Ανεμογάμης ή κίτσης ή τσίτσης
Falco tinnunculus. Οικογένεια Falconidae. Είναι πουλί αρπακτικό που ζει μόνιμα στην Κύπρο, ενώ υπάρχει κι ένας μικρός αριθμός που επισκέπτεται το νησί κατά την μετανάστευση από την Ευρώπη στην Αφρική το φθινόπωρο και κατά την επιστροφή στην Ευρώπη την άνοιξη.
Το πουλί αυτό είναι το περισσότερο συνηθισμένο της κατηγορίας των αρπακτικών που ζουν στην Κύπρο. Το χρώμα του αρσενικού είναι ανοιχτό καφέ με μαύρα στίγματα στο κάτω μέρος του κορμού του, ενώ η κεφαλή του είναι γκρίζα, η ράχη του βαθύ κεραμιδί με μαύρα στίγματα και τα άκρα των φτερών του μαύρα. Η ουρά του είναι επίσης γκρίζα, με μια πλατιά μαύρη γραμμή προς το τέλος της που καταλήγει σε πολύ λεπτή άσπρη γραμμή. Το θηλυκό είναι πολύ διαφορετικό στο χρώμα. Το άνω μέρος του κορμού, η κεφαλή και η ουρά του έχουν ανοιχτό καφέ με μαύρα στίγματα στη ράχη και μαύρες ραβδώσεις στην ουρά που καταλήγουν σε μια πολύ λεπτή άσπρη γραμμή. Τα άκρα των φτερών του είναι μαύρα και τα πόδια του κίτρινα.
Ο ανεμογάμης συναντάται παντού στην Κύπρο εκτός από τις κορφές των βουνών κατά τον χειμώνα. Συνήθως φωλιάζει σε τρύπες απόκρημνων βράχων, σε παλαιά κτίρια και σε ψηλά δέντρα όπου χρησιμοποιεί εγκαταλειμμένες φωλιές των κορακοειδών, κυρίως της κατσικορώνας και του κοράζινου. Γεννά 2-6 αυγά χρώματος γκρίζου με καφέ κουκκίδες. Το μέγεθός του είναι 35 εκατοστά. Τρέφεται με ποντικούς, σαύρες, μικρά ερπετά, σκαθάρια, ακρίδες και μικρά πουλιά, πάντοτε ζωντανά. Αρέσκεται να κάθεται στα ακραία κλαδιά των δέντρων, τα λεγόμενα ξώκλωνα, και σε ηλεκτρικούς πασσάλους. Συνήθως πετά από πάνω μας στα χωράφια και αφού ζυγιστεί κουνώντας τα φτερά του, μένει μετέωρος στο ίδιο σημείο μέχρι να εντοπίσει την τροφή του κι ύστερα χυμάει για να την αρπάξει. Γι’ αυτό λέγεται και ανεμογάμης.
Ένα άλλο γεράκι που είναι γνωστό στην Κύπρο με τα ίδια ονόματα, είναι το Falco naumanni, της ίδιας οικογένειας. Έχει σχεδόν τα ίδια χρώματα, αλλά είναι μικρότερο. Έχει μέγεθος 30 εκατοστά. Σε διάφορα μέρη της Κύπρου (Πάφος, Λιβερά κ.α.) λέγεται και σ'αχινούδιν. Ζει συνήθως στη νότια και την κεντρική Ευρώπη, μέχρι και τη Μικρά Ασία, φωλιάζει δε σε κατοικημένες περιοχές σε παλαιά σπίτια. Περνά από την Κύπρο την άνοιξη και το φθινόπωρο, σε μικρούς αριθμούς, από το ακρωτήρι του Κορμακίτη και τον Ακάμα.
Όπως όλα τα γεράκια είναι και αυτά προστατευόμενα.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια