Ειλαπιναστής
Επίθετο με το οποίο λατρευόταν στην Κύπρο ο Ζευς, όπως αναφέρει ο Ηγήσανδρος ο Δελφός και διασώζει ο Αθήναιος.
Σε φθαρμένη επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή του χωριού Βώνη όπου υφίστατο κατά την αρχαιότητα ναός του Απόλλωνος, και που χρονολογήθηκε στον 4ο/3ο π.Χ. αι., αναγράφεται ότι κάποιος Νικόδημος και ο αδελφός του (το όνομά του είναι φθαρμένο), έκαμαν τάμα στον Ἀπόλλωνα(....) Εἰλαπιναστήν. Βάσει της μαρτυρίας του Ηγησάνδρου, στο φθαρμένο μέρος της επιγραφής μεταξύ των λέξεων Ἀπόλλωνι και Εἰλαπιναστῇ, έγινε συμπλήρωση: καί Διῖ. Αποδόθηκε, δηλαδή, το επίθετο Εἰλαπιναστής στον Δία, αν και μερικοί μελετητές διαφωνούν, αποδίδοντας το επίθετο αυτό, στη συγκεκριμένη επιγραφή, στον Απόλλωνα.
Η επίκληση Εἰλαπιναστής δηλώνει τον συμπότη, τον συμμετέχοντα στο συμπόσιο, τον ομοτράπεζο. Την ερμηνεία δίνει ο Ησύχιος, ενώ η λέξη απαντάται, με την ίδια σημασία, και στον Όμηρο. Συμπεραίνουμε ότι στην Κύπρο ο Ζευς λατρευόταν ως ομοτράπεζος, προστάτης του γλεντιού και σύντροφος σ’ αυτό, ιδιαίτερα του γλεντιού που ακολουθούσε τον γάμο, γιατί με τα συμπόσια των γάμων ήταν συνδεδεμένοι οι αναφερόμενοι στον Όμηρο εἰλαπίναι. Εξάλλου τη λέξη εἰλαπίνη ερμηνεύουν τόσο ο Αθήναιος όσο κι ο Ευστάθιος ως λαμπρή γιορτή μαζί με θυσία.
Υπάρχει ωστόσο και η λιγότερο αποδεκτή άποψη ότι η επίκληση αυτή δηλώνει τον θεό προστάτη ιερατικού συλλόγου, του οποίου τα μέλη τελούσαν θυσίες κατά τις γιορτές, γι’ αυτό και ονομάζονταν εἰλαπινασταί.