Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Βορόκληνη- Voroklini. Χωριό της επαρχίας Λάρνακας, 8 περίπου χμ. στα βορειοανατολικά της Λάρνακας, με το νότιο παράκτιο τμήμα να ανήκει στη γεωγραφική περιφέρεια της πεδιάδας Λάρνακας και το βόρειο να αποτελεί συνέχεια της περιφέρειας των κρητιδικών ασβεστόλιθων.

Mε την μεταρρύθμιση του 2022 η Βορόκληνη ενσωματώθηκε στον ευρύτερο  Δήμο Λάρνακας ενσωματώθηκε μαζί με το Δήμο Λιβαδιών και την κοινότητα Βορόκληνης.

Βλέπε λήμματα: Δήμοι- Δημαρχεία και Δήμοι- Δημαρχεία- Οι 20 Δήμοι της μεταρρύθμισης του 2022

Το τοπίο

Ο οικισμός είναι τοποθετημένος σ' ένα υψόμετρο 50 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, στους πρόποδες ενός μικρού οροπεδίου, κάπου στο κέντρο των επιμηκυμένων διοικητικών του ορίων. Κατά μήκος της «γραμμής προστασίας της παραλίας» βρίσκεται η «περιοχή τοπικών σχεδίων» που είναι συνέχεια της Λάρνακας, ενώ πιο πέρα στο εσωτερικό βρίσκεται η περιοχή που καλύπτεται από πολεοδομικές ζώνες. Στο νότιο τμήμα του χωριού συναντώνται οι αποθέσεις μαργών, ασβεστολιθικών ψαμμιτών, άμμων και πηλών μεταξύ Πλειόκαινης και Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου, ενώ στα βόρεια εκτείνονται οι κρητίδες, οι μάργες και οι μαργαϊκές κρητίδες του γεωλογικού σχηματισμού Λευκάρων. Πάνω στις αποθέσεις αυτές έχουν αναπτυχθεί ξερορεντζίνες και ασβεστούχα εδάφη αντιστοίχως.

Αν και το μεγαλύτερο μέρος του χωριού βρίσκεται σε καμπίσια έκταση, χωρίς ιδιαίτερες τοπογραφικές εξάρσεις, στα βορειοδυτικά του οικισμού εκτείνεται ένα μικρό οροπέδιο, που έχει τη μορφή ράχης, με Β. - Ν. κατεύθυνση. Το ύψωμα αυτό στην περιοχή Γερακόμουττη, στα βορειοδυτικά του οικισμού, φθάνει το υψόμετρο των 208 μ.

Στην Βορόκληνη με μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 340 χιλιοστόμετρα καλλιεργούνται κυρίως σιτηρά (κριθάρι), νομευτικά φυτά, λίγα λαχανικά, λίγα φρουτόδεντρα (κυρίως συκιές), ελιές και χαρουπιές. Η κτηνότροφία είναι περιορισμένη.

Το χωριό, με ασήμαντες αυξομειώσεις, σημείωσε μια εντυπωσιακή πληθυσμιακή αύξηση από το 1881 μέχρι σήμερα.  Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Στις πληθυσμιακές αυξήσεις, ιδιαίτερα μετά την τουρκική εισβολή του 1974, συνέβαλε και η δημιουργία στο χωριό προσφυγικών οικισμών σε τρεις διαφορετικές περιοχές.

Η Βορόκληνη στα νότια συνδέεται με τον κύριο δρόμο Λάρνακας - Αμμοχώστου, συνδέεται με την Πύλα στα βορειοανατολικά, τους Τρούλλους στα βορειοδυτικά και τα Λειβάδια στα νοτιοδυτικά.

Βλέπε λήμμα: Πρόσφυγες

Ιστορικά στοιχεία

Η Βορόκληνη με το σημερινό της όνομα δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο λουζινιανο - βενετικών φέουδων και βασιλικών κτημάτων του ντε Μας Λατρί, όμως εμφανίζεται στους βενετικούς χάρτες με την ονομασία Vorochini. Ο Τζέφρυ την περιγράφει ως αρχαίο χωριό, σημειωμένο στους αρχαίους χάρτες, μ' ένα αριθμό ερειπωμένων μικρών χοντροκτισμένων ξωκλησιών στα περίχωρα. Ο Ν. Γ. Κυριαζής αναφέρει για τη Βορόκληνη τα ακόλουθα: «Κατά παράδοσιν οἱ ἃϊ - Θουμίτες καί οί χωρικοί τοῦ Κούρκα, μεταξύ Ὀρόκληνη καί Λιβάδκια, μετώκησαν ἐδῶ καί ἀπετέλεσαν συνοικισμόν. Ἀλλά τοῦτο δέν φαίνεται ἀληθές, ἀφού τό χωρίον ὑφίστατο ἐπί Ἐνετοκρατίας, ἐκτός ἂν ἁπλῶς μετώκησαν, ὃπως συνέβη πολλαχοῦ τῆς Κύπρου. Τό χωρίον ἐπωνομάσθη οὕτως: 1) διότι ἐγείρεται, εἰς ὂρους ἐπικλινῆ πλευράν, 2) κατά παράδοσιν διότι εἶχεν βρωμεράν κρήνην - βρύσιν, ὃθεν βρωμόκρηνη ...Εἰς ἒγγραφα ἐπίσημα τοῦ γαλλικοῦ προξενείου, γράφεται καί Verochino. Ἐκ τούτων προβάλλει ὃτι τό χωρίον κατά τήν Τουρκοκρατίαν εἶχεν ὑποστεῖ δοκιμασίας, καί μόλις τόν ΙΗ αιώνα ἢρχισε νά ἀνακύπτει καί νά πυκνοῦται κατοίκων, ἰδίᾳ δέ ἐποίκων. Εἰς τό κέντρον τοῦ χωρίου σώζεται διώροφος κατοικία, γνωστή ὡς τσιφλίτζιν, προφανῶς κατοικία πλουσίου τινός, ὃστις εἶχε κτήματα ἐντός τοῦ χωρίου, καί προφανῶς δέν ὑπῆρχον, παρά ἐλάχισται οἰκίαι παρά τόν ναόν τοῦ χωρίου». (Ν. Γ. Κυριαζή,  Τά χωριά τῆς Κύπρου. 1952, σσ. 65-66).

Βλέπε λήμμα: Γεώργιος αγιος Μαυροβούνιος

Εξάλλου ο Ν. Κληρίδης αναφέρει πως στα βόρεια του χωριού βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Μαυροβουνίου:«Ὃταν τό μοναστήρι αὐτό βρισκόταν στήν ἀκμή του στά χρόνια τῆς Φραγκοκρατίας καί Ἐνετοκρατίας, συγκέντρωνε πλῆθος πανηγυριστῶν ἀπό ὃλην τήν Κύπρο. Ἡ παρακμή του καθώς καί ἡ θέση του κάπως μακρύτερα ἀπό κεντρικό δρόμο, ἒγιναν αἰτία νά μετατεθεῖ ἡ συγκέντρωση πανηγυριστῶν στόν Ἃγ. Γεώργιο τόν Κοντό, πού τό μοναστήρι του εἶναι κτισμένο στον κεντρικό δρόμο Λευκωσίας - Λάρνακος, ἒξω ἀπό τή Λάρνακα». Ακόμη ο Ν. ΚληρΙδης αναφέρει πως σ' ένα παρεκκλήσι, κοντά στην Γερακόμουττη, αφιερωμένο στον Προφήτη Ηλία, «κρύφτηκε στά 1809 ὁ μεγάλος δραγουμάνος τῆς Κύπρου Χατζηγιωρκάτζης Κορνέσιος, ὣσπου νά βρῇ πλοῖο γιά νά φύγῃ μέ τήν οἰκογένειά του στήν Κωνσταντινούπολη, καί νά γλιτώσῃ ἀπό τήν ἀνελέητη καταδίωξη τῶν ἀγάδων καί τοῦ Πασᾶ τῆς Κύπρου» (Ν. Κληρίδη, Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου, 1961, σσ. 183).

Από την Βορόκληνη καταγόταν κι ο ηγούμενος της ιεράς μονής Μαχαιρά Γερμανός, που όπως γράφει ο Λοΐζος Φιλίππου «ἐπί τῶν ἡμερῶν του (1796 -1827) ἐστάλησαν πολλοί ταξιδιῶτες εἰς τήν Ρωσσίαν καί εἰς ἂλλα μέρη τῆς Τουρκίας πρός διενέργειαν ἐράνων ὑπέρ τῆς Μονῆς».

Βλέπε λήμμα: Παναγία Μαχαιρά

Τοπων: Βορόκληνη ή Βορόκλινη ή Βωρόκληνη ή Ορόκλινη. Το όνομα του χωριού προήλθε, σύμφωνα προς μια ερμηνεία, από τις λέξεις βρώμικη κρήνη (Βρωμόκρηνη), ίσως επειδή υπήρχε στην περιοχή του πηγάδι ή πηγή με όχι καθαρό νερό. Μια δεύτερη ερμηνεία, λιγότερο δεκτή, δίνει ως συνθετικές του ονόματος του χωριού τις λέξεις όρος και κρήνη, δηλαδή πηγή στο βουνό. Υπάρχει εξάλλου και η εκδοχή ότι το όνομα δόθηκε γιατί το χωριό βρίσκεται σε επικλινή πλευρά όρους (όρος και κλίνω). Δεν πρόκειται βέβαια για όρος αλλά για χαμηλό λόφο στου οποίου την σκιά πράγματι βρίσκεται κουρνιασμένο το χωριό, που πολύ συχνά αναφέρεται κι ως Ορόκλινη αντί Βορόκληνη.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλόπαιδεια

www. polignosi.com