Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Δύο ποταμοί-Dyo potamoi. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, στη γεωγραφική περιφέρεια της Μόρφου. Από την πρωτεύουσα απέχει περί τα 29 χμ. στα βορειοδυτικά. Βρίσκεται στα νότια της κοίτης του ποταμού Αλουπού,   πολύ κοντά στα διοικητικά σύνορα των επαρχιών Λευκωσίας - Κερύνειας. Οδικά συνδέεται με τον κύριο δρόμο Λευκωσίας Μύρτου μέσω Σκυλλούρας. Το χωριό βρίσκεται στην περιοχή που κατέχεται από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής. 

Γεωλογία

Οι Δυο Ποταμοί είναι κτισμένοι σε υψόμετρο 150 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Το τοπίο του χωριού έχει μια κλίση από τα νότια προς τα βόρεια. Το υψόμετρο από τα 330 μέτρα στα νότιά του σύνορα (κορφή Άγιος Γεώργιος) μειώνεται στα 150 μέτρα στον οικισμό. Στα βόρεια του οικισμού το τοπίο είναι διαμελισμένο από το ποτάμιο σύστημα του ποταμού Αλουπού. Από γεωλογικής απόψεως, στην διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν ο φλύσχης της Κυθρέας, οι ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, οι άμμοι και οι αμμώδεις μάργες. Στα βόρεια, κατά μήκος της κοίτης του Αλουπού, κυριαρχούν οι αλλουβιακές αποθέσεις. Πάνω στα πετρώματα αυτά έχουν αναπτυχθεί ξερορεντζίνες και καφκάλλες.

Κλίμα- καλλιέργειες

Η μέση ετήσια βροχόπτωση στην περιοχή του χωριού είναι χαμηλή και κυμαίνεται γύρω στα 350 χιλιοστόμετρα, πράγμα που περιορίζει σημαντικά τη γεωργική ανάπτυξη. Πριν από την τουρκική εισβολή του 1974 καλλιεργούνταν στο χωριό κυρίως σιτηρά, λίγες ελιές και χαρουπιές. Μια μεγάλη έκταση στα νότια του χωριού παρέμενε ακαλλιέργητη. 

Πληθυσμός

Από πληθυσμιακής απόψεως, το χωριό αυτό είναι το μικρότερο της γεωγραφικής περιφέρειας Μόρφου. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ιστορικά στοιχεία

Αρχικά επικρατούσε η άποψη ότι το χωριό δεν είχε μακρά ιστορία και πιθανότατα είχε ιδρυθεί κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας, με πληθυσμό πάντοτε τουρκικό. Ωστόσο η καθαρά ελληνική ονομασία του χωριού, καθώς και η δημιουργία του πολύ κοντά στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία (απέχει περί τα 2 χμ. στα ανατολικά του χωριού), πιθανώς να σήμαινε ότι το χωριό κατοικήθηκε αρχικά από λινοπάμπακους (=κρυπτοχριστιανούς) κατά την Τουρκοκρατία. Ωστόσο, περαιτέρω διερεύνηση ακυρώνει τις πιο πάνω υποθέσεις.

Βλέπε λήμμα: Λινοβάμβακοι

Σε παλαιό χειρόγραφο (γνωστό ως χειρόγραφο Λειμωνίδα, βλέπε Κυπριακά Χρονικά, ΙΓ΄) αναφέρεται και το χωριό αυτό ως Dipotami, μεταξύ εκείνων που διοικητικά ανήκαν στο διαμέρισμα της Πεντάγυιας κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας. Συνεπώς το χωριό υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια, δηλαδή πριν από την έναρξη της Τουρκοκρατίας. Άρα το χωριό ήταν αρχικά ελληνικό (ιδρυμένο πιθανότατα κατά τα Βυζαντινά χρόνια), κατά δε την περίοδο της Τουρκοκρατίας μετετράπη σε λινοβαμβακικό και τελικά σε αμιγές τουρκοκυπριακό.

Βλέπε λήμμα: Εξισλαμισμός

Στο χωριό δόθηκε η ονομασία Δυο Ποταμοί, ακριβώς επειδή πολύ κοντά σ’ αυτό βρίσκεται το σημείο συμβολής του ποταμού Αλουπού με τον κυριότερο από τους παραποτάμους του. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, οι Τούρκοι μετονόμασαν το χωριό σε Iki Dere, που σημαίνει και πάλι Δυο Ποταμοί στην τουρκική.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια