Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Κέντρο Πληροφόρησης - Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου» (ΚΕΠ)  του Πανεπιστημίου Κύπρου είναι το αποτέλεσμα προσεκτικού σχεδιασμού και εμπεριστατωμένων μελετών, όσον αφορά τις ανάγκες του Πανεπιστημίου και του τόπου. Πολύτιμος αρωγός στην πραγματοποίησή του είναι δωρεά ύψους €8.000.000 από την Έλλη Ιωάννου, εις μνήμην του συζύγου της Στέλιου Ιωάννου, καθώς και η ανάθεση του σχεδιασμού στο διεθνούς φήμης  Γάλλο αρχιτέκτονα Ζαν Νουβέλ (Jean Nouvel). Το συνολικό κόστος ανήλθε στις €29.700.000 (+ ΦΠΑ). Στο  ποσό δεν συμπεριλαμβάνεται εξοπλισμός του κτηρίου. Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020».

Το ΚΕΠ χωροθετείται βορειανατολικά της Πανεπιστημιούπολης με τη μορφή ενός νέου γεωγραφικού στοιχείου με συνολικό εμβαδόν του κτηρίου περίπου 16.000 τ.μ. Ένας τεχνητός λόφος, παρομοίου σχήματος με τους παρακείμενους στην περιοχή, πέρα από το ρόλο που επιτελεί ως οικοδόμημα, εντάσσεται στο μορφολογικό παιγνίδι του φυσικού τοπίου της περιοχής, σε ένα ανοικτό διάλογο μαζί τους και ιδιαιτέρα του Άρωνα με το χαρακτηριστικό οροπέδιο, που δεσπόζει στη νότια πλευρά, απέναντι από τον ποταμό Καλόγερο. Ο τεχνητός λόφος περιβάλλει το «υπόσκαφο» κτήριο. Το κτήριο ανοίγεται μερικώς προς τα έξω με την νοτιοανατολική και βορειοδυτική όψη να αποτελούν τμήμα του πρανούς του τεχνητού λόφου.

Με μία έγχρωμη μεμβράνη σε αφηρημένη σύνθεση που επικαλύπτει όλα τα πρανή του τεχνητού λόφου και με έναν εντυπωσιακό λευκό θόλο που προβάλλει στο οροπέδιο ως επιστέγασμα, ο Αρχιτέκτονας υπερβαίνει έναν απλοϊκό μιμητισμό του φυσικού τοπίου. Η μεμβράνη εξελίσσεται σε σύστημα ηλιοπροστασίας όταν καλύπτει τις εκτεθειμένες όψεις του κτηρίου. Ο σχεδιασμός του έργου, με όλα τα πλεονεκτήματα που πηγάζουν από τη βιοκλιματική προσέγγιση (σκιασμός, φυσικός δροσισμός), υπαγορεύεται από τις αρχές εξοικονόμησης ενέργειας.

Το Κτήριο συνολικού εμβαδού περίπου 15.700τμ αναπτύσσεται κατακόρυφα σε 5 επίπεδα (υπόγειο, ισόγειο και τρεις ορόφους). Ένας βασικός κύλινδρος με τρεις πτέρυγες περιφερειακά διαμορφώνουν την οριζόντια διάταξη. Εκτός από το αίθριο κεντρικά του κυλίνδρου, ένα περιφερειακό αίθριο χωροθετείται μεταξύ του βασικού κυλίνδρου και των τριών πτερύγων. Ο βασικός κύλινδρος που φιλοξενεί τη βιβλιοθήκη αναπτύσσεται σε πέντε επάλληλους ομόκεντρους δακτύλιους πέριξ του κεντρικού αιθρίου είναι διαμέτρου 40μέτρων. Τα αναγνωστήρια όλων των επιπέδων, πλην του 3ου ορόφου, χωροθετούνται στην εσωτερική ζώνη των δακτυλίων προς το κεντρικό αίθριο, ενώ τα βιβλιοστάσια χωροθετούνται στην εξωτερική ζώνη των δακτυλίων. Στο τελευταίο επίπεδο (3ος όροφος) ολόκληρος ο δακτύλιος φιλοξενεί ένα μεγάλο αναγνωστήριο που εκτονώνεται στο οροπέδιο του λόφου σε ύψος 14 μέτρων από το έδαφος.

Εκτός από τα αναγνωστήρια περιμετρικά του κεντρικού αιθρίου, 31 μικροί χώροι για ομαδική μελέτη (γυάλινοι κύβοι) εφάπτονται στην εξωτερική περιφέρεια του κυλίνδρου «αιωρούμενα» μέσα στο εξωτερικό αίθριο. Οι τρεις πτέρυγες φιλοξενούν εργαστήρια υπολογιστών, χώρους διδασκαλίας, τη διοίκηση, άλλους χώρους εξειδικευμένης χρήσης, και χώρους λειτουργικής υποστήριξης του κτηρίου.

Η οροφή της Βιβλιοθήκης (ολόκληρο το κυλινδρικό σχήμα), καλύπτεται από ένα διαφώτιστο θόλο. Η ιδιαίτερη αυτή διαφώτιστη κατασκευή, διαμέτρου περίπου 40 μέτρων, θα διαχέει το φυσικό φως στο μεγάλο αναγνωστήριο του 3ου ορόφου σε ελεγχόμενο επίπεδο για την οπτική άνεση των χρηστών.

Στην κορυφή του θόλου, ένας ηλιοστάτης διαμέτρου 5 μέτρων θα κατευθύνει κατακόρυφα μία δέσμη φωτός μέχρι και το χαμηλότερο επίπεδο του κτηρίου. Ο ηλιοστάτης είναι μία περιστρεφόμενη εξειδικευμένη κατασκευή με περιστρεφόμενες περσίδες και φωταγωγό οροφής. Το φυσικό φως θα διαχέεται σε όλα τα αναγνωστήρια των χαμηλότερων επιπέδων μέσω ανάκλασης της δέσμης φωτός στην επιφάνεια ενός κώνου ύψους 24 μέτρων, που είναι χωροθετημένος στο κέντρο του εσωτερικού κεντρικού αίθριου.

620 χιλιάδες τόμοι 

Το κτήριο στεγάζει 620.000 έντυπους τόμους, πάνω από 190.000 συνδρομές σε τίτλους ηλεκτρονικών βιβλίων, πέραν των 12.000 συνδρομών σε ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά και των 180 τίτλων σε βάσεις δεδομένων. Διαθέτει περίπου 900 θέσεις μελέτης οι οποίες θα είναι εξοπλισμένες με σύγχρονα μέσα τεχνολογίας, καθώς και χώρους ομαδικής μελέτης. Όλες οι πηγές πληροφόρησης και υπηρεσίες πληροφόρησης θα είναι προσβάσιμες σε όλη την επιστημονική κοινότητα της Κύπρου. Το κτήριο, ως το κομβικό σημείο της πανεπιστημιούπολης, είναι ανοιχτό σε κάθε πολίτη που επιθυμεί να αξιοποιήσει τις πολύπλευρες και χρήσιμες υπηρεσίες του, εξυπηρετώντας όλους τους επιστήμονες και ερευνητές, πέραν της πανεπιστημιακής κοινότητας, ως η κύρια ερευνητική βιβλιοθήκη.  Πρόκειται για έναν σύγχρονο πολυλειτουργικό χώρο, ο οποίος στεγάζει σε ένα ενιαίο κτήριο τη Βιβλιοθήκη, τον πυρήνα του Κέντρου Γλωσσών, το Κέντρο Τεχνολογικής Υποστήριξης της Διδασκαλίας και την Υπηρεσία Πληροφορικών Συστημάτων. Η συγκεκριμένη δομή αποτελεί τη σύγχρονη τάση στον τομέα υποστήριξης της μάθησης και της πληροφόρησης διεθνώς. Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020». 

Το κτήριο ως ενιαία οντότητα διασφαλίζει την ενοποίηση και αξιοποίηση των σύγχρονων ηλεκτρονικών και άλλων μέσων, ιδιαίτερα σχετικών με την πληροφορική και πληροφοριακή υποδομή, τα οποία χρησιμοποιούνται από τη Βιβλιοθήκη, την Υπηρεσία Πληροφορικών Συστημάτων, το Κέντρο Τεχνολογικής Υποστήριξης και το Κέντρο Γλωσσών. Η συγκεκριμένη δομή αποτελεί τη σύγχρονη τάση στον τομέα υποστήριξης της μάθησης και της πληροφόρησης διεθνώς.

Περίοδος Κατασκευής Έργου

Ο σχεδιασμός του Έργου συμπληρώθηκε το 2010 και στη συνέχεια προκηρύχθηκε Διαγωνισμός για την ανέγερση του, ο οποίος έληξε στις 30 Μαρτίου 2011. Για την Κυρίως Εργολαβία υποβλήθηκαν δέκα (10) Προσφορές. Το Πανεπιστήμιο προχώρησε σε Δημόσιο Άνοιγμα Προσφορών και στη συνέχεια ολοκλήρωσε τη διαδικασία αξιολόγησης.Το Έργο κατακυρώθηκε στην κοινοπραξία των εταιρειών J&P και J&P Avax Joint Venture. Στις 6 Σεπτεμβρίου 2011 υπογράφηκε η συμφωνία Σύναψης Δημόσιας Σύμβασης για την Κύρια Εργολαβία Οικοδομικού Συμβολαίου για την ανέγερση των Κτηριακών Εγκαταστάσεων του Έργου και στα τέλη Σεπτεμβρίου υπογράφηκε η συμφωνία Σύναψης Δημόσιας Σύμβασης για τις Διορισμένες Υπεργολαβίες Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων, Ηλεκτρολογικών Εγκαταστάσεων και Προμήθειας & Εγκατάστασης Ανελκυστήρων. Η  τοποθέτηση του Θεμέλιου Λίθου του Κέντρου Πληροφόρησης - Βιβλιοθήκη "Στέλιος Ιωάννου" πραγματοποιήθηκε στις  4 Φεβρουαρίου 2012 στην παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια, «υποδεικνύοντας πως παρά την ανάγκη για οικονομική περισυλλογή, το όραμα, οι στόχοι, οι σκοποί και οι άξονες της κυβερνητικής πολιτικής δεν αναστέλλονται.»   Κάτω από το θεμέλιο λίθο τοποθετήθηκε φιάλη που περιείχε τη κτητορική πράξη που υπέγραψε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αποκόμματα από τις ημερήσιες εφημερίδες, μερικά κέρματα καθώς και η σχετική έκδοση που αφορά στη θεμελίωση του κτηρίου.

Επίσημη  ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Κύπρου στις 23 Οκτωβρίου 2018 ενημέρωνε ότι  εγκαίνια τα της Βιβλιοθήκης θα γίνονταν στις 22 Νοεμβρίου 2018 από τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και το Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron, μετά από πρόσκληση του πρύτανη του Πανεπιστημίου Κωνσταντίνου Χριστοφίδη. Ανακοινώθηκε επίσης ότι η μεταφορά των τελευταίων βιβλίων από την παλαιά στη νέα βιβλιοθήκη θα γινόταν σε μια συμβολική «Σκυταλοδρομία γνώσης» που θα γινόταν στις 20 Νοεμβρίου.

Ενώ όλα έβαιναν προς το τέλος και όλοι οι εμπλεκόμενοι δούλευαν  πυρετωδώς για τις τελευταίες λεπτομέρειες και τη μεταφορά των βιβλίων από την Καλλιπόλεως στη νέα Βιβλιοθήκη, άλλο ένα  περιστατικό προέκυψε στις 5 Νοεμβρίου που θα ανάβαλλε τα εγκαίνια για άλλη μια φορά: Σε απεργία αλληλεγγύης, προς τους εργαζομένους των εταιρειών Ten Group Services LTD και J&P (Overseas) LTD, κατήλθαν και  οι εργαζόμενοι στο εργοτάξιο της νέας βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου. Οι 30 εργαζόμενους απαιτούσαν την καταβολή των δεδουλευμένων τους από την  εταιρεία J&P Avax, η οποία καθυστερούσε να καταβάλει μισθούς και ταμείο προνοίας. 

Παρά το γεγονός ότι τα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης αναβλήθηκαν για τις 22 Νοεμβρίου, η  συμβολική μεταφορά των βιβλίων από την παλαιά στη νέα βιβλιοθήκη στη μορφή «Aλυσίδα γνώσης» πραγματοποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο από συγκίνηση και ενθουσιασμό περιβάλλον λόγω των γεγονότων που προηγήθηκαν. Η σκυταλοδρομία άρχισε στις 3 το απόγευμα από την Καλλιπόλεως και λίγο μετά τις 4  το απόγευμα έφθασε, συμβολικά, το πρώτο βιβλίο στην πανεπιστημιούπολη στην Αγλαντζιά, «Η  Καταγωγή των Ειδών», του Κάρολου Δαρβίνου. Μια ώρα αργότερα, γύρω στις 5μμ ο πρύτανης, Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, τοποθέτησε το τελευταίο βιβλίο την «Οδύσσεια», σε μια  επίσης εξαιρετικά συμβολική κίνηση.

Με την τοποθέτηση και του τελευταίου βιβλίου στη νέα Βιβλιοθήκη, ξεκίνησε τη λειτουργία του το Κέντρο Πληροφόρησης-Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου» του Πανεπιστημίου Κύπρου, τη Δευτέρα, 3 Δεκεμβρίου στις 10 το πρωί ενώ τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στις 5 Δεκεμβρίου 2018 από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Κωνσταντίνο Χριστοφίδη. .