Αναξαγόρας
Βασιλιάς Κυπρίων. Η ύπαρξη του βασιλιά αυτού μαρτυρείται μόνο από δυο φιλολογικές πηγές. Στο έργο Περσικά του ιστορικού Κτησία από την Κνίδο (Πρβλ. Φωτίου, Βιβλιοθήκη, 72) και στο έργο Ιστορική Βιβλιοθήκη του Διόδωρου Σικελιώτη (14.98, 1-4). Ο Αναξαγόρας ήταν φίλος των Περσών γι’ αυτό και αντιτάχθηκε στις προσπάθειες του Ευαγόρα να ενώσει όλους τους βασιλιάδες του νησιού εναντίον των Περσών. Ο Ευαγόρας τότε τον σκότωσε.
Βλέπε λήμμα: Πέρσες και Κύπρος και Ευαγόρας Α'
Η μαρτυρία του Διόδωρου αναφέρει: ...[Ο Ευαγόρας] ετοίμασε στρατιωτική δύναμη και επεχείρησε να γίνει κυρίαρχος όλης της Κύπρου. Άλλες από τις πόλεις τις υπέταξε με τη βία κι άλλες έφερε με το μέρος του με την πειθώ. Με τον τρόπο αυτό σε λίγο χρονικό διάστημα πήρε την ηγεμονία των άλλων πόλεων. Ωστόσο οι Αμαθούσιοι, οι Σόλιοι και οι Κιτιείς αντέχοντας στον πόλεμο, έστειλαν πρέσβεις στον Αρταξέρξη, τον βασιλιά των Περσών ζητώντας βοήθεια. Κατηγορούσαν τον Ευαγόρα ότι σκότωσε τον βασιλιά Αναξαγόρα [διόρθωση Κ. Χατζηιωάννου αντί Άγυριν] που ήταν σύμμαχος των Περσών και συμφώνησαν να συμμαχήσουν και να κατακτήσουν το νησί για λογαριασμό του....
Παρόλη την παρουσία των παραπάνω πηγών δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε με απόλυτη βεβαιότητα την ύπαρξη του βασιλιά αυτού, αφού καμιά επιγραφική ή νομισματική πηγή δεν μας παραδόθηκε. Σε τούτο συνηγορεί και το γεγονός ότι δεν αναφέρεται σε ποιο βασίλειο ήταν βασιλιάς. Ωστόσο μερικοί τον θεωρούν, χωρίς να είναι απόλυτα εξακριβωμένο, ως βασιλιά των Χύτρων. Ο George Hill τοποθετεί το θάνατό του στο 398 π.Χ. ενώ νεότεροι μελετητές λίγο αργότερα. Το όνομα Αναξαγόρας αναφέρεται από τον Κτησία, ενώ στο έργο του Διόδωρου Σικελιώτη αναφέρεται ο βασιλιάς αυτός με το όνομα Άγυρις. Σήμερα είναι γενικά αποδεκτή η άποψη πως το όνομα Άγυρις αντί Αναξαγόρας είναι λάθος του αντιγραφέα.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια