κυπρίους, με τρόπο αδιάλλακτο και ιδιαίτερα πείσμονα και με αγώνες που πέρασαν από πολλά δραματικά στάδια. Το ενωτικό αίτημα των Ελλήνων Κυπρίων (σε αντίθεση προς εκείνο της Κρήτης, της Δωδεκανήσου, της Επτανήσου) δεν έχει πραγματοποιηθεί, αν και οι ποικίλες και έντονες προσπάθειες υπέρ αυτού και οι αγώνες εκτείνονται σε μια χρονική περίοδο 150 περίπου χρόνων.

Τα διάφορα στάδια από τα οποία πέρασε ο ενωτικός αγώνας των Ελλήνων Κυπρίων όλα τα χρόνια από τη σύσταση του ελεύθερου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, περιλαμβάνουν εκκλήσεις, αιτήσεις, απαιτήσεις, ειρηνικά διαβήματα, διεθνείς σταυροφορίες, προσφυγές στα Ηνωμένα Έθνη, μαζικές κινητοποιήσεις, χιλιάδες συλλαλητήρια, παθητική αντίσταση, διπλωματικές αποστολές, δημοψήφισμα, πλήθος παρασκηνιακές ζυμώσεις σε διάφορα επίπεδα, παναπεργίες, μαχητικές εκδηλώσεις και μια 4ετή ένοπλη επανάσταση.

Το πρώτο βήμα για την έναρξη του αγώνα έγινε στις 7 Μαρτίου του 1953 όταν ο Μακάριος και 10 συνεργάτες του έδωσαν στην Αθήνα μυστικό όρκο για την υπόθεση της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα. Οι 10 που έδωσαν τον όρκο ήσαν οι: Γ. Στράτος, Ν. Παπαδόπουλος, Γερ. Κονιδάρης, Αντ. Αυγίκος, Σ. Λοϊζίδης, Σωκρ. Λοΐζίδης, Ηλ. Τσατσόπουλος, Δ. Σταυρόπουλος, Ηλ. Αλεξόπουλος και Δ. Βεζανής. Τον όρκο προσυπέγραψε λίγες μέρες αργότερα και ο Γρίβας.

Α.ΠΑΥΛΙΔΗΣ