Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Βοκολίδα- Vokolida. Κατεχόμενο χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στη γεωγραφική περιφέρεια της Καρπασίας, 20 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται 3,5 χμ. βορειοανατολικά του Αγίου Θεοδώρου και 2 περίπου χμ. νότια της Ταύρου, κοντά στο ακρωτήρι της Ελιάς.

Οι αποθέσεις μεταξύ Πλειόκαινης και Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου περιλαμβάνουν κυρίως ασβεστολιθικούς ψαμμίτες, μάργες, άμμους, χαλίκια και ψαμμιτικούς ασβεστόλιθους. Πάνω στα πετρώματα αυτά σχηματίστηκαν κυρίως ξερορεντζίνες και τέρρα ρόζα. Το υψόμετρο παρουσιάζει πτώση στα ΝΑ., ενώ προς τα ΒΔ. ανεβαίνει σταθερά για να δημιουργηθεί ένα μικρό αλλά σχετικά εντυπωσιακό οροπέδιο δυτικά και βόρεια της Γαλάτειας μ' ένα μέσο ύψος γύρω στα 100 μ.

Με μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 400 χιλιοστόμετρα στο χωριό καλλιεργούνταν πριν από την τουρκική εισβολή του 1974 κυρίως σιτηρά, χαρουπιές και ελιές. Το χωριό δεν διέθετε αρδευόμενες εκτάσεις ενώ ένα τρίτο περίπου της ολικής διοικητικής έκτασής του παρέμενε ακαλλιέργητο. Όσον αφορά την κτηνοτροφία, πριν από την εισβολή εκτρέφονταν στη Βοκολίδα 807 πρόβατα και 187 κατσίκες.

Από πληθυσμιακής απόψεως το χωριό γνώρισε σταθερή αύξηση μέχρι το 1946, ενώ αργότερα άρχισε η μείωση. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Μετά την τουρκική εισβολή του καλοκαιριού του 1974, αρκετοί από τους κατοίκους της Βοκολίδας παρέμειναν εγκλωβισμένοι. Όμως σταδιακά εκδιώχθηκαν και προσφυγοποιήθηκαν κι αυτοί. Οι εγκλωβισμένοι στο χωριό ήταν μόνο 31 τον Οκτώβριο του 1975, οι δε τελευταίοι έφυγαν τον Αύγουστο του 1976. Στη Βοκολίδα εγκαταστάθηκαν Τούρκοι έποικοι που μεταφέρθηκαν από τη Μικρά Ασία.

Οι Τούρκοι μετονόμασαν το χωριό σε Bafra.        

Η Βοκολίδα συνδέεται με την Ταύρου στα Β. και τον Άγιο Θεόδωρο στα ΝΔ. Ένας χωμάτινος δρόμος συνδέει το χωριό στα ΝΑ. με τη θάλασσα.

Ιστορικά στοιχεία

Παρά το ότι στις πρόσφατες πηγές η Βοκολίδα αναφέρεται ως αμιγώς ελληνοκυπριακό χωριό, ο ντε Μας Λατρί το σημειώνει στον χάρτη του (1862) ως τουρκοκυπριακό. Εάν δεν επρόκειτο για λάθος του μελετητή αυτού, θα ήταν μάλλον λινοβαμβακικό (=κρυπτοχριστιανικό) χωριό.

Βλέπε λήμμα: Λινοβάμβακοι

Παρόλο που η Βοκολίδα δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο λουζινιανο-βενετικών φέουδων και βασιλικών κτημάτων του ντε Μας Λατρί, ωστόσο υπήρξε μεσαιωνικός οικισμός, σημειωμένος στους βενετικούς χάρτες ως Vocolida (Abraham Ortelius, 1573) ή Vecolida (Coronelli, 1689).

Ο Τζέφρυ περιγράφει τη Βοκολίδα ως «σύγχρονο, χωρίς ενδιαφέρον, χωριό με καινούργια εκκλησία και χοντροκτισμένο ξωκλήσι κοντά στην παραλία, αφιερωμένο στην Αγία Θέκλα».

Σύμφωνα με τον Γκάννις «το χωριό περιστοιχίζεται από τάφους διαφόρων εποχών. Κοντά στην παραλία μπορεί ένας να δει ακόμη τα απομεινάρια αυστριακού βαποριού που τσακίστηκε εδώ το 1860. Σύμφωνα με πληροφορίες που ελήφθησαν από τους χωρικούς το καράβι κουβαλούσε μετανάστες στην Αμερική όταν στασίασαν και ο καπετάνιος σκόπιμα οδήγησε το σκάφος στους βράχους. Με την επακολουθήσασα σύγχυση οι μετανάστες πνίγηκαν, ενώ ο καπετάνιος και το πλήρωμα του πλοίου κατόρθωσαν να βγουν σώοι στην ακτή».

Εξάλλου, ο Αθ. Σακελλάριος την περιγράφει ως «μικρά κώμη Βουκολίδα, ἒχουσα εὐφορωτάτους ἀγρούς. Ἐν αὐτῇ σώζεται καί μικρός βυζαντινός ναός».

Στην ευρύτερη περιοχή του χωριού Βοκολίδα έχουν επισημανθεί κατάλοιπα αρχαίων οικισμών καθώς και νεκροταφείο της Μέσης εποχής του Χαλκού (1850 - 1600 π.Χ.). Μερικοί τάφοι που ερευνήθηκαν, αποδείχθηκε ότι ήταν συλημένοι.

Μέρος των κρατικών δασών Πυρόγεια και Βοκολίδα καθώς και ολόκληρο το μικρό κρατικό δάσος Θεανούλια εμπίπτουν στα διοικητικά όρια του χωριού.

Τοπων:  Βοκολίδα  ή  Βουκολίδα, ονομασία που προήλθε, όπως γίνεται γενικά αποδεκτό, από εκτροφή  βοδιών στην περιοχή στην οποία κτίστηκε το χωριό και στην οποία πιθανό αρχικά να υπήρχαν μόνο μάντρες. Βουκόλος σημαίνει βοσκός βοδιών, και βοκολίδα ονομαζόταν η νεαρή βοσκοπούλα.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια