Δημώνασσα
Αναφέρεται από τον Δίωνα Χρυσόστομο (Λόγος περί Τύχης δεύτερος), ως βασίλισσα στην αρχαία Κύπρο, σε χρόνο που δεν καθορίζεται. Κατά τον Δίωνα η Δημώνασσα ήταν γυναίκα με μεγάλες πολιτικές και νομοθετικές ικανότητες. Ανάμεσα σ' άλλα, είχε επιβάλει στους Κυπρίους και τρεις αυστηρούς νόμους οι οποίοι όμως κατέληξαν σε δική της συμφορά κι έπληξαν κυρίως την ίδια. Οι νόμοι αυτοί ήταν:
- Κάθε γυναίκα που διαπράττει μοιχεία τιμωρείται με κούρεμα και εξασκεί πια το επάγγελμα της πόρνης.
- Όποιος αυτοκτονεί, ρίχνεται έξω από την πόλη και παραμένει άταφος.
- Απαγορεύεται η σφαγή βοδιού που χρησιμοποιείται στην καλλιέργεια των χωραφιών.
Από τα τρία παιδιά που είχε η Δημώνασσα, η μεν κόρη της διέπραξε μοιχεία και υπέστη τις κυρώσεις του πρώτου νόμου. Ο ένας της γιος αυτοκτόνησε, οπότε το σώμα του ρίχτηκε μακριά άταφο. Ο άλλος της γιος σκότωσε βοῦν ἀροτῆρα, οπότε καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε.
Η Δημώνασσα, μετά τις συμφορές που της έτυχαν εξαιτίας των δικών της νόμων, έπεσε σε βαθύτατη θλίψη. Επέδειξε όμως καρτερία και συνέχισε το νομοθετικό της έργο. Μια μέρα όμως, όταν είδε μια αγελάδα να μουγκρίζει από πόνο κοντά στο νεκρό μοσχαράκι της, ένοιωσε τόσο βαθιά και τη δική της συμφορά ώστε αυτοκτόνησε πηδώντας μέσα σε λιωμένο στη φωτιά χαλκό. Κατά τον Δίωνα Χρυσόστομο, για να θυμούνται οι κατοπινοί τη θλιβερή ιστορία, στήθηκε ένα χάλκινο άγαλμά της και σε μια στήλη δίπλα γράφτηκε η επιγραφή: Ήμουνα βέβαια σοφή, όχι όμως πάντα ευτυχισμένη.
Θεατρικό έργο με τίτλο «Δημώνασσα» πάνω στην παραδομένη ιστορία, έγραψε ο Κύπριος συγγραφέας Κύπρος Χρυσάνθης.