Ελεγκτής γενικός
Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο γενικός ελεγκτής είναι ανεξάρτητος αξιωματούχος της Δημοκρατίας. Προΐσταται της ελεγκτικής υπηρεσίας, που είναι ανεξάρτητη υπηρεσία και δεν υπάγεται σε οποιοδήποτε υπουργείο.
Ο γενικός ελεγκτής βοηθούμενος από τον βοηθό γενικού ελεγκτή, ελέγχει, εν ονόματι της Δημοκρατίας, κάθε πληρωμή ή είσπραξη και κάθε λογαριασμό χρηματικών διαθεσίμων ή λοιπού ενεργητικού, ή υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί από τη Δημοκρατία ή για λογαριασμό της, του οποίου η διαχείριση γίνεται από τη Δημοκρατία ή εν ονόματί της, θεωρώντας και ελέγχοντας συνάμα κάθε τέτοιο λογαριασμό. Εκτός από τον έλεγχο των κρατικών λογαριασμών, ο γενικός ελεγκτής έχει την ευθύνη και για τον έλεγχο των λογαριασμών μεγάλου αριθμού ημικρατικών οργανισμών, ειδικών ταμείων, των αρχών τοπικής διοικήσεως κ.α.
Ο γενικός ελεγκτής διορίζεται από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον οποίο υποβάλλει ετήσια έκθεση για την άσκηση των εξουσιών, αρμοδιοτήτων και καθηκόντων του. Η έκθεση κατατίθεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου και συζητείται.
Ο θεσμός του γενικού ελεγκτή είχε καθιερωθεί κατά τη διάρκεια της Αγγλοκρατίας, στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων που εισήγαγαν οι Βρετανοί αντικαθιστώντας τους θεσμούς της τουρκοκρατίας. Αρχικά η θέση του γενικού ελεγκτή ήταν ενιαία με τη θέση του γενικού λογιστή, αργότερα όμως οι δυο θέσεις διαχωρίστηκαν. Ο γενικός ελεγκτής ήταν πάντοτε Άγγλος, και ασκούσε οικονομικό έλεγχο στις δραστηριότητες του κράτους που ήσαν περιορισμένες.
Με την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος το 1960, και τις τεράστιες αλλαγές στον τομέα της οικονομικής αναπτύξεως του κράτους, το έργο του γενικού ελεγκτή επεκτάθηκε για να καλύψει, εκτός από τον οικονομικό, και διαχειριστικό καθώς και τεχνικό έλεγχο.
Βάσει του Συντάγματος του 1960 ο γενικός ελεγκτής και ο βοηθός γενικού ελεγκτή διορίζονται με κοινή απόφαση του (Έλληνα) προέδρου και του (Τούρκου) αντιπροέδρου της Δημοκρατίας και όταν ο ένας είναι Ελληνοκύπριος, ο άλλος πρέπει να είναι Τουρκοκύπριος. Μέχρι την τουρκοκυπριακή ανταρσία του 1963 κ.ε. ο γενικός ελεγκτής ήταν Τούρκος και ο βοηθός Έλληνας. Μετά το 1963 η θέση του γενικού ελεγκτή και του βοηθού γενικού ελεγκτή πληρούται από Ελληνοκυπρίους.