Έλενος
Στρατηγός - κυβερνήτης της Κύπρου από το 114/3 μέχρι το 106/5 π.Χ., ο τελευταίος που έφερε τον τίτλο του στρατηγού. Έφερε ακόμη και τους επίζηλους τίτλους του αυλικού αξιωματούχου, του αρχιερέα και του παιδαγωγού του βασιλέως, ενώ αμφισβητείται κατά πόσον έφερε και τον τίτλο του ναυάρχου. Το όνομα και οι τίτλοι του αναφέρονται σε διάφορες επιγραφές της Πτολεμαϊκής περιόδου που βρέθηκαν στη Σαλαμίνα και στην Πάφο, καθώς και σε ένα πάπυρο του 107/6 π.Χ., όπου αναφέρεται ως γιος κάποιου Απολλώνιου.
Βλέπε λήμμα: Πτολεμαίοι και Κύπρος
Ο Έλενος υπήρξε δάσκαλος - παιδαγωγός του Πτολεμαίου Αλεξάνδρου Α', τον οποίο και συνόδευσε στην Κύπρο όπου ο τελευταίος είχε έλθει ως στρατηγός κατά το 116 π.Χ. Όταν ο Αλέξανδρος ανακηρύχθηκε βασιλιάς του νησιού (μεταξύ Σεπτέμβρη του 114 και Σεπτεμβρίου του 113), ο Έλενος έγινε στρατηγός και αρχιερέας. Το αξίωμα του ναυάρχου το πήρε, πιθανότατα, μετά την επιστροφή του βασιλιά Πτολεμαίου Αλεξάνδρου στην Αίγυπτο (Οκτώβριος του 107 π.Χ.). Στον (συμπληρωμένο και αποκαταστημένο) πάπυρο του 107/6 π.Χ., ο Έλενος αναφέρεται και ως διά βίου ιερέας της θεοποιημένης βασίλισσας Κλεοπάτρας Γ', ἀρχιερεύς της Κύπρου καί γραμματεύς τοῦ ναυτικοῦ τῶν κατά τήν βασιλήαν.
Από το υψηλότατο αξίωμα του στρατηγού (= κυβερνήτη) της Κύπρου, ο Έλενος έκανε διάφορες ευεργεσίες, γι’ αυτό και του προσφέρθηκαν αγάλματα αφιερώματα ευγνωμοσύνης από τα οποία και προέρχονται οι επιγραφές που κατέχουμε σήμερα. Σε τέτοιες επιγραφές, αναφέρεται ότι ο Έλενος τιμήθηκε για τις ευεργεσίες του, μεταξύ άλλων, από τους ιερείς της Παφίας Αφροδίτης, από το γυμνασίαρχο της Σαλαμίνος Σίμαλο και από τον σύλλογο των ηθοποιών (τῶν περί τόν Διόνυσον τεχνιτῶν).
Βλέπε λήμμα: Διόνυσος ή Βάκχος
Ο Έλενος βρέθηκε μοιραία στο μέσο των συνεχών ερίδων των Πτολεμαίων, και η σταδιοδρομία του ως στρατηγού της Κύπρου τερματίστηκε κατά το 106/5 π.Χ., όταν η Κύπρος περιήλθε και πάλι υπό την εξουσία του Πτολεμαίου Φιλομήτορος Β' Σωτήρος Β' Λαθύρου. Από τούδε και στο εξής, δεν απαντάται πια στο νησί ο τίτλος του στρατηγού (που πιθανώς ο Λάθυρος είχε κρατήσει για τον εαυτό του) αλλά ο τίτλος του αντιστράτηγου.
(Λεπτομερέστερα για τον Έλενο και τη σχέση του με την Κύπρο, βλέπε άρθρο του Τ. Β. Mitford στο Journal of Hellenic Studies, 79, 1959, σα 94 - 131).
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια