Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Γιος του Αντίγονου του Μονόφθαλμου, που διακρίθηκε στους πολέμους των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Γεννήθηκε το 336 π.Χ. και αρχικά πολέμησε κάτω από τις διαταγές του πατέρα του, για πρώτη φορά το 317 π. Χ. εναντίον του Ευμένη όπου ιδιαίτερα διακρίθηκε. Το 307 π.Χ. ανέλαβε και πέτυχε να ελευθερώσει την Αθήνα, εκδιώκοντας τον Δημήτριο τον Φαληρέα και αποκαθιστώντας τη δημοκρατία. Το 306 π.Χ. ηγήθηκε του πολέμου κατά των Πτολεμαίων. Λίγο αργότερα δοκίμασε να καταλάβει τη Ρόδο, αλλά μετά από πολιορκία 2 χρόνων πέτυχε συμφωνία με τους Ροδίους που τους έκαμε συμμάχους του (304 π.Χ.). Νικήθηκε στη μάχη της Ιψού (301 π.Χ.) από τις ενωμένες δυνάμεις του Κασσάνδρου, του Πτολεμαίου και του Λυσιμάχου. Στη μάχη αυτή σκοτώθηκε ο πατέρας του Αντίγονος Μονόφθαλμος. Ο Δημήτριος, αφού αναδιοργάνωσε τον στρατό του, ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Μακεδονίας, αλλά εκδιώχθηκε από τον Λυσίμαχο και τον Πύρρο. Στη Μικρά Ασία νικήθηκε από τον Σέλευκο. Ο τελευταίος τον συνέλαβε και τον έκλεισε στο φρούριο της Απάμειας, όπου και πέθανε το 282 π.Χ. Την προσωνυμία Πολιορκητής πήρε ο Δημήτριος γιατί κατά τις διάφορες πολιορκίες πόλεων χρησιμοποιούσε προηγμένες τεχνολογικά πολιορκητικές μηχανές. Γνωστή είναι η πολιορκητική μηχανή Ελέπολις που ο Δημήτριος χρησιμοποίησε ως όπλο εναντίον της Σαλαμίνας της Κύπρου (306 π.X.). Επίσης η ελέπολις χρησιμοποιήθηκε το 304 π.Χ εναντίον της Ρόδου. 

Σχέσεις του με την Κύπρο: Όταν ο Δημήτριος ελευθέρωσε την Αθήνα από τον Δημήτριο τον Φαληρέα, αποφάσισε να επέμβει στην Κύπρο που βρισκόταν κάτω από την εξουσία του Πτολεμαίου, προκειμένου να χρησιμοποιήσει το νησί ως βάση για επιθέσεις του εναντίον της δυτικής Ασίας.

Από την Κιλικία λοιπόν ξεκίνησε για την Κύπρο μαζί μ' ένα σημαντικό αριθμό πεζικών δυνάμεων, ιππικού και πολεμικών πλοίων. Χωρίς να συναντήσει αντίσταση αποβιβάστηκε στη χερσόνησο της Καρπασίας και κατέλαβε τις πόλεις Ουρανία και Καρπασία (Διόδ., XX, 47,1 - 2). Στο μεταξύ ο Μενέλαος, αδελφός του Πτολεμαίου Α ' Σωτήρος, που ήταν ο νέος στρατηγός του νησιού, συγκέντρωσε τις δυνάμεις του στη Σαλαμίνα.

Ο Δημήτριος, αφού άφησε σε ασφάλεια τον στόλο του, προχώρησε εναντίον του. Η πρώτη μάχη δόθηκε έξω από τη Σαλαμίνα. Ο Μενέλαος ηττήθηκε κι ένα μέρος του στρατού του τράπηκε σε φυγή προς την πόλη, ενώ το υπόλοιπο αιχμαλωτίστηκε (Διόδ., XX, 47, 3   4).

Το επόμενο βήμα του Δημητρίου ήταν να πολιορκήσει την πόλη. Ο Μενέλαος όμως που είχε προβλέψει τα σχέδιά του, ζήτησε τη βοήθεια του αδελφού του Πτολεμαίου που βρισκόταν στην Αίγυπτο. Αμέσως έφθασε στην Πάφο με σημαντικές δυνάμεις, στις οποίες προστέθηκαν κι εκείνες που του πρόσφεραν οι κυπριακές πόλεις (αυτόθι, 49, 1). Ξεκίνησε για τη Σαλαμίνα παραπλέοντας τη νότια ακτή της Κύπρου. Στο Κίτιον προστέθηκαν ακόμη 60 πλοία του Μενέλαου που πιο πριν βρίσκονταν στο λιμάνι της Σαλαμίνος. Τα σκάφη αυτά ήρθαν να προστεθούν στις 140 τριήρεις και πεντήρεις καθώς και στα 200 μεταφορικά πλοία του στρατού του Πτολεμαίου (αυτόθι, XX, 49, 2 -3).

Ο Δημήτριος αφού άφησε μέρος των δυνάμεών του στη Σαλαμίνα, εφοδίασε τις πρώρες των πλοίων του με βαλλίστριες (πολεμικές μηχανές που εκσφενδόνιζαν πέτρες και βλήματα) καθώς και καταπέλτες, και ξεκίνησε να συναντήσει τον Πτολεμαίο και τον Μενέλαο, που στο μεταξύ έπλεαν για τη Σαλαμίνα. Έξω από το λιμάνι της πόλης πραγματοποιήθηκε το 305 π.Χ., μια μεγάλη ναυμαχία στην οποία ο Πτολεμαίος και ο Μενέλαος υπέστησαν τρομερή ήττα. Το ιστορικό των δραματικών εκείνων γεγονότων εξιστορείται από τον ιστορικό Διόδωρο (XX, 49, 4 - 6, 50, 1 - 6) και τον Πλούταρχο (Δημήτριος, XVI, 1 - 4, VII, 1 - 5). Ο Δημήτριος έγινε κύριος του νησιού ενώ ο Πτολεμαίος με τον αδελφό του αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Αίγυπτο (Διόδ., XX, 53,1 - 4, Πολύαινος, Στρατηγήματα, IV, 7, 7).

Για ν’ αποθανατίσει τη μεγάλη νίκη του στη Σαλαμίνα, ο Δημήτριος έκοψε ένα αργυρό τετράδραχμο: Στην εμπρόσθια όψη εικονίζεται η Νίκη που κάθεται στην πρώρα ενός πλοίου και παίζει σάλπιγγα. Στην οπίσθια, ο Ποσειδώνας κραδαίνει την τρίαινά του (Ε.Τ. Newell, The coinages of Demetrius Poliorcetes, London, 1927, σ. 44).

Λίγο αργότερα, ο Δημήτριος και ο πατέρας του Αντίγονος, προσπάθησαν να καταλάβουν την Αίγυπτο χωρίς όμως επιτυχία (Διόδ., XX, 73,1, Πλουτ., Δημήτρ., XIX, 1, Παυσ., 1,6,6). Επίσης για την πολιορκία της Ρόδου η Κύπρος χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο. Εξ άλλου ο Κύπριος θωρακοποιός Ζωίλος πρόσφερε στο Δημήτριο δυο σιδερένιους θώρακες (Πλουτ., Δημήτρ. XXI, 3).

Κατά τη διάρκεια της μάχης της Ιψού στη Φρυγία, το 301 π.Χ., ο Αντίγονος βρήκε το θάνατο ενώ ο Δημήτριος, μαζί με τα κατάλοιπα του στρατού του, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Κύπρο μαζί με τη μητέρα του Στρατονίκη. Για ένα διάστημα έμειναν στη Σαλαμίνα (Διόδ., XXI, 4). Είναι εδώ που ο Πτολεμαίος, όταν αργότερα έγινε και πάλι κύριος του νησιού, το 294 π.Χ. συνέλαβε τη Στρατονίκη μαζί με τα παιδιά του Δημητρίου.

Το 269 π.Χ., μετά το θάνατο του Κασσάνδρου, ο Δημήτριος αποφασίζει να επέμβει στην Ελλάδα. Σκοπός του ήταν η κατάληψη των Αθηνών όπου ο Λαχάρης, με τη βοήθεια του Πτολεμαίου, έγινε τύραννος της πόλης. Ξεκίνησε για την Αττική μ' ένα σημαντικό αριθμό πλοίων. Στην πρώτη του επίθεση απέτυχε, γι΄ αυτό και αναγκάστηκε να στραφεί στην Πελοπόννησο προσπαθώντας ν'  ανασυντάξει και ενισχύσει τις δυνάμεις του στις οποίες προστέθηκαν και πλοία από την Κύπρο (Πλουτ.,   Δημήτρ. XXXI- II, 4) Τελικά, το 294 π.Χ., κατάφερε να γίνει κύριος των Αθηνών. Ωστόσο αφήνοντας την Κύπρο απροστάτευτη, έδωσε την ευκαιρία στον Πτολεμαίο να την ξαναπάρει μετά από 12 χρόνια. Από το 294 π.Χ. μέχρι το 30 μ.Χ. οι Πτολεμαίοι θα παραμείνουν οι αδιαφιλονίκητοι κυρίαρχοί της. Η Κύπρος των μικρών πόλεων - βασιλείων ανήκε οριστικά στο παρελθόν. Οι Πτολεμαίοι θα εισάξουν τώρα τις ίδιες πολιτικο - κοινωνικές δομές που ίσχυαν στην υπόλοιπη αυτοκρατορία τους.