Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μικρός οικισμός στην επαρχία Λάρνακας, περί τα 13 χμ. ΒΑ. της πόλης, κοντά στη θάλασσα και μέσα στο δάσος Ξυλοτύμπου, κοντά στο χωριό Ορμίδεια. Βρίσκεται στο έδαφος της βρετανικής στρατιωτικής βάσης, στην οποία έδωσε και το όνομά του. Εκτός από τις εγκαταστάσεις για τη διαμονή των οικογενειών των Βρετανών στρατιωτικών και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών (σχολεία, εκκλησία, στρατιωτικό νοσοκομείο), υπάρχουν και προσφυγικοί συνοικισμοί Ελληνοκυπρίων που δημιουργήθηκαν μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Επειδή η βάση άπτεται της διαχωριστικής γραμμής, πολλοί Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες, που εγκατέλειπαν τα σπίτια και τις περιουσίες τους διωγμένοι από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής, προσέφυγαν σ' αυτή για σκοπούς ασφάλειας, αλλά και για λόγους ψυχολογικούς και συναισθηματικούς – να είναι δηλαδή κοντά στα χωριά τους. Στην αρχή οι βρετανικές αρχές συνεργάστηκαν στην στέγασή τους σε σκηνές και αργότερα η κυπριακή κυβέρνηση τους παραχώρησε δάνεια για την αυτοστέγασή τους. Οι πρόσφυγες επαναδραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς εργάζονται στη Λάρνακα, στα Κοκκινοχώρια και στην τουριστική βιομηχανία της περιοχής.

Ο Ν.Γ. Κυριαζής (Τά Χωριά τῆς Κύπρου, 1952, σ. 75) δίνει τις πληροφορίες ότι σε παλαιότερες εποχές η Δεκέλεια είχε χρησιμοποιηθεί:

α) ως χώρος αποβίβασης επιβατών στον φυσικό της όρμο, όταν η τρικυμία ή ο συνωστισμός στο λιμάνι της Λάρνακας το επέβαλλε,

β) ως περιοχή διαμονής ξένων προσφύγων κατά τη διάρκεια του πρώτου Παγκοσμίου πολέμου,

γ) ως περιοχή διαμονής προσφύγων από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, και

δ) ως περιοχή διαμονής Εβραίων προσφύγων λίγο μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Έτσι, κατά τα χρόνια του πρώτου Παγκοσμίου πολέμου είχαν ανεγερθεί εσπευσμένα πλινθόκτιστα υποστατικά, ενώ από το 1942 είχαν αρχίσει να κατασκευάζονται «ευπρεπείς ευρείς θάλαμοι» για τις ανάγκες του αγγλικού στρατού και των προσφύγων.

Το όνομα Δεκέλεια είναι αρχαίο ελληνικό. Η Δεκέλεια ήταν ένας από τους 12 δήμους της αρχαίας Αττικής κι εκατοικείτο από την Ιπποθωντίδα φυλή. Πήρε το όνομα αυτό από τον Δέκελο, επώνυμο Αττικό ήρωα. Η αρχαία ελληνική ονομασία Δεκέλεια υποδηλώνει ότι θα πρέπει να υπήρχε στην περιοχή και κάποιος οικισμός κατά την Αρχαιότητα, σχετιζόμενος μάλιστα με αυτή την ίδια την αρχαία Αθήνα. Το τοπωνύμιο Dikelia εμφανίζεται στον χάρτη του Κίτσενερ (1885).

Κοντά στον οικισμό υπάρχει μικρό φυσικό λιμάνι, στο οποίο οι βοσκοί συνήθιζαν σε παλαιότερες εποχές να λούζουν τα πρόβατά τους. Στην περιοχή του οικισμού έχει ανεγερθεί, κοντά στη θάλασσα, και ο μεγάλος ηλεκτροπαραγωγός σταθμός που φέρει, επίσης, το όνομα της Δεκέλειας, καθώς και εργοστάσιο αφαλατώσεως του θαλάσσιου νερού.

Ο οικισμός της Δεκέλειας χρησιμοποιείτο κυρίως από ψαράδες γειτονικών χωριών, καθώς το λιμανάκι του συνιστά μέχρι και σήμερα αλιευτικό καταφύγιο.

Δίπλα στο λιμανάκι της Δεκέλεια δε, έχει κτιστεί πρόσφατα, με άδεια των βρεττανικών βάσεων, μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, προστάτη άγιο των θαλασσινών. Το εκκλησάκι χτίστηκε με έξοδα των κατοίκων της Ξυλοτύμπου και είναι αφιερωμένο στην μνήμη των 7 αγνοουμένων του χωριού.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια