Γερμασόγεια
Ο Δήμος της Ανατολικής Λεμεσού
Δήμος της επαρχίας Λεμεσού που το νότιό του τμήμα εμπίπτει στη γεωγραφική περιφέρεια της πεδιάδας Λεμεσού, ενώ το βόρειο περιλαμβάνεται στη ξηρική σιτηροχαρουποπαραγωγική περιφέρεια. Είναι τοποθετημένο σ' ένα υψόμετρο 50 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και βρίσκεται σ' απόσταση 7 περίπου χμ. από τη Λεμεσό.
Mε την μεταρρύθμιση του 2022 η Γερμασόγεια ενσωματώθηκε στον ευρύτερο Δήμο της Ανατολικής Λεμεσού μαζί με το Δήμο Αγίου Αθανασίου, και τις κοινότητες Αγίου Τύχωνα, Ακρούντας, Μαθικολώνης, Μουτταγιάκας και Φοινικαριών και Αρμενοχωρίου.
Βλέπε λήμματα: Δήμοι- Δημαρχεία και Δήμοι- Δημαρχεία- Οι 20 Δήμοι της μεταρρύθμισης του 2022
Γεωλογία
Πάνω στις αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου (κυρίως κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού της Γερμασόγειας), τις κρητίδες και μαργαϊκές κρητίδες του σχηματισμού Πάχνας της Μειόκαινης γεωλογικής περιόδου και τις περιορισμένες αποθέσεις ασβεστολιθικού ψαμμίτη στην αριστερή όχθη του ποταμού, της Πλειστόκαινης περιόδου, αναπτύχθηκαν κυρίως προσχωσιγενή και ασβεστούχα εδάφη. Η κλίση των πετρωμάτων προς τα νότια είναι εμφανής κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού της Γερμασόγειας.
Το σημαντικότερο γεωμορφολογικό χαρακτηριστικό της Γερμασόγειας είναι η κοιλάδα του ποταμού που παρουσιάζει όλα τα γνωρίσματα της ωριμότητας: στενή πεδιάδα πλημμυρών του ποταμού, απουσία προεξοχών εδάφους στις πλευρές της κοιλάδας, μαίανδροι με τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους κ.ο.κ. Το υψόμετρο ανεβαίνει στα 242 μ. κάπου 1,5 χμ. στα βορειοδυτικά του οικισμού, ενώ στα δεξιά της κοιλάδας ανεβαίνει στα 382 μ. στην τοποθεσία Κορυφή νοτιοανατολικά του φράγματος Γερμασόγειας. Η κοίτη του ποταμού ανατολικά της περιοχής Ποταμιά φθάνει τα 150 μ., ενώ στα νότια του οικισμού είναι μόλις 25 μ. Ανατολικά του οικισμού, στην τοποθεσία Χωράφια, δυο δακτύλιοι του ποταμού ενώθηκαν δημιουργώντας μια μικρή νησίδα. Κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού της Γερμασόγειας υπάρχουν αρδευτικά δίκτυα για την άρδευση της περιοχής όπου καλλιεργούνται κυρίως εσπεριδοειδή, λαχανικά και άνθη σε θερμοκήπια. Γενικά οι καλλιέργειες στη Γερμασόγεια, που δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 470 χιλιοστόμετρα, είναι σιτηρά, όσπρια, νομευτικά φυτά, λαχανικά, εσπεριδοειδή, ελιές, αμυγδαλιές και χαρουπιές. Καλλιεργούνται επίσης τα αμπέλια (οινοποιήσιμες και επιτραπέζιες ποικιλίες) και διάφορα είδη φρουτόδεντρων. Η κυριότερη ωστόσο καλλιέργεια της Γερμασόγειας είναι τα εσπεριδοειδή.
Η ανθοκομία είναι μια πρόσφατη εκμετάλλευση, με τη χρήση θερμοκηπίων, και η όλη ανάπτυξή της οφείλεται στη γειτνίαση με το μεγάλο αστικό κέντρο της Λεμεσού. Στις ακαλλιέργητες πλευρές της κοιλάδας φυτρώνουν αγριοελιές, ασπάλαθοι, θυμάρι, λάδανος και ποικίλα άλλα ακανθώδη φυτά. Λόγω των σχετικά ψηλών θερμοκρασιών, στους λουλουδιασμένους κήπους των σπιτιών φυτρώνουν συκιές, γιασεμί, φίκος, χουρμαδιές και διάφορα άλλα ημιτροπικά φυτά.
Πληθυσμιακή ανάπτυξη
Η Γερμασόγεια λόγω κυρίως της γειτνίασής της με το δυναμικό αστικό κέντρο της Λεμεσού γνώρισε εντυπωσιακή πληθυσμιακή αύξηση από το 1881 μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:
| Χρονολογία | Κάτοικοι |
|---|---|
| 1881 | 350 |
| 1891 | 437 |
| 1901 | 502 |
| 1911 | 562 |
| 1921 | 706 |
| 1931 | 705 |
| 1946 | 1.002 |
| 1960 | 1.784 |
| 1973 | 2.238 |
| 1976 | 2.501 |
| 1982 | 2.969 |
| 1992 | 5.902 |
| 2001 | 8.535 |
| 2011 | 13.421 |
| 2021 | 17.325 |
Ιστορικά στοιχεία
Η Γερμασόγεια σε ελάχιστους μεσαιωνικούς χάρτες εμφανίζεται με την ονομασία Cermesoia, ενώ ο ντε Μας Λατρί την περιλαμβάνει στη Μεγάλη Κομμανταρία. Ο ίδιος συγγραφέας την αναφέρει με τις ονομασίες Geromasogia, Hiermassoia, Giermasogia, Geramasogia.
Βλέπε λήμμα: Μεγάλη Κομμανταρία
Αναφέρεται επίσης σε φρούριο της (II. 110), όμως σήμερα δεν υπάρχουν ίχνη της μεσαιωνικής αυτής οικοδομής. Στις μεσαιωνικές πηγές, που μνημονεύουν τη Γερμασόγεια ως οικισμό, θα πρέπει να προστεθεί και ο Φραγκίσκος Αμάτι, που την αναφέρει ως Germasoia. Σε δυο χειρόγραφα της περιόδου της Βενετοκρατίας ανευρίσκεται επίσης η Γερμασόγεια, μνημονευόμενη στο ένα ως οικισμός του διαμερίσματος Λεμεσού και στο δεύτερο ως ένα από τα χωριά που ανήκαν στη Μεγάλη Κομμανταρία των Ιωαννιτών ιπποτών με έδρα το χωριό Κολόσσι. Το φρούριο της Γερμασόγειας κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια, για το οποίο κάνει λόγο ο ντε Μας Λατρί, φαίνεται ότι είχε κτιστεί αρχικά από τους Ναΐτες ιππότες τον 13ο αιώνα πριν περιέλθει στην κατοχή των Ιωαννιτών. Δεν σώζονται σήμερα ίχνη του φρουρίου αυτού.
Βλέπε λήμμα: Ιωαννίτες ιππότες
Ο Λοΐζος Φιλίππου σημειώνει πως το πρώτο σχολείο στη Γερμασόγεια ιδρύθηκε το 1875 «μέ διδάσκαλον τόν Ἱερομόναχον Γεώργιον ἐκ Κάσου».
Ραγδαία ανάπτυξη- Από χωριό Δήμος
Το χωριό Γερμασόγεια αναπτύχθηκε σταθερά σε πόλη και ανακηρύχθηκε σε δήμο, οι δε πρώτες δημοτικές εκλογές διεξήχθησαν εκεί στις 18 Απριλίου 1994.
Στο μεταξύ συνεχίστηκε κατά τα τελευταία χρόνια η ραγδαία ανάπτυξη της Γερμασόγειας, στην έκταση της οποίας δημιουργήθηκαν αρκετές νέες οικιστικές περιοχές. Η γειτνίαση της Γερμασόγειας με το αστικό κέντρο της Λεμεσού, συνέβαλε και συμβάλλει σημαντικά σ' αυτή την ανάπτυξη. Ιδίως το παραλιακό μέτωπο στα βορειοανατολικά της Λεμεσού, που εμπίπτει στη διοικητική έκταση της Γερμασόγειας (και είναι γνωστό περισσότερο ως «Ποταμός της Γερμασόγειας» επειδή στην περιοχή εκβάλλει ακριβώς ο ποταμός της Γερμασόγειας), έχει γίνει ο πλέον βασικός χώρος ψυχαγωγίας ολόκληρης της ευρύτερης περιοχής (Λεμεσού και περιχώρων).
Βλέπε λήμμα: Γερμασόγειας ποταμός
Νυκτερινά κέντρα, δισκοθήκες, πλήθος εστιατορίων και καταστημάτων διαφόρων ειδών, καθώς επίσης μεγάλες και μικρότερες ξενοδοχειακές μονάδες και οργανωμένα τουριστικά διαμερίσματα, έχουν «κατακλύσει» ολόκληρη την έκταση του παραλιακού μετώπου. Κατά την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο, πλήθη τουριστών διακινούνται στην περιοχή, ή και παραμένουν εκεί, ενώ στην ακτή υπάρχουν σχεδόν κάθε είδους ευκαιρίες για θαλάσσια αθλήματα. Κοντά στις χιλιάδες των τουριστών, συνωθούνται και πολλοί Κύπριοι που πηγαίνουν στην περιοχή για διασκέδαση. Η νυκτερινή ζωή σε ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο είναι ιδιαίτερα έντονη, μέχρι και τις πρωινές ώρες. Μικρά και μεγάλα καταστήματα που προσφέρουν τουριστικά είδη, υπάρχουν επίσης άφθονα στην περιοχή. Ο οικοδομικός οργασμός των τελευταίων χρόνων, έχει καλύψει με κτίρια όλων των ειδών ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο της περιοχής και τώρα (2007) επεκτείνεται και προς τα ενδότερα. Δυστυχώς, ωστόσο, αυτή η αδιάκοπη οικοδόμηση έχει ασκήσει τεράστια πίεση στο τοπίο. Η θάλασσα έχει, καθ' όλη την έκταση της περιοχής, κρυφτεί πίσω από ξενοδοχεία, πολυκατοικίες και καταστήματα, οι καλλιέργειες έχουν υποχωρήσει και το φυσικό περιβάλλον έχει υποστεί ανεπανόρθωτη καταστροφή.
Ονομασία
Τοπων: Γερμασόγεια, ονομασία που προήλθε από την αρχική Ιερά Μεσόγεια (τα). Η λέξη ιερός ως πρώτο συνθετικό, απαντάται σε πλήθος κυπριακών τοπωνυμίων από την αρχαιότητα, όπως Ιερός Κήπος (Γεροσκήπου), Ιερή Νήσος (Γερόνησος, το νησάκι στον Ακάμα), Ιερή Βάσσα (Γεροβάσα, Γεράσα) κλπ. Η λέξη μεσόγεια ως δεύτερο συνθετικό της ονομασίας του χωριού αυτού, χρησιμοποιήθηκε γιατί ήταν κτισμένο σε κάποια απόσταση από την ακτή.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
