Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με αυτό τον τίτλο κυκλοφόρησαν στην Κύπρο δυο εφημερίδες.

Η πρώτη, με τίτλο «Έθνος», ήταν εβδομαδιαία και κυκλοφόρησε το πρώτο της φύλλο στη Λάρνακα την Πέμπτη, 15 Αυγούστου 1891. Εκδότης και ιδιοκτήτης της εφημερίδας ήταν ο φιλοπρόοδος αγωνιστής και πολιτευτής της Λάρνακας Σπυρίδων Α. Γρύσπης. Στην προμετωπίδα της πρώτης έκδοσης, εκτός από τον τίτλο «Τό Ἒθνος», Ἐφημερίς Ἑβδομαδιαία, αναγράφονται και τα εξής: Ἔτος Α΄, ἐν Λάρνακι (Κύπρου) 15/ 27 Αὐγούστου 1891. αρ. 1.

Ήταν μεγάλου μεγέθους εφημερίδα, τετρασέλιδη και τετράστηλη. Ήταν έγκυρη, με πλούσια αρθρογραφία και ειδησεογραφία, ιδιαίτερα πάνω στο εθνικό ζήτημα, αλλά και σε γεωργικά και γενικότερα οικονομικά θέματα. Εκτός από τις τοπικές περιλάμβανε και εξωτερικές ειδήσεις, καθώς και ειδοποιήσεις και αγγελίες, όπως λέγονταν τότε οι διαφημίσεις.

«Το Έθνος», ανέστειλε την έκδοσή του στις 22 Φεβρουαρίου 1893, αφού κυκλοφόρησε 126 φύλλα. Η εφημερίδα επανεκδόθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου (8/20) του 1893 με τον τίτλο «Νέον Εθνος» με διευθυντή και εκδότη τον Κλεόβουλο Ν. Μεσολογγίτη και συνέχισε την έκδοσή της μέχρι τον Αύγουστο του 1934. (Περισσότερα για το «Νέον Ἒθνος» βλ. στο σχετικό λήμμα).

Η δεύτερη εφημερίδα με τίτλο «Έθνος» αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην ιστορία της κυπριακής δημοσιογραφίας. Πατέρας και ιδιοκτήτης της εφημερίδας, ήταν ο γνωστός πολιτευτής και δήμαρχος Λευκωσίας γιατρός Θεμιστοκλής Δέρβης*, αρχηγός του Κυπριακού Εθνικού Κόμματος. Η εφημερίδα κυκλοφόρησε το πρώτο της τεύχος την Τετάρτη, 1η Ιανουαρίου 1947 και απετέλεσε σημαντικό γεγονός της εποχής εκείνης. Ήταν καθημερινή πρωινή εφημερίδα, τετρασέλιδη, μεγάλου μήκους (57 Χ 41 εκ.), οκτάστηλη (πλάτος στήλης 4,5 εκ.). Πρώτος διευθυντής της ήταν ο Ευαγόρας Γ. Παπανικολάου και αρχισυντάκτης ο Χαρίλαος Αθανασιάδης. Ο Ευαγόρας Γ. Παπανικολάου εκλήθη από την Αθήνα για να αναλάβει τη διεύθυνση της εφημερίδας (υπήρξε αρχισυντάκτης του «Αδιάλλακτου», εκφραστικού οργάνου της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενώσεως Κύπρου * (ΕΡΕΚ) που προετοίμασε την επανάσταση του Οκτώβριο του 1931). Η πρώτη έκδοση του «Αδιάλλακτου» δεν κυκλοφόρησε γιατί κατεπνίγη επί του πιεστηρίου από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις. Μετά την επανάσταση ο Ευαγόρας Παπανικολάου εξορίστηκε.

Με την εφημερίδα συνδέθηκε από την αρχή της έκδοσής της και ο Κύπριος δημοσιογράφος Κώστας Κόνωνας, που διετέλεσε αργότερα για πολλά χρόνια διευθυντής της και που υπέγραφε, ύστερα από εξουσιοδότηση του Θ. Δέρβη, τα αντίτυπα της εφημερίδας που αποστέλλονταν, σύμφωνα με τις πρόνοιες της νομοθεσίας για τον Τύπο, στον αποικιακό γραμματέα. Μετά τον Ευαγόρα Παπανικολάου διευθυντής του «Έθνους» χρημάτισε ο δημοσιογράφος Παντελής Γ. Μπίστης που αποχώρησε το 1950.

Χαρακτηριστικό της μεγάλης σημασίας που δόθηκε στην κυκλοφορία της εφημερίδας ήταν και οι δηλώσεις και οι χαιρετισμοί που απέστειλαν σ’ αυτή οι πολιτειακοί ηγέτες της Ελλάδας, όπως ο πρόεδρος της ελληνικής κυβερνήσεως Κ. Τσαλδάρης, ο αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων Θ. Σοφούλης, ο πρώην πρωθυπουργός Σοφ. Ελ. Βενιζέλος και ο πρώην πρωθυπουργός και αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως (του Κόμματος των Εθνικών Φιλελευθέρων) Στ. Γονατάς, που ήταν κυπριακής καταγωγής.

Στο πρώτο κύριο άρθρο, της πρώτης σελίδας της πρώτης έκδοσης, με τίτλο «Αἱ  Ἀρχαί μας», η εφημερίδα ανάμεσα στα άλλα γράφει και τα ακόλουθα: Καί βασικωτέρα ἀρχή τοῦ «Ἒθνους», ὡς θά ὑπενθυμίζει καθημερινῶς καί ὁ τίτλος του, εἶναι Η ΠΡΟΣΗΛΩΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΙΔΑΝΙΚΑ. Πιστεύομεν εἰλικρινῶς εἰς αὐτά. Καθώς ἀσάλευτος εἶναι ἡ πίστις μας ὃτι ὁ Κυπριακός λαός δέν εἶναι δυνατόν νά κατακτήσῃ τήν πραγματικήν εὐδαιμονίαν του  ἂνευ τῆς ἐθνικῆς του ἀποκαταστάσεως.

Το «Έθνος» ήρθε σε μια πολύ σημαντική ιστορική περίοδο αμέσως μετά τον τερματισμό του Β' Παγκοσμίου πολέμου και τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων εναντίον του φασισμού. Η περίοδος αυτή υπήρξε σημαντική και για τις κυπριακές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις, στη διαμόρφωση των οποίων η εφημερίδα αυτή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο.

Από τον Ιανουάριο του 1952 ο Θεμιστοκλής Δέρβης μεταβίβασε την ιδιοκτησία της εφημερίδας επ’ ονόματι της εταιρείας «Έθνος Λτδ», με διευθυντή τον Ιωάννη Γ. Μορφίτη, πρόεδρο τον Θεμιστοκλή Δέρβη και γραμματέα τον Ζήνωνα Δ. Σεβέρη. Τον Σεπτέμβριο του 1955 το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας αποφάσισε όπως τα αντίτυπα της εφημερίδας, που αποστέλλονταν στον αποικιακό γραμματέα, υπογράφονται από τον διευθυντή συντάξεως Βία Μαρκίδη και όταν αυτός απουσιάζει από τον Γλαύκο Σ. Χρίστη και αργότερα (1956) από τον Κώστα Κόνωνα. Από τις 20 Ιανουαρίου 1959 η εφημερίδα, διατηρώντας το μεγάλο της σχήμα (54 Χ 41 εκ.), έγινε εννεάστηλη και εξασέλιδη. Ήταν άρτια εκτυπωμένη με πλούσια αρθρογραφία και ειδησεογραφία, τόσο για τα τοπικά όσο και τα παγκόσμια γεγονότα. Είχε, επίσης, πλούσιες καλλιτεχνικές, επιστημονικές, εκπαιδευτικές, ιστορικές και λογοτεχνικές στήλες.

Η εφημερίδα ανέστειλε οριστικά την έκδοσή της στις 25 Σεπτεμβρίου 1960 αφού έζησε 14 χρόνια και κυκλοφόρησε 4.160 φύλλα.

Στην πολυετή ζωή του το «Έθνος»υπεστήριξε τόσο τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Β΄ όσο και τον διάδοχό του αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ στους εθνικούς τους αγώνες. Πρωτοστάτησε στο ενωτικό δημοψήφισμα της 15 Ιανουαρίου 1950 και συνέβαλε στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955 -1959. Υποστήριξε, επίσης, τις νέες πολιτικές δυνάμεις του ΕΔΜΑ και του Πατριωτικού Μετώπου που σχηματίστηκαν αμέσως μετά την Ανεξαρτησία στις πρώτες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.

Το Πατριωτικό Μέτωπο, όμως, δεν υποστήριξε την εφημερίδα, με αποτέλεσμα να χάσει σημαντικό μέρος της κυκλοφορίας της και να οδηγηθεί στην απόφαση τερματισμού της κυκλοφορίας της, όταν πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας «Έθνος Λτδ» ήταν ο Κώστας Πικής.