Ανθύπατος
Λατινικά: Proconsul. Ήταν ο τίτλος του Ρωμαίου διοικητή της Κύπρου επί δημοκρατίας, δηλαδή κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής του νησιού από το 58 π.Χ. μέχρι το 47 π.Χ. και πάλι από το 22 π.Χ., όταν η Κύπρος υπαγόταν στη σύγκλητο, μέχρι τις αρχές του 3ου αιώνα ή και λίγο υστερότερα.
Οι ανθύπατοι που υπηρετούσαν στην Κύπρο ήσαν Ρωμαίοι συγκλητικοί της τάξης των πραιτόρων κι αναλάμβαναν το αξίωμά τους για ένα περίπου χρόνο ο καθένας, που άρχιζε την 1η Ιουλίου. Είχαν ως βοηθούς έναν κβαίστορα (quaestor) και έναν ληγάτο (legatus pro praetore). Συνοδεύονταν επίσης από προσωπική ακολουθία.
Οι τελευταίες έρευνες του Mitford έχουν δώσει τα ονόματα, τις χρονολογίες και άλλες ενδείξεις για 59 ανθυπάτους που είχαν υπηρετήσει στην Κύπρο από το 58 π.Χ. ως τις αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα. Τα ονόματα και οι άλλες υπάρχουσες πληροφορίες για τους ανθυπάτους αυτούς, περιλαμβάνονται στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια και ως αυτοτελή λήμματα και ως κατάλογος στο γενικό λήμμα Ρώμη και Κύπρος.