Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τοποθεσία παραθαλάσσια στις βόρειες ακτές της Καρπασίας, μεταξύ των χωριών Δαυλού και Επτακώμης, απέναντι από ομώνυμη νησίδα. Στην τοποθεσία Γαλούνια υπάρχουν αρχαία ερείπια που υποδηλώνουν την ύπαρξη εκεί, κατά την αρχαιότητα, κάποιου οικισμού. Με βάση αναφορά του Στράβωνος, με την οποία συμφωνεί και ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, ότι η σημαντική αρχαία πόλη της Κύπρου Αφροδίσιον βρισκόταν στο σημείο όπου το νησί στενεύει κι η απόσταση μέχρι τη Σαλαμίνα είναι 70 στάδια (12.880 μέτρα), αρκετοί μελετητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το Αφροδίσιον πρέπει να βρισκόταν στη σημερινή τοποθεσία Γαλούνια (Τσεσνόλα, Αθ. Σακελλάριος, Περιστιάνης).

Ωστόσο, όπως σημειώνει και ο Χόκαρθ, οι αρχαιότητες που υφίστανται στην τοποθεσία Γαλούνια δεν είναι τόσο σημαντικές ούτε τέτοιας εκτάσεως ώστε να δικαιολογούν την ύπαρξη, κατά την αρχαιότητα, μεγάλης πόλης όπως το Αφροδίσιον. Η πόλη αυτή τοποθετείται από άλλους ερευνητές, σχεδόν με βεβαιότητα, δυτικότερα των Γαλουνιών, στην τοποθεσία Λιαστρικά της Ακανθούς. Στην τοποθεσία αυτή τόσο τα αρχαία κατάλοιπα όσο και οι διάφορες επιγραφές και άλλες κινητές αρχαιότητες που έχουν βρεθεί, υποδηλώνουν ύπαρξη μεγάλης πόλης.

Έρευνες τη δεκαετία του ’70 και αρχαίος οικισμός

Η θέση αυτή ερευνήθηκε αρχαιολογικά κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1970, και πριν από την τουρκική εισβολή, από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, από τον πρώην Διευθυντή του Τμήματος Δρ. Σ. Χατζησάββα. Σύμφωνα με τον Δρ. Χατζησάββα, στην περιοχή εντοπίστηκε μεγάλος οικισμός που χρονολογείται από την Ελληνιστική (312-58 π.Χ.), τη Ρωμαϊκή (58 π.Χ.-395 μ.Χ.) και την Παλαιοχριστιανική περίοδο (395-μέσα 7ου μ.Χ.). Ο οικισμός βρίσκεται περίπου 5 χλμ. Βορειοανατολικά του Δαυλού και 5,5 χλμ. Βορειοδυτικά της Κώμης.

Τα κατάλοιπα καταλαμβάνουν έκταση 300Χ200 μέτρα σε βραχώδες κυρίως έδαφος, που βρίσκεται στα όρια των δύο χωριών. Η περιοχή δεσπόζει μικρού όρμου στα δυτικά που πιθανό να αποτελούσε αρχαίο λιμάνι. Μεγάλες ποσότητες κεραμικής και δομικών υλικών που εντοπίστηκαν διάσπαρτα στην περιοχή καταδεικνύουν τη μακρά χρήση και σπουδαιότητα του χώρου.

Μάλιστα λόγω της σημαντικότητάς του, ήδη από το 1971, το Τμήμα Αρχαιοτήτων κήρυξε τον χώρο και τα κατάλοιπα της αρχαίας πόλης που βρίσκονται εντός ιδιωτικής περιουσίας στην περιοχή Γαλούνια σε Αρχαίο Μνημείο Πίνακα Β’. Στην ευρύτερη περιοχή δεν κατέστη δυνατόν να διενεργηθούν ανασκαφές την περίοδο 1971-1974.

Γεωλογικοί σχηματισμοί

Κατά μήκος της βόρειας ακτής της Κύπρου, από τον Κορμακίτη μέχρι και τον Απόστολο Ανδρέα, εντοπίζεται ο ευρύτερα διαδεδομένος γεωλογικός σχηματισμός της γεωτεκτονικής ζώνης του Πενταδαχτύλου, ο Φλύσχης της Κυθρέας. Πρόκειται για ένα λιθολογικό σχηματισμό που αποτελείται από μια σειρά εναλλασσόμενων στρωμάτων αργίλου, μάργας, ψαμμίτη, ασβεστόλιθου και άλλων πετρωμάτων ο οποίος , σύμφωνα με τους Δρ. Γ. Κωνσταντίνου και Παναγίδη Ι., σχηματίστηκε κατά 95% από εναποθέσεις ιζημάτων που κουβαλούσαν ισχυρά θαλάσσια ρεύματα κατά το Μέσο Μειόκαινο από τη Νότια Μικρά Ασία και κατά 5% από υλικά διάβρωσης της οροσειράς του Πενταδακτύλου. Με το πέρασμα χιλιάδων χρόνων, τα στρώματα του αργίλου, της μάργας και του ασβεστόλιθου διαβρώθηκαν από το θαλασσινό νερό σε αντίθεση με τα στρώματα του ψαμμίτη που αντιστέκονται στη διάβρωση με αποτέλεσμα σε ορισμένες περιοχές της βόρειας ακτής του νησιού και ιδιαίτερα στην περιοχή του Δαυλού να έχει διαμορφωθεί ένα ιδιαίτερο τοπίο που ενώ δημιουργεί την εντύπωση ανθρωπογενούς κατασκευής, δηλαδή ναυπηγείου, στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα αποκλειστικά γεωλογικό φαινόμενο.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Γεωλογικό φαινόμενο και αρχαίος οικισμός στον κατεχόμενο Δαυλό