Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στον πλανήτη συναντάμε περισσότερα από 45 διαφορετικά είδη γερακίνων (Buzzard) και τις συναντάμε σε ολόκληρο τον πλανήτη ακόμα και σε αρκτικές περιοχές και ερήμους.

 

Οι γερακίνες ανήκουν στα αρπαχτικά πουλιά (Bird of prey – Raptor) και είναι καθαρά σαρκοβόρα πουλιά τα οποία κυνηγούν και πιάνουν τα θηράματά τους κυρίως στο έδαφος. Τρέφονται με θηλαστικά ζώα (κυρίως τρωκτικά), με άλλα είδη πουλιών, με ερπετά, αμφίβια και μεγάλα έντομα. Συνήθως προτιμούν φρέσκα θηράματα που κυνηγούν και σκοτώνουν τα ίδια, άλλα μερικές φορές, όταν υπάρχει έλλειψη τροφής, τρέφονται και με ψοφίμια. Διακρίνονται για τις οξύτατές τους αισθήσεις, όπως την ακοή και ειδικά την όραση και για τα ισχυρά δολοφονικά τους ράμφη και νύχια που κόβουν τη σάρκα σαν λεπίδες.

 

 

Οι γερακίνες και γενικά όλα τα αρπαχτικά πουλιά θεωρούνται πουλιά με οικολογική αξία, καθώς δρουν ως καθαριστές της φύσης, αφού ως επί το πλείστο πιάνουν θηράματα τα οποία είναι άρρωστα ή τραυματισμένα λόγω του ότι είναι εύκολο να τα πιάσουν κι έτσι αποτρέπουν τη μετάδοση ασθενειών. Τρέφονται με μεγαλόσωμα έντομα όπως ακρίδες και τρωκτικά που είναι πολύ βλαβερά για τη γεωργία.

 

Οι μεγαλοπρεπείς γερακίνες αποτελούν τα μεγαλύτερα και δυνατότερα από τα αρπαχτικά πουλιά μετά τους αετούς και στην Κύπρο συναντάμε τέσσερα είδη γερακίνων, εκ των οποίων μόνο μία είναι μόνιμος κάτοικος της Κύπρου και φωλιάζει στην Κύπρο, και είναι η αετογερακίνα Long – legged buzzard (Buteo rufinus), ενώ τα άλλα τρία είδη είναι αποδημητικά και τα συναντάμε κατά την αποδημία των πουλιών που γίνεται το φθινόπωρο και την άνοιξη.

 

Αναλόγως του είδους γεννούν από ένα μέχρι τέσσερα αβγά και τη φροντίδα του μεγαλώματος των νεοσσών αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς. Αναλόγως του είδους επίσης φτιάχνουν τις φωλιές τους σε δέντρα και απόκρημνους γκρεμνούς.

 

 

Τα είδη γερακίνων που συναντάμε στην Κύπρο είναι τρία είδη του γένους Buteo και ένα του γένους Pernis.

 

Τα είδη αυτά είναι:

 

1. Common Buzzard (Buteo buteo) (Linnaeus, 1758) γερακίνα.
2. Steppe Buzzard (Buteo buteo vulpinus) (Gloger, 1833) στεπογερακίνα.
3. Long-legged buzzard (Buteo rufinus) (Cretzschmar, 1829) αετογερακίνα, σιαχινολάγουδο.
4. European Honey Buzzard (Pernis apivorus) (Linnaeus, 1758) (Ευρωπαϊκός) σφηκιάρης, μελισσοσιάχινο.

 

Και τα τέσσερα είδη ανήκουν στην οικογένεια Αετίδες (Accipitridae)

 

 

Η γερακίνα (Buteo buteo) είναι αποδημητικό είδος και κατοικεί κυρίως σε μικρά δάση με παρακείμενα ανοικτά τοπία όπως λιβάδια, θαμνότοπους και καλλιέργειες, για να μπορεί να αναζητά την τροφή της. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να βρεθεί σε υγροτόπους και βαλτώδεις περιοχές. Συχνά οι γερακίνες μπορεί να κάθονται σε στύλους, κατά μήκος των εθνικών οδών, απ’ όπου εποπτεύουν τον χώρο. Κατασκευάζει τη φωλιά της πάνω σε δένδρα, αλλά σε ανοικτές περιοχές μπορεί να τη φτιάξει σε γκρεμούς, ενώ πολύ σπάνια την κατασκευάζει στο έδαφος. Η φωλιά επαναχρησιμοποιείται κάθε χρόνο, αλλά μπορεί και να αλλάζει η θέση της. Είναι μία σχετικά ογκώδης κατασκευή από ξερόκλαδα.Γεννά 2-3 αβγά και η επώαση πραγματοποιείται κυρίως από το θηλυκό, με τη συμμετοχή του αρσενικού κατά διαστήματα και διαρκεί 33-35 ημέρες. Δεν αναπαράγεται στον τόπο μας.

 

Η στεπογερακίνα (Buteo buteo vulpinus) είναι αποδημητικό είδος και αποτελεί ένα από τα 11 υποείδη της γερακίνας (Buteo buteo).Αναπαράγεται από την Ανατολική Ευρώπη ώς τη Δυτική Σιβηρία. Είναι κοινό είδος για τη μετανάστευση στα ανατολικά Βαλκάνια, τη Μικρά Ασία και τη Μέση Ανατολή και σχετικά σπάνιο είδος για την Κύπρο. Διαχειμάζει στην Ανατολική Αφρική. Δεν αναπαράγεται στον τόπο μας.

 

 

Η Αετογερακίνα ή Σιαχινολάγουδο(Buteo rufinus)είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος από όλες τις γερακίνες και αποτελεί μόνιμο κάτοικο της Κύπρου με περίπου μόνο σαράντα ζευγάρια, ενώ τη συναντούμε και ως σπάνιο χειμερινό επισκέπτη. Κατασκευάζει μια σχετικά ογκώδης φωλιά με κλαδιά πάνω σε δένδρα, αλλά σε ανοικτές περιοχές μπορεί να τη φτιάξει σε γκρεμούς. Στην Κύπρο κυρίως προτιμά να φωλιάζει σε απόκρημνους γκρεμούς. Γεννά από 2-3 αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται και από τα δύο φύλα, κυρίως όμως από το θηλυκό. Τη σίτιση αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς.

 

Η αετογερακίνα είναι αρπακτικό των μεγάλων ανοικτών περιοχών, όπως η στέπα, ημιερημικά ενδιαιτήματα, πετρώδεις και βραχώδεις θέσεις. Επίσης, απαντά σε ανοικτά δάση ή δάση με ξέφωτα, ανοικτές, ακαλλιέργητες εκτάσεις, με ψηλούς θάμνους, δέντρα, βράχια ή υψώματα για θέσεις ωοτοκίας. Η κύρια τροφή της αετογερακίνας είναι τα μικρά και μεσαίου μεγέθους θηλαστικά. Τυπικά θηράματα είναι οι ποντικοί, οι σκαντζόχοιροι και οι νυφίτσες αλλά περιλαμβάνονται και φίδια, σαύρες, βάτραχοι, φρύνοι και μεγαλόσωμα έντομα όπως ακρίδες. Στις περιοχές διαχείμασης τρέφεται επίσης και με ψοφίμια. Η αετογερακίνα κατά την πτήσή της μοιάζει πολύ με την πτήση του αετού.

 

 

Ο σφηκιάρης ή μελισσοσιάχινο

Ο σφηκιάρης ή μελισσοσιάχινο (Pernis apivorus) παλιότερα θεωρείτο συγγενής των γερακίνων αλλά σήμερα θεωρείται περισσότερο συνδεδεμένος με τις ελανίδες (όπως ο έλανος και ο τσίφτης).

 

Τρέφεται με μέλισσες και σφήκες καθώς και με τις προνύμφες, τις νύμφες, τα αβγά, ακόμα και με τις φωλιές των εντόμων αυτών. Όταν υπάρχει έλλειψη αυτών των εντόμων τρέφεται και με άλλα είδη εντόμων, αμφίβια, μικρά ερπετά, μικρά τρωκτικά ακόμα και με αβγά και νεοσσούς άλλων πουλιών. Το κυνήγι ξεκινάει με την αναζήτηση του θηράματος που γίνεται είτε εν πτήση είτε εν αναμονή καθισμένος σε κάποιο κλαδί. Μόλις ο σφηκιάρης εντοπίσει το κατάλληλο θήραμα το ακολουθεί μέχρι τη φωλιά του και εκεί θα αρχίσει να του καταστρέφει τη φωλιά με τα πόδια του, ενώ ταυτόχρονα πιάνει με το ράμφος του τα έντομα που τον περιτριγυρίζουν. Τα πόδια του σφηκιάρη είναι κατάλληλα διαμορφωμένα γι’ αυτό το είδος κυνηγιού. Τα νύχια είναι σχεδόν σε ευθεία θέση, κατάλληλα για το περπάτημα στο έδαφος και για το σκάψιμο, ενώ τα πόδια είναι καλυμμένα με χοντρά λέπια που τα προστατεύουν από τα κεντρίσματα των εντόμων. Φτιάχνει τη φωλιά του πάνω σε δέντρα με κλαδιά και γεννά από 1-3 αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται και από τα δύο φύλα. Τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνουν επίσης και οι δύο γονείς. Κατά τις περιόδους μετανάστευσης χιλιάδες σφηκιάρηδες περνούν από τον τόπο μας. Δεν αναπαράγεται στον τόπο μας.

 

 

Στην Κύπρο πολλές φορές βρέθηκαν σκοτωμένα πουλιά από ασυνείδητους κυνηγούς, αλλά και από δηλητηριασμένα δολώματα που κάποιοι βάζουν παράνομα για αλεπούδες. Παλιά συχνές ήταν και οι δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα.

 

Όλα τα είδη γερακίνων προστατεύονται με αυστηρή νομοθεσία.