Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Δρομολαξιά- Dromolaxia. Xωριό της επαρχίας Λάρνακας, περί τα 7,5 χμ. νοτιοδυτικά της πόλης της Λάρνακας. Από το 2012 ενώθηκε με το χωριό Μενεού και δημιούργησαν τον Δήμο Δρομολαξιάς- Μενεού, ένα από τους έξι δήμους της επαρχίας Λάρνακας.

Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 28 περίπου μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και ανήκει, γεωγραφικά, στην παράκτια πεδιάδα της Λάρνακας. Γειτονικά χωριά της Δρομολαξιάς, με τα οποία συνδέεται με ακτινωτό οδικό δίκτυο, είναι το Μενεού (περί τα 2 χμ. νοτιοανατολικά), το Κίτι (περί τα 3,5 χμ. νοτιοδυτικά) και το Καλό Χωριό (περί τα 7,5 χμ. βορειοδυτικά). Τα ανατολικά σύνορα της Δρομολαξιάς φθάνουν μέχρι την αλυκή της Λάρνακας, ενώ το μουσουλμανικό τέμενος της Χαλά Σουλτάν, ο γνωστός Τεκκές, βρίσκεται στη διοικητική έκταση του χωριού, στη δυτική όχθη της αλυκής.

Από γεωλογικής απόψεως, στα ανατολικά του χωριού κυριαρχούν οι αλλουβιακές αποθέσεις (άμμοι, χαλίκια, άργιλοι), ενώ στα βόρεια, στα νότια και στα δυτικά επικρατούν οι αποθέσεις της θαλάσσιας αναβαθμίδας (άμμοι, μάργες, κροκαλοπαγή). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ξερορεντζίνες. Μορφολογικά, η περιοχή είναι πεδινή με πολύ μικρές διακυμάνσεις του εδάφους. Στα βόρεια και στα νότια του χωριού το υψόμετρο είναι γύρω στα 20 μέτρα, ενώ στα δυτικά φθάνει τα 60 μέτρα. Το τοπίο στα βόρεια του χωριού είναι διαμελισμένο από μικρά ρυάκια.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως εξής:

Μετά την μεταφορά των Τούρκων κατοίκων του χωριού στο κατεχόμενο από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής τμήμα της Κύπρου, το 1975, κατοίκησαν στη Δρομολαξιά πολλοί Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες. Στην περιοχή του χωριού δημιουργήθηκαν προσφυγικοί οικισμοί αυτοστέγασης. Η μικρή απόσταση του χωριού από την πόλη της Λάρνακας συνέβαλε στη σταθερή πληθυσμιακή του αύξηση, εκτός από τη ραγδαία αύξηση εξαιτίας του κύματος των προσφύγων.

Ο οικισμός είναι συγκεντρωτικού τύπου, για πολλά χρόνια συμπαγής γύρω από τον πυρήνα του, που τα τελευταία όμως χρόνια επεκτείνεται ακολουθώντας κυρίως τις οδικές αρτηρίες.

Η μέση ετήσια βροχόπτωση στην περιοχή κυμαίνεται γύρω στα 390 χιλιοστόμετρα, πολύ πιο κάτω από την μέση ετήσια όμβρηση της Κύπρου, που είναι 489 χιλιοστόμετρα. Όμως η ανόρυξη διατρήσεων στη διοικητική έκταση του χωριού συνέβαλε στην άρδευση πολλών σκαλών γης. Οι κυριότερες καλλιέργειες είναι τα εσπεριδοειδή, τα νομευτικά φυτά και τα λαχανικά, κυρίως πατάτες, καρότα και αγκινάρες. Ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στο χωριό είναι η κτηνοτροφία, με σύγχρονες κτηνοτροφικές μονάδες εγκατεστημένες σε κτηνοτροφική περιοχή. Η ανεπτυγμένη αγελαδοτροφία καθιστά το χωριό τρίτο στην επαρχία Λάρνακας (μετά την Αθηένου και την Αραδίππου) στον τομέα αυτό.

Η βιομηχανία του χωριού περιορίζεται σε μικρής κλίμακας δραστηριότητες που περιλαμβάνουν τυροκομία και κατασκευή γιαουρτιού. Στον τομέα της βιοτεχνίας ανεπτυγμένη είναι κυρίως η κεντητική.

Ιστορικά στοιχεία

Η περιοχή της Δρομολαξιάς, όχι μακριά από την αρχαία πόλη του Κιτίου, είχε κατοικηθεί από τα αρχαιότατα χρόνια. Κοντά στο χωριό η Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Aström ερευνά συστηματικά από το 1965 μέχρι σήμερα μεγάλη πόλη της Ύστερης εποχής του Χαλκού.

Βλέπε λήμμα: Χαλά Σουλτάν Τεκκέ αρχαιολογικός χώρος

Κατά τα μεσαιωνικά χρόνια η Δρομολαξιά υφίστατο με την ονομασία Βρωμολαξιά και στους μεσαιωνικούς χάρτες έτσι είναι σημειωμένη (Vromolaxi). Εξάλλου ο Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει το χωριό ως Βρωμολαξίαν, ένα από εκείνα τα οποία είχαν καεί από τους Σαρακηνούς κατά την επιδρομή τους στα 1425:... Καί τήν παρασκευήν εἰς τάς δέκα τοῦ αὐγούστου ἐφέρασιν μαντάτον τοῦ ρηγός...τό πῶς οἱ Σαρακηνοί ἐκάψαν τά Κελλία καί τήν Άραδίππου καί οὗλον τό ἀπλίκιν [κτήμα] τό δεσποτικόν, καί τό ἀπλίκιν τοῦ πύργου τῆς Ἀλικῆς, καί τήν Ἀγρίνουν, καί τήν Βρωμολαξίαν καί τό Κίτιν, καί ἐκάβασιν ἀπού τόπον εἰς τόπον...

Την καταστροφή του χωριού από τους Σαρακηνούς (Μαμελούκους) κατά την επιδρομή τους στην Κύπρο, αναφέρει και ο Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας), που το γράφει ακριβώς όπως και το σημερινό του όνομα: Dromolaxia. 

Βλέπε λήμμα: Μαμελούκοι και Κύπρος

Ο ντε Μας Λατρί περιλαμβάνει τη Δρομολαξιά στα χωριά που ανήκαν στους Λουζινιανούς βασιλιάδες της Κύπρου.

Ο Τζέφρυ (1918) βρήκε το χωριό, που σημειώνει ότι είναι πλινθόκτιστο, χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως και την κύρια εκκλησία του, που είναι αφιερωμένη στον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή.

Σχετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι το 1975 οι Τούρκοι κάτοικοι της Δρομολαξιάς, που μεταφέρθηκαν στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου, εγκαταστάθηκαν κυρίως στο κατεχόμενο χωριό Λιμνιά της επαρχίας Αμμοχώστου.

Τοπων: Δρομολαξιά, νεότερος τύπος του παλαιού ονόματος Βρωμολαξιά με το οποίο το χωριό ήταν γνωστό κατά τα μεσαιωνικά χρόνια. Η ονομασία, σύνθετη από τις λέξεις βρώμος και λαξιά, σήμαινε βρόμικο βαθούλωμα. Επειδή το όνομα αυτό δεν ήταν κολακευτικό, αλλοιώθηκε αργότερα κι έγινε Δρομολαξιά, που μπορεί να ερμηνευτεί ως βαθούλωμα του δρόμου.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια