Ανταρτοπόλεμος
Είναι μια μορφή πολέμου που διεξάγεται από άτακτες δυνάμεις και με ανορθόδοξη τακτική, σε εχθρικό έδαφος ή σε έδαφος που βρίσκεται υπό εχθρική κατοχή. Περιλαμβάνει στρατιωτικές και παραστρατιωτικές επιχειρήσεις, δολιοφθορές, τρομοκρατικές ενέργειες και ενέργειες παρενόχλησης του εχθρού, που αναλαμβάνονται μέρα ή νύχτα. Ο εχθρός ποτέ δεν ξέρει πότε, πού, πώς θα δεχθεί τα πλήγματα των ανταρτών οι οποίοι επιτίθενται ξαφνικά, χτυπούν κι εξαφανίζονται, για να εμφανιστούν κάπου αλλού. Συνήθως ο ανταρτοπόλεμος αποτελεί μέρος ευρύτερης πολιτικοστρατιωτικής στρατηγικής, χρησιμοποιεί δε σε σημαντικό βαθμό και κάθε δυνατή μορφή ψυχολογικού πολέμου. Απαραίτητη στον ανταρτοπόλεμο είναι και η συμπαράσταση και υποστήριξη, ή τουλάχιστον η φιλική διάθεση, των κατοίκων της χώρας ή της περιοχής στην οποία διεξάγεται. Ο ανταρτοπόλεμος αποτελεί ανεξάρτητη μορφή πολέμου, αλλά μπορεί ν' αποτελέσει και βοηθητικό είδος δράσης παράλληλα προς τακτικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Ο ανταρτοπόλεμος αποτελεί παμπάλαιο είδος πολέμου που ήταν γνωστό και διεξαγόταν από την αρχαιότητα. Οι αντάρτες χρησιμοποιούν κατ' ανάγκη οποιουσδήποτε τύπους όπλων, κι ακόμη όπλα που κατασκευάζουν οι ίδιοι. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες είναι αναγκασμένοι να μάχονται είναι πολύ σκληρές και χρειάζονται εξαιρετικά προσόντα, τόλμη, ευκινησία, αντοχή, θάρρος, πονηριά. Τέτοιο είδος πολέμου διεξήγαγαν, στα νεότερα χρόνια, ο Μάο Τσε Τούνγκ, ο Τίτο, ο Χο Τσι Μινχ, ο Μπεν Μπέλλα, ο Φιντέλ Κάστρο, ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Στην Ελλάδα, μορφή ανταρτοπολέμου ήταν κατά την Τουρκοκρατία η δράση των κλεφτών. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, διεξήχθη μεγάλης κλίμακας ανταρτοπόλεμος από διάφορα τμήματα, με κυριότερο τον ΕΛΑΣ.
Στην Κύπρο ανταρτοπόλεμος ήταν στην μορφή του ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας που διεξήχθη από την ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) με αρχηγό τον συνταγματάρχη (τότε) Γεώργιο Γρίβα «Διγενή», από το 1955 μέχρι το 1959. Ο ανταρτοπόλεμος αυτός στρεφόταν κατά των Βρεττανών κατακτητών κι είχε προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες συνθήκες της Κύπρου, η οποία δεν προσφερόταν ως ιδανικός χώρος διεξαγωγής ενός τέτοιου πολέμου.
Βλέπε λήμμα: ΕΟΚΑ
Τα μειονεκτήματα που επεσήμανε ο Γρίβας στη διεξαγωγή ανταρτοπολέμου στην Κύπρο ήσαν τρία:
- Δυσχέρειες στην εξεύρεση οπλισμού και ιδίως στη μεταφορά του στην Κύπρο.
- Το απειροπόλεμο των Κυπρίων, που ο Γρίβας τους χαρακτήριζε εκ φύσεως ήρεμους και πραείς τον χαρακτήρα, ξένους προς την ιδέαν χρησιμοποιήσεως ενόπλου βίας.
- Το έδαφος της Κύπρου με την περιορισμένη του έκταση, που δεν παρουσιάζει μεγάλες ορεινές και δύσβατες για τον εχθρό περιοχές. Ακόμη η σημαντική απόσταση που χωρίζει το νησί από τις γύρω χώρες ήταν σοβαρό μειονέκτημα γιατί δεν υπήρχε δυνατότητα διαφυγής ή διείσδυσης ανταρτών και μεταφοράς εφοδίων.
Αρχίζοντας τον αγώνα την 1ηΑπριλίου 1955, ο Γρίβας χρησιμοποίησε μικρές ομάδες εκπαιδευμένων δολιοφθορέων. Το αντάρτικο της ΕΟΚΑ σχηματίστηκε κυρίως από ολιγομελείς ομάδες (4-5 ατόμων η κάθε μια), που μπορούσαν να είναι περισσότερο ευέλικτες και να κρύβονται ευκολότερα. Σταδιακά ο Γρίβας επεξέτεινε τον ανταρτοπόλεμο σ' ολόκληρο το νησί, στην ύπαιθρο και στις πόλεις, καθώς η δύναμή του αυξανόταν.
Η δύναμη της ΕΟΚΑ ήταν κατανεμημένη σε 12 τομείς:
- Λευκωσίας
- Μόρφου
- Ορεινής
- Αμμοχώστου
- Βαρωσίων
- Καρπασίας
- Λάρνακας
- Λεμεσού
- Κακοπετριάς - Γαλάτας
- Πάφου
- Κερύνειας
- Κυθρέας
Οι διάφορες ανταρτικές ομάδες της ΕΟΚΑ, που αποτελούνταν κυρίως από καταζητούμενα πρόσωπα που είχαν ανεβεί στα βουνά, εδιοικούντο από τοπικούς αρχηγούς οι οποίοι ήσαν υπόλογοι στον ίδιο τον Γρίβα, όπως κι οι τομεάρχες. Οι ανταρτικές ομάδες ήσαν κατανεμημένες ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκονταν και δρούσαν. Οι περιοχές αυτές ήταν 10:
- Κύκκου
- Μηλικουρίου - Γερακιών - Πεδουλά
- Τηλλυρίας
- Σταυρού Ψώκας
- Πάφου -Χρυσοχούς
- Πιτσιλιάς
- Παραμύθας - Φασούλας
- Λεμεσού
- Λάρνακας
- Κακοπετριάς-Γαλάτας
Όταν ο Γρίβας προσπάθησε ξανά, το 1971-1974, να δημιουργήσει την οργάνωση ΕΟΚΑ Β', με πρότυπο την ΕΟΚΑ του 1955-1959, απέτυχε παρόλο ότι έβγαλε στα βουνά περιορισμένο αριθμό ανταρτών. Οι λόγοι της αποτυχίας του αυτή τη φορά ήταν βασικά δυο. Δεν είχε την ευρεία υποστήριξη του λαού, κι ο αντίπαλός του δεν ήσαν ξένοι κατακτητές αλλά ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος και οι ελληνοκυπριακές δυνάμεις που τον υποστήριζαν.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
