Διαμέρισμα
Γεωγραφικός όρος, που υποδηλώνει τον διαχωρισμό περιοχών για διοικητικούς σκοπούς. Η Κύπρος, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ήταν διαχωρισμένη διοικητικά σε υποεπαρχίες (ναχιέδες) που κατά την εποχή της αγγλικής κατάκτησης ανέρχονταν σε 16. Οι ναχιέδες ήταν υποδιαιρέσεις των επαρχιών (καζάδων), ολόκληρη δε η Κύπρος αποτελούσε σαντζάκι που το 1878 υπαγόταν διοικητικά στο βιλαέτι της Ρόδου.
Τα διαμερίσματα (ναχιέδες) λέγονταν και κατηλλίκια, ενώ σε μερικές περιπτώσεις αναφέρονται και ως καζάδες (επαρχίες). Διοικητής του κάθε διαμερίσματος ήταν ο κατής (πλην των κατηλλικιών Λευκωσίας, Ορεινής, Κυθρέας, Μόρφου και Πεντάγυιας). Κάθε ένα από τα 16 κατηλλίκια της Κύπρου (κάποτε 17), επί Τουρκοκρατίας, απετελείτο από ένα αριθμό χωριών εκ των οποίων το κεφαλοχώρι ή και η πόλη αποτελούσε το διοικητικό κέντρο, την πρωτεύουσα, με διάφορες υπηρεσίες. Κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας, οι διοικητικές αυτές υποδιαιρέσεις της Κύπρου ανέρχονταν σε 12.
Όταν οι Άγγλοι κατέλαβαν την Κύπρο το 1878, μια από τις πρώτες τους ενέργειες ήταν η οργάνωση της διοικητικής διαίρεσης του νησιού. Ένας από τους πρώτους νόμους που θέσπισαν, ο τέταρτος στη σειρά (Νόμος IV/1878) ήταν ο Περί της Διοικητικής Διαιρέσεως της Νήσου Κύπρου, που έδινε το δικαίωμα στον ύπατο αρμοστή να καθορίζει τους καζάδες και τους ναχιέδες του νησιού. Η Κύπρος διαχωρίστηκε τότε σε 6 επαρχίες, αυτές που υφίστανται και σήμερα, δηλαδή:
1. Λευκωσίας
2. Λεμεσού
3. Αμμοχώστου
4. Λάρνακας
5. Πάφου
6. Κερύνειας
Επίσης διαχωρίστηκε στα ακόλουθα 15 διαμερίσματα:
1. Αμμοχώστου
2. Αυδήμου
3. Καρπασίας
4. Κελοκεδάρων
5. Κερύνειας
6. Κοιλανίου
7. Κυθρέας
8. Λάρνακας
9. Λεμεσού
10. Λεύκας
11. Μεσαορίας
12. Μόρφου
13. Ορεινής
14. Πάφου
15. Χρυσοχούς
Μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου, ο όρος διαμέρισμα έπαυσε να χρησιμοποιείται.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια