Βερκά
Ονομ: βερκίν, το. Το ιξόβεργον, ο ιξευτικός δόναξ. Κομμάτι κλαδιού, κατάλληλα επεξεργασμένο και αλειμμένο με κολλώδη ουσία που εχρησιμοποιείτο παλιότερα για τη σύλληψη πουλιών. Στην Κύπρο συνηθέστερα τα βερκά κατασκευάζονταν από κλαδιά αρκολιάς (άγριας ελιάς ) που έχουν πολλούς «κόμπους» οι οποίοι και συγκρατούν καλύτερα την κολλώδη ουσία.
Η κολλώδης ουσία λέγεται μύξα ή μυξίν και κατασκευάζεται από ώριμους καρπούς μυξιάς, δηλαδή του δέντρου κόρδια (Cordia myxa). Οι καρποί αυτοί είναι στρογγυλοί σε τσαμπιά και περιέχουν ένα κουκούτσι που περιβάλλεται από κολλώδη ουσία.
Η κατασκευή των βερκών γίνεται ως εξής: Αφού μαζευτούν οι καρποί της μυξιάς, κόπτονται και σφίγγονται με το χέρι ώστε να βγει το κουκούτσι, περιβλημένο με την κολλώδη ουσία. Πολλά κουκούτσια τοποθετούνται σε σκαφίδι, όπου προστίθεται λίγο μέλι. Το μείγμα ανακατεύεται καλά, οπότε η κολλώδης ουσία (που λέγεται μύξα) χωρίζει από τα κουκούτσια και γίνεται πιο ρευστή. Το μείγμα παίρνει με τα χέρια του ο κατασκευαστής, που το τρίβει ώστε ν' αφαιρεθούν τα κουκούτσια. Στη συνέχεια αλείβει μ' αυτό τα ετοιμασμένα κλαδιά της αρκολιάς (μήκους 50 έως 70 εκατοστομέτρων). Το κάθε ένα που αλείβεται, στερεώνεται οριζόντια μεταξύ δυο παράλληλων καλαμιών για να στεγνώσει στον ήλιο (συνήθως αφήνονται στον ήλιο 2 μέρες, μαζεύονται όμως τη νύχτα). Τότε τα βερκά είναι έτοιμα, και σχηματίζουν δέσμη (μάτσαν), συνήθως από 25 τεμάχια. Η θήκη στην οποία τοποθετούνται ελέγετο κουκκουρκά*.
Η μέθοδος της σύλληψης πουλιών με τα βερκά, που τοποθετούνται σε θάμνους και δέντρα, είναι απλή: τα πουλιά, όταν καθίσουν στα δέντρα ή στους θάμνους, κολλούν στην κολλητική ουσία των βερκών και πιάνονται.
Η μέθοδος αυτή εχρησιμοποιείτο από τα αρχαία χρόνια. Ο Αιλιανός αναφέρει τη μέθοδο αυτή, μιλώντας για «ῥαβδία περιχρισθέντα ἰξῷ». Στην Κύπρο εχρησιμοποιείτο εκτεταμένα και κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια, ιδίως για σύλληψη αμπελοπουλιών* που συσκευασμένα σε ξύδι, αποτελούσαν βασικό εξαγωγικό είδος στην Ευρώπη.
Σήμερα η μέθοδος της σύλληψης πουλιών με τα βερκά είναι απαγορευμένη.
Η λέξη βερκά προέρχεται από την ιταλική verga (=ράβδος).