Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Γεράσα- Gerasa. Χωριό της επαρχίας Λεμεσού, 16 περίπου χμ. στα βόρεια της Λεμεσού, 370 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Είναι κτισμένο στην κοιλάδα του Γαρύλλη, με τις δυο πλευρές να ξεπερνούν τα 700 μ., και το όλο τοπίο να αποχετεύεται τόσο από το Γαρύλλη όσο και από τους παραπόταμούς του, ιδιαίτερα εκείνο των Πλατανιών.

Πάνω στις κρητίδες, τις μαργαϊκές κρητίδες, τις σερπεντίνες και τις λάβες αναπτύχθηκαν κυρίως ασβεστούχα, φαιοχώματα και πυριτιούχα εδάφη που δέχονται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 580 χιλιοστόμετρα. Τα κυριότερα προϊόντα που ευδοκιμούν σ' ένα τέτοιο περιβάλλον είναι τ' αμπέλια, τα σιτηρά, τα εσπεριδοειδή, τα νομευτικά φυτά, τα λαχανικά, τα οπωροφόρα (ιδιαίτερα οι βερυκοκκιές), οι αμυγδαλιές, οι ελιές και οι χαρουπιές. Καλλιεργούνται επίσης λίγα λαχανικά και όσπρια. Μέρος του κρατικού δάσους της Λεμεσού, στα βόρεια του χωριού, εμπίπτει στα διοικητικά όρια του χωριού. Ωστόσο υπάρχουν αρκετές ακαλλιέργητες εκτάσεις που το 1972 ξεπερνούσαν τις καλλιεργούμενες. Το 1979 εκτρέφονταν στο χωριό 165 κατσίκες.

Η Γεράσα φημίζεται για τα αμπέλια της και ανήκει με άλλα χωριά της περιοχής όπως το Καλό Χωριό, η Ζωοπηγή και ο Αγιος Μάμας στη ζώνη της Μεγάλης Κουμανταρίας. 

Ο πληθυσμός της Γεράσας γνώρισε αρκετές αυξομειώσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Το χωριό βρίσκεται στο δρόμο Λεμεσού - Ζωοπηγής- Αγρού, συνδέεται δε με την Αψιού στα Ανατολικά και τηυ Απαίσια στα ΝΔ. 

Ιστορικά στοιχεία

Η Γεράσα αναφέρεται από τον Μας Λατρί πως ανήκε στη Μεγάλη Κομμανταρία με την ονομασία Gerasia.  Ο Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας) αναφέρει το χωριό, γράφοντάς το ως Ierassa (Ιεράσσα) αλλά και Gerassa, ως ένα των πολλών που αποτελούσαν ιδιοκτησία του Τάγματος των Ναϊτών ιπποτών και που μετά τη διάλυση του Τάγματος αυτού, το 1313, πέρασαν στην κατοχή του Τάγματος των Ιωαννιτών ιπποτών.

Σύμφωνα με το Λοΐζο Φιλίππου τα πρώτα γράμματα στο χωριό διδάχθηκαν το 1856.

Τοπων: Γεράσα, ονομασία με αρχαία ελληνική προέλευση, από τις λέξεις ἱερός και βᾶσσα. Η λέξη βᾶσσα (ή και βῆσσα) σημαίνει δασώδης κοιλάδα. Βορείως του χωριού υπάρχει αυτούσια η ονομασία Βάσες στην οποία σήμερα καλλιεργούνται οπωροφόρα δέντρα. Σε διάφορες περιοχές του χωριού έχουν ανακαλυφθεί αρκετοί τάφοι με τα κτερίσματα τους να ξεκινούν από τη Γεωμετρική Εποχή.  Τα περισσότερα από αυτά βρέθηκαν στην περιοχή Κτήρκα (κτήρια) όνομα που μνημονεύει στην περιοχή κάποιον παλαιότερο συνοικισμό. 

Στην Αρκαδία της Πελοποννήσου υφίστατο κατά την αρχαιότητα οικισμός με την ονομασία Βᾶσσαι, όπου βρισκόταν και ο περίφημος ναός του Επικουρίου Απόλλωνος. Συνεπώς Γεράσα, όπως και Γεροβάσα είναι ονομασίες που υποδηλώνουν την ύπαρξη ιερής βάσσας, δηλαδή ιερού δάσους ή άλσους. Κι άλλα τοπωνύμια του χωριού παραπέμπουν στο ίδιο συμπέρασμα, όπως λ.χ. η τοποθεσία Γεράμπελοι (= ιερές άμπελοι) ή όπως προαναφέρθηκε, Βάσες. Από τη ρίζα βάσσα προέρχονται και τα ονόματα των χωριών Βάσα, Πέρα Βάσα.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια