Ανθέμιος
Πατριάρχης Αντιοχείας (1791 - 1813). Καταγόταν από την Κύπρο. Γεννήθηκε κατά μια μαρτυρία στο χωριό Κοιλάνι γύρω στα 1750. Δεν γνωρίζουμε ο,τιδήποτε για τη νεανική του ζωή, όπως επίσης και για τη μόρφωσή του. Είναι γνωστή όμως η συγγενική του σχέση με τον οικουμενικό πατριάρχη Γεράσιμο Γ' (1794-1797), ο οποίος υπηρέτησε διαδοχικά και ως μητροπολίτης Βιζύης, Νικομηδείας και Δέρκων, καθώς και με τον αρχιμανδρίτη Κυπριανό, συγγραφέα της «Ιστορίας Χρονολογικής της Νήσου Κύπρου», που εξεδόθη το 1788 στη Βενετία. Τις σχετικές πληροφορίες αντλούμε από επιστολή του Γεράσιμου, ημερομηνίας 17 Φεβρουαρίου 1792 προς τον τότε αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρύσανθο (1767-1810), στην οποία αποκαλεί τον Άνθιμο ανεψιό του. Από άλλες πηγές γνωρίζουμε ότι ανεψιοί του Γεράσιμου ήταν τόσο ο μητροπολίτης Δημητριάδος και Ζαγοράς Αθανάσιος Κασαβέτης (1794- 1821), όσο και ο χρονογράφος αρχιμανδρίτης Κυπριανός. Δεν έχουμε όμως οποιεσδήποτε πληροφορίες για τυχόν συγγένεια μεταξύ του Αθανασίου και του Ανθεμίου.
Ας σημειωθεί ότι δεν γνωρίζουμε τον τόπο καταγωγής του Αθανασίου ενώ για τον Γεράσιμο γίνονται κάποιες υποθέσεις, ότι είτε καταγόταν από το ερειπωμένο σήμερα χωριό Κερέπι της Πάφου είτε από το Κοιλάνι της Λεμεσού. Για τη συγγενική σχέση του Ανθεμίου με τον χρονογράφο Κυπριανό γίνεται σαφέστατη αναφορά του τελευταίου στον κατάλογο συνδρομητών της «Ιστορίας» του, όπου γράφει: «Συνδρομητές της Κωνσταντινουπόλεως... ο Θεοφιλέστατος Ελενουπόλεως κυρ. Άνθιμος εξανεψιός». Από το σημείωμα αυτό πληροφορούμαστε ότι το 1788, χρονιά που εξεδόθη η «Χρονολογική Ιστορία», ο Ανθέμιος υπηρετούσε στο Οικουμενικό πατριαρχείο ως επίσκοπος Ελενουπόλεως της μητροπολιτικής περιφέρειας Βιθυνίας, διαδεχόμενος στον θρόνο Αντιοχείας τον πατριάρχη Δανιήλ (1767-1791), που παραιτήθηκε λόγω γήρατος. Σε διάφορες αναφορές που γίνονται σ' αυτόν, τονίζεται ότι ήταν «ανήρ πεπαιδευμένος», γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι φοίτησε για ορισμένο χρονικό διάστημα σε κάποια από τις σχολές που άκμαζαν τότε στην Πόλη. Το γεγονός αυτό οδήγησε διάφορους ερευνητές να τον ταυτίσουν με τον συγγραφέα του βιβλίου: «Ακολουθία των οσίων Αναστασίου, Χαρίτωνος, Αυξεντίου και Κενδέα του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά, του Αγίου Δημητριανού Κυθήρης, και Κωνσταντίνου Μάρτυρος». Στο εξώφυλλο του βιβλίου αυτού εκτός από το όνομα του Ανθίμου αναγράφεται και δεύτερος συγγραφέας, ο χρονογράφος αρχιμανδρίτης Κυπριανός.
Αργότερα, όταν υπηρέτησε ως πατριάρχης Αντιοχείας, υποστήριξε τον μετέπειτα επαναστάτη του 1821 Χαράλαμπο Μάλη, επίσης Κύπριο, τον οποίο διόρισε γραμματέα του πατριαρχείου. Προστατευόμενός του υπήρξε και ο Κύπριος μητροπολίτης Επιφανείας Ιωαννίκιος, ο οποίος, μετά τις σφαγές της 9ης Ιουλίου 1821, στάληκε στην Κύπρο μαζί με δύο άλλους ιεράρχες του πατριαρχείου Αντιοχείας και χειροτόνησε τους νέους αρχιερείς της Κυπριακής Εκκλησίας. Την ίδια περίοδο υπήρξε στενά συνδεδεμένος και με τον Κύπριο μητροπολίτη Νικομηδείας Αθανάσιο Καρύδη, από τον οποίο ζητούσε κατά διαστήματα να αντιπροσωπεύει ως έφορος το πατριαρχείο Αντιοχείας στην Πύλη.
Ο Ανθέμιος αγωνίστηκε έντονα προς αντιμετώπιση και περιορισμό της ουνιτικής προπαγάνδας που διεξήγε τότε ο Ουνίτης πατριάρχης Αντιοχείας Αγάπιος Ματάρ (1796-1812). Ο Αγάπιος ίδρυσε ιερατική σχολή στο Άιν Τράτζ του Λιβάνου το 1811, ενώ το 1806 οι Ουνίτες επίσκοποι υπό την επίδραση του Γερμανού Αδάμ δέχτηκαν τις γαλλικανικές ιδέες που αμέσως καταδίκασε ο πάπας της Ρώμης.
Ο Ανθέμιος εξαντλήθηκε στον αγώνα του κατά των Ουνιτών. Όταν πέθανε στα 1813, τον διαδέχτηκε ο Σεραφείμ ο Βυζάντιος. Ο Ανθέμιος θεωρείται από τους σημαντικούς Κυπρίους πατριάρχες του θρόνου Αντιοχείας.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
