Άνθιμος ο Ειρηνουπόλεως

Image

Κύπριος ιεράρχης, επίσκοπος Ειρηνουπόλεως της εγγύς του Ευφράτη. Γεννήθηκε στο χωριό Έμπα της Πάφου περί το 1700 ή λίγο πιο πριν. Άγνωστα είναι τα βιογραφικά του στοιχεία μέχρι την εποχή της πατριαρχίας του Κυπρίου πατριάρχη Αντιοχείας Σιλβέστρου (1724-1766), οπότε ο Άνθιμος ανευρίσκεται να υπηρετεί ως αρχιμανδρίτης του θρόνου Αντιοχείας. Στον διεξαγόμενο τότε αγώνα κατά του προσηλυτισμού των Αράβων από τους Λατίνους, ο Σίλβεστρος χρησιμοποίησε και τις υπηρεσίες του συμπατριώτη του, τον οποίο και χειροτόνησε τιτουλάριον επίσκοπον Ειρηνουπόλεως, τον Φεβρουάριο του 1765 στη Δαμασκό. Η χειροτονία έγινε στη Δαμασκό γιατί η Ειρηνούπολη, που κατεχόταν τότε από Άραβες, δεν μπορούσε να αποτελεί έδρα επισκοπής.

 

Ως επίσκοπος ο Άνθιμος έζησε σε μεγάλη φτώχεια. Στην Ανατολή, την οποία περιερχόταν, ζούσε με ελεημοσύνες. Επεδείκνυε μάλιστα εγκύκλιο του Σίλβεστρου με την οποία ο πατριάρχης συνιστούσε στους πιστούς του «όπως συνδράμουν τούτον γενναίως ίνα εύρη πόρον των αναγκαίων του».

 

Δεν είναι γνωστή η οποιαδήποτε δράση του στην Ανατολή. Κατά το 1784 ο Άνθιμος βρισκόταν στο χωριό του, την Έμπα, σε πολύ προχωρημένη ηλικία, όπου και πέθανε κατά πάσα πιθανότητα, αν και σχεδίαζε να ξαναφύγει για την Κωνσταντινούπολη.

 

Πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή και τη δράση του μητροπολίτη Ειρηνουπόλεως Ανθίμου αντλούμε από τη διαθήκη του που είναι η μόνη διαθήκη Κυπρίου ιεράρχη του 18ου αιώνα η οποία σώζεται. Ο Άνθιμος την άφησε στον Παπασολομώντα, γαμπρό του από την ανεψιά του Μαρία, και όρισε ως εκτελεστές της τον τότε μητροπολίτη Πάφου Πανάρετο (1767-1790) και τον ίδιο τον Παπασολομώντα. Του παρέδωσε, επίσης, τρεις ομολογίες, οι οποίες βεβαίωναν ότι δάνεισε ποσό χρημάτων σε διάφορα ιερά ιδρύματα. Η εκτέλεσή της έγινε από τον τότε αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο (1767-1810), αφού στο μεταξύ ο Πάφου Πανάρετος είχε πεθάνει, και την εποπτεία της εκτέλεσης είχε ο ανεψιός του Ανθίμου, Νικόλαος Λογιώτατος. Μέρος των χρημάτων του άφησε στον Νικόλαο και στα αδέλφια του τελευταίου Μάρκο, Χριστόδουλο, Ανδρέα και Ελένη. Η οικογένεια αυτή μας είναι γνωστή και από άλλες πτυχές της κυπριακής Ιστορίας. Δύο μάλιστα από τα μέλη της, ο Ανδρέας και ο Μάρκος, το 1821 μετονομάστηκαν σε Χουρσίτ αγά και Μεχμέτ αγά αντιστοίχως. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι άφησε χρήματα σε διάφορες μονές και εκκλησίες της Κύπρου, καθώς και στο πατριαρχείο Ιεροσολύμων και σε διάφορες σκήτες και μοναστήρια του Αγίου Όρους. Ο Άνθιμος πέθανε το 1791.