Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Άνηθον το βαρύοσμον. Επιστ. όνομα Anethum graveolens. Αγγλ. Dill. Οικογένεια Σκιαδανθών. Αυτοφυόμενο στην Κύπρο φυτό αρωματικό και φαρμακευτικό. Με το ίδιο όνομα είναι γνωστό και σ' όλη την Ελλάδα, από τα αρχαία χρόνια. Κατά την αρχαιότητα κατασκευαζόταν από τα άνθη του το ανήθινον μύρον, ενώ με το λάδι των καρπών του αλείφονταν οι αθλητές.

» Βλέπε: Δέντρα της Κυπριακής Χλωρίδας 

Αυτοφύεται σε ένα μόνο είδος στις μεσογειακές χώρες και στη νότια Ρωσία. Είναι φυτό μονοετές που φθάνει σε ύψος μέχρι και 0,80 μ. Ο βλαστός του είναι γραμμωτός και τα άνθη του κίτρινα, με ακτίνες. Φυτρώνει σε άγονα και ακαλλιέργητα μέρη. Χρησιμοποιείται ως άρτυμα στη μαγειρική.

Συστατικά

Ο άνηθος περιέχει 4% πτητικό έλαιο, το οποίο περιλαμβάνει την καρβόνη, τη λιμονίνη και τη φελανδρίνη. Περιέχει επίσης, φλαβονοειδή, κουμαρίνες, ξανθόνες και τριτερπένια, έχει σημαντική περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α, C και του συμπλέγματος Β, σίδηρο, μαγγάνιο, άφθονο κάλιο, φώσφορο και ασβέστιο.

Ακόμη,10-20% φυτικό έλαιο, πρωτεΐνες, αμίνες, μπεργκαπτένη, ουμπελιπρενίνη, σκοπολετίνη, εσκουλετίνη, ουμπελιφερόνη, κοφείνη, χλωρογενικό οξύ κ.ά.

Ιστορικές αναφορές

Ο άνηθος είναι γνωστός από την αρχαιότητα για τις μυριστικές αλλά και φαρμακευτικές του ιδιότητες. Στον Πάπυρο του Έμπερς αναφέρεται ο άνηθος ως καταπραϋντικό.

» Βλέπε: Θάμνοι της Κυπριακής Χλωρίδας

Οι αρχαίοι Έλληνες τον χρησιμοποιούσαν για να διευκολύνουν τον ύπνο τους. Στο παρελθόν οι μητέρες έτριβαν τα στήθη τους με χυμό άνηθου, προκειμένου τα βρέφη να κοιμηθούν μετά τον θηλασμό.

Ακόμα, στεφάνωναν τους νικητές με ανθισμένα κλαδιά άνηθου, και με το αιθέριο έλαιο των καρπών του άλειφαν το σώμα τους οι αθλητές γιατί το θεωρούσαν χαλαρωτικό και τονωτικό των μυών.

Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι από τα άνθη του παρασκευάζονταν το «ανήθινον μύρον» και από τους σπόρους του ο «ανήθινος οίνος».

Κατά το Μεσαίωνα ο άνηθος θεωρείτο αποτρεπτικός της μαγείας.

Ο Κούλπεπερ (1653 – “Πλήρες βοτανοθεραπεία”) γράφει: «Το χόρτο σταματάει τον λόξυγκα, βρασμένο σε κρασί… και χρησιμοποιείται στα σκευάσματα για την αποβολή των αερίων και των πόνων που προκαλούν.»

Η λαϊκή ιατρική χρησιμοποιεί το σκεύασμα για την θεραπεία των ασθενειών του συκωτιού, αεροφαγία και αιμορροΐδες.

Θεραπευτικές ιδιότητες

• Έχει χωνευτικές ιδιότητες, κατά των διαφόρων ενοχλήσεων του στομάχου και της δυσπεψίας.
• Το αιθέριο έλαιό του (σε μείγμα με νερό) καταπραϋνει τους κολικούς.
• Θεωρείται αποτελεσματικό αντιβηχικό, αντιγριπικό και αντισπασμωδικό.
• Είναι εξαιρετικό ίαμα για τον τυμπανισμό και τον κολικό πόνο που προκαλεί μερικές φορές.
• Είναι κατάλληλο βότανο για τον κολικό των παιδιών.
• Αυξάνει τη ροή του γάλακτος στις μητέρες που θηλάζουν.
• Έχει αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές και αντιθρομβωτικές ιδιότητες.
• Βοηθά στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και της μνήμης.
• Τονώνει τον οργανισμό, μειώνοντας παράλληλα την κόπωση.
• Δρα για την πρόληψη της οστεοπόρωσης.
• Είναι αντιμικροβιακός και αντιφλεγμονώδης και κάνει καλό στη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
• Κάνει καλό στα δόντια και στα ούλα και καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες.
• Διεγείρει την όρεξη και είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στον λόξυγκα και την αεροφαγία.
• Οι σπόροι του είναι χρήσιμοι για την κακοσμία του στόματος.
• Αυξάνει τη λίμπιντο.
• Είναι ωφέλιμο στις παιδικές ασθένειες, όπως ιλαρά και ανεμοβλογιά.

Πηγές:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Εγκυκλοπαίδεια της Φύσης: Άνηθος και θεραπευτικές ιδιότητες