Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μυστική παράνομη και εγκληματική οργάνωση Ελλήνων Κυπρίων. Ιδρύθηκε από ομάδα η οποία έταξε ως σκοπό της οργάνωσης την προώθηση του αγώνα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Η ίδρυση του«Μετώπου»  τοποθετείται χρονικά στο τέλος του 1968, όμως τούτο εμφανίστηκε στις αρχές του 1969 με απόπειρα δολοφονίας του τότε αρχηγού της Αστυνομίας Χαρ. Χασάπη και με φυλλάδια που κυκλοφόρησε.

Το «Εθνικόν Μέτωπον» ήταν δεξιά οργάνωση, που τους σκοπούς της όμως χαρακτήριζε μεγάλη σύγχυση. Αρχικά εμφανίστηκε ως οργάνωση που υποστήριζε τον πρόεδρο Μακάριο, αν και εκδηλώθηκε δυναμικά και λυσσαλέα κατά των στενών συνεργατών του Μακαρίου και κατά μελών της κυβέρνησης, εναντίον των οποίων διενήργησε και δολοφονικές απόπειρες. Ταυτόχρονα το «Μέτωπον» στράφηκε και εναντίον της κυπριακής Αριστεράς και του ΑΚΕΛ. Έγγραφα της οργάνωσης αυτής ανέφεραν ότι το «Εθνικόν Μέτωπον» προσπαθούσε με τρόπους δυναμικούς να εξαναγκάσει τον πρόεδρο Μακάριο ν’ ακολουθήσει πολιτική για άμεση ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, προς τούτο δε πίστευε πως έπρεπε να πλήξει τους στενούς συνεργάτες του Μακαρίου. Ενδιαφερόταν επίσης για την «εξυγίανση» της κρατικής μηχανής.

Στις 7 Ιανουαρίου 1969 ένοπλοι προσωπιδοφόροι του Εθνικού Μετώπου εισέβαλαν στο καφενείο του χωριού Όμοδος της Λεμεσού και πήραν 15 όπλα διαφόρων τύπων και πυρομαχικά από οπαδούς του Γιωρκάτζη. Στις 9 Ιανουαρίου διέρευσε σχέδιο που είχε καταστρώσει η οργάνωση για ένοπλη κατάληψη κυβερνητικών γραφείων σε όλες τις πόλεις της Κύπρου. Την ίδια ημέρα ο Γλ. Κληρίδης συγκάλεσε και πάλι το υπουργικό συμβούλιο και πρότεινε την ψήφιση νόμου για προληπτική κράτηση υπόπτων μέχρι και τρεις μήνες χωρίς δίκη. Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση νόμου του Γλ. Κληρίδη, η οποία παραλληλίστηκε με ανάλογο νόμο του βρετανικού αποικιακού καθεστώτος που εφαρμόστηκε εναντίον των αγωνιστών της ΕΟΚΑ, αλλά έπειτα από αντιδράσεις ανέβαλε την ψήφισή του ως την επιστροφή του Μακαρίου.

Ο πρόεδρος Μακάριος στις 28 Αυγούστου 1969 κήρυξε το «Εθνικό Μέτωπον» παράνομη οργάνωση.

Το «Εθνικόν Μέτωπον» απέκτησε επαφή και πήρε υποστήριξη από την ελληνική χούντα. Η δράση του, ιδιαίτερα δυναμική στην πόλη και περιοχή της Λεμεσού, περιελάμβανε τοποθετήσεις βομβών, ανατινάξεις, κακοποιήσεις πολιτών και δολοφονίες. Παράρτημα του «Εθνικού Μετώπου» ήταν ο επιλεγόμενος «Ιερός Λόχος», που διενήργησε στη Λεμεσό, το Μάιο του 1970, την πιο εντυπωσιακή επιχείρηση της οργάνωσης αυτής: την επίθεση κατά του κεντρικού αστυνομικού σταθμού της πόλης, τον οποίο και κυρίευσε. Συγκεκριμένα με συνθηματικό «Θέλω το κρασί» και απάντηση «Έλα να το πάρεις», έγινε τα ξημερώματα του Σαββάτου, 23 Μαΐου 1970, μια θεαματική επιχείρηση από δεκάδες ενόπλους, κατά την οποία καταλήφθηκε ο κεντρικός αστυνομικός σταθμός Λεμεσού, από τον οποίο κλάπηκε ο οπλισμός και πολλά αστυνομικά αυτοκίνητα. Οι ένοπλοι ανήκαν στον «Ιερό Λόχο», παρακλάδι της παράνομης Οργάνωσης «Εθνικόν Μέτωπον». 

 Το «Εθνικό Μέτωπο»,, βρέθηκε με πολλούς αρχηγούς και στελέχη από διαφορετικές καταστάσεις, οπότε άρχισαν στην Οργάνωση οι προστριβές και η αλληλοϋπονόμευση.  Ο Ιερός Λόχος ήταν αποτέλεσμα της διάσπασης αυτής και των διαφορών που πληθύνονταν καθημερινά, και που είχαν να κάνουν και με τον τρόπο δράσης της Οργάνωσης. Ο «Ιερός Λόχος» είχε καθαρά ενωτική γραμμή, με αρχηγό τον παλιό αγωνιστή της ΕΟΚΑ Ναπολέοντα Χριστοφή (Ναπολή), από τη Νατά της Πάφου, υπάλληλο του Τελωνείου Λεμεσού. Ο «Ιερός Λόχος» αποτελούσε, τρόπον τινά, παρακλάδι του «Εθνικού Μετώπου», το οποίο συνέχισε να υπάρχει, ως μακαριακό πλέον, με αρχηγό τον Χριστάκη Τρυφωνίδη. Δημιουργήθηκε επίσης οργάνωση νεολαίας με την ονομασία «Άλκιμος Nεολαία Εθνικού Mετώπου» (ΑΝΕΜ).

Μετά τη μεγάλη επιχείρηση στη Λεμεσό, η κυπριακή κυβέρνηση αντεπιτέθηκε και κατέφερε συντριπτικά πλήγματα κατά του «Μετώπου», του οποίου τα περισσότερα στελέχη συνελήφθησαν. Εξάλλου, το ίδιο το «Μέτωπον», αποτελούμενο από ανομοιογενή στοιχεία και χαρακτηριζόμενο από σύγχυση ως προς τους σκοπούς, τους προσανατολισμούς, τα μέσα και την τακτική, είχε διασπαστεί από το τέλος του 1969. Μετά τη δολοφονική απόπειρα κατά της ζωής του προέδρου Μακαρίου στη Λευκωσία στις 8 Μαρτίου 1970 (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος -Αρχείο ΡΙΚ) η οποία έγινε από ομάδα του πρώην υπουργού Εσωτερικών της Κύπρου Πολύκαρπου Γεωρκάτζη και με την οποία το «Εθνικόν Μέτωπον» δεν είχε σχέση, πολλά από τα μέλη του «Μετώπου» παραιτήθηκαν, στέλνοντας ομαδικές και ενυπόγραφες ομολογίες στον πρόεδρο Μακάριο από τον οποίο ζητούσαν «άφεση αμαρτιών» επειδή «είχαν παρασυρθεί». Ωστόσο τα μέλη του «Μετώπου» που διενήργησαν την επίθεση στη Λεμεσό δικάστηκαν και καταδικάστηκαν.

Στις 22 Ιουνίου 1970 το Εθνικό Μέτωπο διαλύεται και στις 24 Ιουνίου το Εθνικό Μέτωπο Πάφου δηλώνει την με επιστολή της προς Αρχιεπίσκοπο Μακάριο την άμεση διάλυση των όλων των ομάδων της επαρχίας Πάφου. Το παράδειγμα αυτό ακολούθησαν και άλλες επαρχιακές οργανώσεις παραδίδοντας συνάμα και τον οπλισμό τους.