Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ήρωας του απελευθερωτικού αγώνα του 1955 - 59. Γεννήθηκε στο χωριό Άγιος Μάμας επαρχίας Λεμεσού το 1933 και εκτελέστηκε από τους Άγγλους δι' απαγχονισμού στις 10 Μαΐου του 1956, σε ηλικία μόλις 23 χρόνων. (Βίντεο: Διαδήλωση στην Αθήνα για εκτέλεση Δημητρίου -Καραολή)

Το επίπεδο μόρφωσής του ήταν αποφοίτου του δημοτικού σχολείου. Κατά τη διάρκεια του αγώνα εργαζόταν ως υπάλληλος στο τελωνείο της Αμμοχώστου. Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ από την αρχή του αγώνα. Σε θάνατο καταδικάστηκε από αγγλικό δικαστήριο στις 30 Ιανουαρίου του 1956 αφού βρέθηκε ένοχος στην κατηγορία ότι είχε πυροβολήσει και τραυματίσει στην Αμμόχωστο τον Βρετανό Σίντνεϋ Τέυλορ.

Η εκτέλεση του Ανδρέα Δημητρίου έγινε στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας την αυγή της 10ης Μαΐου του 1956. Εκτελέστηκε μαζί με τον επίσης αγωνιστή της ΕΟΚΑ και τον πρώτο που είχε καταδικαστεί σε θάνατο, Μιχαήλ Καραολή. Και οι δυο τάφηκαν σε μικρή εσωτερική αυλή των Κεντρικών Φυλακών, στον χώρο όπου τάφηκαν από τους Άγγλους και άλλοι ήρωες του αγώνα και που είναι γνωστός με την ονομασία «Φυλακισμένα Μνήματα». Η ταφή τους στις Κεντρικές Φυλακές έγινε για ν' αποφευχθούν αντιβρετανικές εκδηλώσεις του λαού που θα συγκεντρωνόταν σε δημόσια κηδεία και ταφή τους.

Κατά το διάστημα που ο Ανδρέας Δημητρίου βρισκόταν κρατούμενος σε αυστηρή απομόνωση σε κελί μελλοθάνατων (δίπλα από το κελί του Μιχαήλ Καραολή) υπέφερε πάρα πολύ επειδή οι Άγγλοι φρουροί δημιουργούσαν συνεχώς, μέρα και νύχτα, μεγάλους θορύβους που δεν τον άφηναν να κοιμηθεί και που στόχευαν να του σπάσουν τα νεύρα. Επανειλημμένες γραπτές αιτήσεις του Δημητρίου προς τον Άγγλο διευθυντή των Φυλακών  Άιρονς για πιο ανθρώπινη μεταχείριση ενός μελλοθανάτου, δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα. Τέτοια ήταν η βάναυση συμπεριφορά των Άγγλων στρατιωτών, ώστε ο Δημητρίου έφθασε μέχρι του σημείου να γράψει στον διευθυντή των Φυλακών:

   ... Σᾶς διαβεβαιῶ  ὃτι ἐπιθυμῶ νά επιταχυνθεῖ  ἡ  ἡμέρα τῆς ἐκτελέσεώς μου διότι ἐάν πρόκειται νά περάσω ἀκόμα μίαν δευτέραν νύχτα μέ τέτοιαν βαρβαρικήν ἐνόχλησιν, ἡ  ὁποία μέ κάνει νά βλέπω τήν ἀγχόνη σάν ἓνα σωτήρα ὁ  ὁποῖος σώζει τό θῦμα ἀπό τά νύχια τοῦ δημίου του, τότε δεν ξέρω καί ἐγώ τι θά γίνω.

Ο Ανδρέας Δημητρίου και ο Μιχαήλ Καραολής ήταν οι πρώτοι από τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ που οδηγήθηκαν στην αγχόνη. Η εκτέλεσή τους προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών (Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος -Αρχείο ΡΙΚ)

και οργή τόσο στην Ελλάδα όσο και σε πολλές άλλες χώρες.