Διεθνοποίηση
Όρος που χρησιμοποιήθηκε για να υποδηλώσει τις κατά καιρούς προσπάθειες του αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' αρχικά και της κυπριακής κυβέρνησης αργότερα, για διεθνή προβολή του Κυπριακού ζητήματος και, κατ' ακολουθία, την αξιοποίηση του διεθνούς παράγοντος προς την κατεύθυνση εξεύρεσης ικανοποιητικής και δίκαιης λύσης του ζητήματος.
Τις προσπάθειες διεθνοποιήσεως, αρχικά του αιτήματος του κυπριακού λαού για απελευθέρωσή του από τον αγγλικό ζυγό, εγκαινίασε ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ' αμέσως μετά την άνοδό του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κύπρου (1950). Λίγο πιο πριν, το ενωτικό δημοψήφισμα* της 15.1.1950 σκοπό είχε, μεταξύ άλλων, και την διεθνή προβολή του ενωτικού αιτήματος των Ελλήνων Κυπρίων. Οι προσπάθειες του αρχιεπισκόπου Μακαρίου για διεθνοποίηση του Κυπριακού, από το 1950 κ.ε., αποσκοπούσαν κυρίως στην εγγραφή και συζήτηση του θέματος στη γενική συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Οι προσπάθειες αυτές συνδυάστηκαν με περιοδείες του αρχιεπισκόπου σε διάφορες χώρες.
Όταν το Κυπριακό άρχισε να συζητείται στα Ηνωμένα Έθνη (από το 1954 κ.ε.), η κρατούσα δύναμη, η Αγγλία, εκμεταλλευόμενη την σύνδεση εκ μέρους των Ελλήνων Κυπρίων του θέματος της αυτοδιαθέσεώς τους με την αξίωση για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, υποστήριξε ότι το Κυπριακό αποτελούσε δημιούργημα της Ελλάδας η οποία απέβλεπε στην προσάρτηση εδαφών. Η άποψη αυτή είχε απήχηση στους διαδρόμους του ΟΗΕ και εξουδετέρωσε πολλές προσπάθειες διεθνοποιήσεως του ζητήματος.
Η αρχική ιδέα του αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' για ένοπλη δράση στην Κύπρο της οργάνωσης ΕΟΚΑ, το 1955, σκόπευε περισσότερο στη δημιουργία θορύβου που θα υποβοηθούσε τη διεθνοποίηση του Κυπριακού, στρέφοντας προς την Κύπρο τη διεθνή προσοχή, παρά σε πολεμική αναμέτρηση με την Αγγλία. Με την άποψη αυτή διαφωνούσε ο Γεώργιος Γρίβας*.
Προσπάθειες διεθνοποιήσεως του Κυπριακού εγκαινιάστηκαν και άρχισαν ξανά μετά την ανταρσία των Τουρκοκυπρίων (τέλος του 1963 κ.ε.), από τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο και την κυβέρνησή του. Οι προσπάθειες αυτές εκφράζονταν τόσο με προσφυγές και συζητήσεις στα Ηνωμένα Έθνη, όσο και στα πλαίσια διεθνών οργανώσεων όπως το κίνημα των Αδεσμεύτων και η Κοινοπολιτεία. Ταυτόχρονα, από το 1964 κ.ε., έγιναν και ανοίγματα του αρχιεπισκόπου Μακαρίου προς τη Σοβιετική Ένωση και τις λοιπές ανατολικές χώρες, αλλά και προς τις αραβικές χώρες. Θεωρώντας ο Μακάριος ότι θα ήταν καταστροφική για την Κύπρο οποιαδήποτε λύση που θα χαλκευόταν στα παρασκήνια συνασπισμών όπως το NATO, έχοντας δε και την εμπειρία των συμφωνιών της Ζυρίχης, επανέλαβε πολλές φορές ότι «το Κυπριακό ζήτημα θα πρέπει να φωτίζεται από τους διεθνείς προβολείς» και ήταν αντίθετος στο να συζητείται στα πλαίσια ελλαδοτουρκικού διαλόγου ή σε πενταμερείς διασκέψεις.
Νέες προσπάθειες διεθνοποιήσεως του Κυπριακού εγκαινιάστηκαν πάλι μετά το 1974, και υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων που δημιούργησε η τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο το καλοκαίρι του χρόνου αυτού. Και οι προσπάθειες αυτές, στις οποίες μετέχει και η κυβέρνηση της Ελλάδας, συνεχίζονται και στρέφονται προς κάθε κατεύθυνση, ενώ εξακολουθούν να καταβάλλονται προσπάθειες για λύση, στο διεθνές πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.