Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Παραδοσιακή απλή ξύλινη μηχανή που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα οι γυναίκες της Κύπρου. Ήταν επιτόπιας κατασκευής και χειροκίνητη μηχανή που χρησίμευε ως κλωστική. Συνήθως συνδυαζόταν με άλλο ξύλινο απλό εργαλείο, την ανέμη.

Το δουλάππιν έκλωθε τα νήματα και τα τύλιγε στο καννίν, ετοιμάζοντάς τα έτσι προς χρήση κατά την ύφανση στη βούφα. Τα κύρια μέρη του είναι:

1. Η φτερωτή (που λέγεται και δουλάππιν), ξύλινος κύλινδρος με χοντρό ύφασμα στην περίμετρό του. Είχε ένα άξονα που λεγόταν

2. βέρκα (η) και στερεωνόταν πάνω σε δυο κάθετους

3. στύλλους που χρησίμευαν ως βάση μαζί με το

4. κρεβάτιν (το).   Ήταν οριζόντια τοποθετημένες σανίδες που στήριζαν το όλο μηχάνημα. Στην άλλη άκρη τους βρίσκονταν ενωμένοι κάθετα άλλοι δυο χαμηλότεροι

5. στύλλοι που λέγονταν καλοήρκα (τα), στο πάνω μέρος των οποίων βρισκόταν οριζόντια τοποθετημένο το

6. ροάνιν ή καννουρόανον (το). Αυτό ήταν σμίλη που προεξείχε από τις δυο πλευρές, ενώ στο κέντρο της είχε ξύλινο κύλινδρο με εγκοπή. Απ' αυτόν ήταν περασμένη η

7. κόρτα, που ήταν νήμα πισσωμένο για περισσότερη αντοχή και χρησίμευε ως ιμάντας που ενωνόταν με τη φτερωτή. Στη μια πλευρά της φτερωτής βρισκόταν, ενωμένο με τον άξονά της, το

8. γυριστάριν, δηλαδή το χερούλι που όταν το γύριζε η οικοκυρά έδινε περιστροφική κίνηση στην φτερωτή κι αυτή, διά της κόρτας, γύριζε το ροάνιν. Στην μια από τις προεξέχουσες άκρες του ροανιού ετοποθετείτο το καννίν (μικρό κομμάτι καλαμιού).

Με την περιστροφή του δουλαππιού το νήμα ξετυλιγόταν από την ανέμη και τυλιγόταν στο καννίν. Το καννίν εφαρμοζόταν στο μακούτζ'ιν (εξάρτημα της βούφας) και εχρησιμοποιείτο για την ύφανση.

Δουλάππιν λέγεται επίσης ο ξύλινος κύλινδρος του μεταξά, πάνω στον οποίο τυλίγονται οι ίνες του μεταξιού κατά τη διαδικασία εξαγωγής του μεταξιού από τα κουκκούλια.

Βλέπε λήμμα μεταξάς.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια