Ελεδιό
Χωριό της επαρχίας Πάφου, στη γεωγραφική περιφέρεια των Αμπελοχωριών Λεμεσού - Πάφου. Βρίσκεται περί τα 24 χμ. βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου και απέχει μισό μόνο χμ. από το χωριό Αξύλου που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά του.
Η Ελεδιό είναι κτισμένη στην κορυφογραμμή του οροπεδίου μεταξύ των ποταμών Ξεροπόταμου (στα ανατολικά) και Έζουσας (στα δυτικά), σε μέσο υψόμετρο 400 περίπου μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το ανάγλυφο του χωριού είναι διαμελισμένο από τους παραποτάμους και τα μικρά ρυάκια των ποταμών αυτών και η κλίση του εδάφους προς τις δυο κοιλάδες είναι αισθητή.
Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι γύψοι, οι κρητίδες, οι μάργες και οι μαργαϊκές κρητίδες. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη.
Το χωριό δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 575 χιλιοστόμετρα.
Οι κύριες καλλιέργειες στην περιοχή του είναι τα αμπέλια (οινοποιήσιμες κυρίως ποικιλίες) και τα σιτηρά. Καλλιεργούνται επίσης λίγες ελιές, αμυγδαλιές και χαρουπιές.
Η παλαιά θέση της Ελεδιό βρισκόταν ένα περίπου χμ. στα βόρεια του σημερινού οικισμού, του οποίου όμως η μετακίνηση θεωρήθηκε αναγκαία, και πραγματοποιήθηκε, μετά τις καταστροφές από τους σεισμούς του 1953. Τα κατάλοιπα του παλαιού οικισμού υπάρχουν ακόμη, με την ίδια ονομασία, στα βόρεια του νέου οικισμού. Το χωριό εξυπηρετείται με ασφαλτόστρωτο δρόμο που το συνδέει στα νότια με τον κύριο δρόμο Πάφου -Λεμεσού (κοντά στο χωριό Τίμη) και στα βόρεια με το χωριό Παναγιά.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:
| Χρονολογία | Κάτοικοι |
|---|---|
| 1881 | 113 |
| 1891 | 116 |
| 1901 | 153 |
| 1911 | 143 |
| 1921 | 131 |
| 1931 | 114 |
| 1946 | 160 |
| 1960 | 117 |
| 1973 | 73 |
| 1976 | 71 |
| 1982 | 46 |
| 1992 | 31 |
| 2001 | 22 |
| 2011 | 44 |
| 2021 | 35 |
Η εκκλησία της παλαιάς Ελεδιό, που υφίσταται ακόμη, είναι αφιερωμένη στην αγία Ειρήνη και δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον.
Το χωριό δεν αναφέρεται σε μεσαιωνικές πηγές, τουλάχιστον με τη σημερινή του ονομασία. Η ονομασία του χωριού δεν είναι σαφές από πού προήλθε. Πιθανώς διασώζει αρχαίο τοπωνύμιο που ίσως είχε παραφθαρεί κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Μερικοί θεωρούν ότι προήλθε από το ελαιόλαδο, ή από τις λέξεις ελαίες δυο (= δυο ελιές).
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια