Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Λειτούργησε επί 28 χρόνια σε χώρο επί της παραλιακής περιοχής στα κράσπεδα της πόλης της Λάρνακας, κοντά στον κύριο δρόμο Λάρνακας - Δεκέλειας και υπήρξε  μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες στην Κύπρο. Το διυλιστήριο άρχισε τη λειτουργία του στις 13 Ιανουαρίου 1972 και σταμάτησε στις 22 Απριλίου 2004.

Η συμφωνία για την κατασκευή του Κυπριακού Διυλιστηρίου Πετρελαίου Λίμιτεδ (ΚΔΛΠ) μεταξύ της Κυπριακής Κυβέρνησης και των Εταιρειών BP, SHELL και MOBIL, υπογράφτηκε στις 20 Απριλίου 1965. Αργότερα τον ίδιο χρόνο η συμφωνία επικυρώθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και έγινε ο νόμος 42/65 ενώ τον Ιανουάριο του 1966 η Κυπριακή Κυβέρνηση διέθεσε 15%, από τα 50% των μετοχών που εδικαιούτο να αγοράσει, στην Πετρολίνα.

Ο νόμος 42/65, στον οποίο είναι ενσωματωμένες και οι προδιαγραφές των προϊόντων πετρελαίου, εξασφάλιζε στους μετόχους μέρισμα 10% πάνω στο κεφάλαιο που επενδύθηκε χωρίς να προνοεί για οποιανδήποτε δασμολογική προστασία ή άλλου είδους επιχορηγήσεις. Υποχρέωνε το ΚΔΠΛ να προσφέρει πανομοιότυπους όρους για διύλιση πετρελαίου σε οποιανδήποτε εταιρεία λειτουργούσε στην Κύπρο, ανεξάρτητα αν ήταν μέτοχος ή όχι, ενώ εξασφάλιζε το δικαίωμα λειτουργίας άλλων διυλιστηρίων στην Κύπρο. Επιπλέον έδιδε το δικαίωμα στην Κυπριακή Κυβέρνηση να αγοράζει μέχρι 10% των ποσοτήτων αργού πετρελαίου που διύλιζε το ΚΔΠΛ.

Ο αντικειμενικός στόχος της Κυβέρνησης όταν διαπραγματευόταν την ίδρυση διυλιστηρίου στην Κύπρο ήταν η εξοικονόμηση ξένου συναλλάγματος και η εξασφάλιση ανεξαρτησίας της χώρας από τις ασταθείς διεθνείς αγορές προϊόντων ενώ στον εσωτερικό τομέα να έχει την ευχέρεια να διαμορφώνει μια κοινωνικό-οικονομική πολιτική δια μέσου του καθορισμού των λιανικών τιμών πετρελαιοειδών. Γι αυτό η Κύπρος είχε τις πιο χαμηλές λιανικές τιμές στην Ευρώπη.

Η κατασκευή των εγκαταστάσεων του Διυλιστηρίου άρχισε γύρω στο τέλος του 1969 και συμπληρώθηκε σε δύο περίπου χρόνια. Έτσι το Κυπριακό Διυλιστήριο  άρχισε τη λειτουργία του τον Ιανουάριο του 1972 αφού η κατασκευή του κόστισε 6.700,000 λίρες.

Το ΚΔΠΛ διύλιζε αργό πετρέλαιο για λογαριασμό των Εταιρειών Πετρελαιοειδών που κάλυπταν τις ανάγκες της Κυπριακής αγοράς. Γι αυτό το λόγο ούτε αγόραζε αργό πετρέλαιο ούτε πωλούσε προϊόντα σε ιδιώτες. Οι μόνοι πελάτες του ΚΔΠΛ ήταν οι Εταιρείες Εμπορίας Πετρελαιοειδών που λειτουργούσαν στην Κύπρο οι οποίες αγόραζαν αργό πετρέλαιο της προτίμησης τους, το παρέδιδαν στο ΚΔΠΛ και έπαιρναν πίσω προϊόντα ανάλογα με την ποσότητα και την ποιότητα του αργού πετρελαίου που παρέδιδαν. Έτσι οι Εταιρείες Πετρελαιοειδών πλήρωναν όλα τα έξοδα λειτουργίας του, ανάλογα πάλι με την ποσότητα και τη ποιότητα του αργού πετρελαίου που επεξεργαζόταν για λογαριασμό τους.

Η παραγωγή άρχισε με την διύλιση 1900 μετρικών τόνων ημερησίως αργού πετρελαίου, αυξήθηκε στους 2100 τ/η και από 1 Ιανουαρίου 1988 μπορούσε να διυλίσει 2300 τ/η (780.000 τόνους  το χρόνο). Με σταδιακές αναβαθμίσεις η παραγωγή αυξήθηκε στους 3700τ/η μέχρι την ημέρα που έκλεισε τον Απρίλιο του 2004.

Τα καθαρά προϊόντα του διυλιστηρίου (υγραέριο, βενζίνη, πετρέλαιο αεροπλάνων, φωτιστικό πετρέλαιο, ντήζελ/ γκάζοϊλ και μαζούτ) μεταφέρονταν με αγωγούς στις αποθήκες των εταιρειών πετρελαιοειδών που βρίσκονταν κοντά στο διυλιστήριο. Η άσφαλτος αποθηκευόταν μέσα στο χώρο του διυλιστηρίου από όπου την παραλάμβαναν ειδικά σχήματα και την μετέφεραν στον τόπο όπου θα εχρησιμοποιείτο.

Το διυλιστήριο ήταν σε μέγιστο βαθμό αυτοματοποιημένο και λειτουργούσε πάνω σε εικοσιτετράωρη βάση. Παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος πυρκαγιάς είχε περιορισθεί στο ελάχιστο λόγω του σχεδιασμού και του τρόπου λειτουργίας του διυλιστηρίου, ωστόσο για κάθε ενδεχόμενο το διυλιστήριο είχε οργανώσει δική του πυροσβεστική υπηρεσία. Για τις ανάγκες του σε νερό, το διυλιστήριο είχε εγκαταστήσει μονάδα αφαλατώσεως του θαλάσσιου νερού.

Τερματικός σταθμός

Το Κυπριακό Διυλιστήριο Πετρελαίου διέκοψε τη λειτουργία του στις 22 Απριλίου 2004 και οι εγκαταστάσεις του μετατράπηκαν σε αποθηκευτικούς χώρους πετρελαιοειδών. Με βάση την απόφαση αυτή, οι εγκαταστάσεις θα χρησιμοποιούνται για ένα μεταβατικό στάδιο έξι ετών, ως τερματικός σταθμός υποδοχής έτοιμων πετρελαϊκών προϊόντων.

Το χρονοδιάγραμμα μετακίνησης δεν τηρήθηκε με την μετακίνηση  να ξεκινά τελικά αρχές του 2021. (Βλέπε βίντεο).

«Οι εταιρείες που ασχολούνται με τα υγρά καύσιμα έχουν μετακινηθεί όλες στην περιοχή του Βασιλικού και προχώρησε η κατεδάφιση των εγκαταστάσεων των υγρών καυσίμων.

Οι πετρελαιοδεξαμενές καλύπτουν έκταση τριών χιλιομέτρων, από τον κόμβο του λιμανιού μέχρι τον ναυτικό όμιλο. Οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις αφορούν το υγραέριο οι οποίες επίσης θα μετακινηθούν.

Με την απομάκρυνση των δεξαμενών ξεκινά διαδικασία απορρύπανσης του εδάφους καθώς και μελέτη για το τι αναπτύξεις είναι μπορούν να γινουν στην περιοχή. Σύμφωνα με σχεδιασμούς του Δήμου Λάρνακας και ομάδας επιχειρηματιών της Πόλης στην περιοχή θα αναπτυχθεί το έργο  ”Larnaka Land of Tomorrow”. Η παρουσιάση του  πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 27 Μαρτίου 2023, από τον Όμιλο Πετρολίνα και το Αρχιτεκτονικό Γραφείο Foster + Partners, σε συνεργασία με τους UDS Architects και με συντονιστή την Delfi Partners & Co. 

Ο νέος τερματικός σταθμός αποθήκευσης πετρελαιοειδών στην Κύπρου μεταφέρθηκε στην περιοχή Βασιλικού. 

Πηγές:

• Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπάιδεια
• Ιστοσελίδα: Κίτιον-Λάρνακα-Σκάλα