Βάτων Μοναστήρι, Λευκωσία

Image

Λατινικό μοναστήρι κάπου κοντά στη Λευκωσία, που υφίστατο κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας. Οι πληροφορίες γι’ αυτό είναι ελάχιστες.   Χρονογράφοι της εποχής (Φλώριος Βουστρώνιος, Αμάντι) αναφέρουν ότι στο μοναστήρι αυτό είχε οχυρωθεί ο κύριος της Βηρυτού Ιωάννης ντ' Ιμπελέν (Ιβελίνος) κι είχε αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Γερμανού αυτοκράτορα Φρειδερίκου Β', στις 23 Ιουνίου του 1229 (βλέπε και λήμμα Αγριδίου μάχη).

 

Το μοναστήρι των Βάτων (delle Spine) δεν αναφέρεται στον κατάλογο του Στέφανου Λουζινιανού. Άγνωστο είναι και σε ποιο λατινικό μοναστικό τάγμα ανήκε.

 

Ο Άντρος Παυλίδης (στην έκδοση της «Ιστορίας» του Φλωρίου Βουστρωνίου (Λευκωσία, 1998, σελ. 69, σημ. 4) υποβάλλει τη γνώμη ότι το αναφερόμενο μοναστήρι των Βάτων μπορεί να ταυτιστεί με το μοναστήρι της Παναγίας Παλλουριώτισσας. Το μοναστήρι αυτό, που βρισκόταν στην περιοχή του σημερινού ομώνυμου προαστίου της Λευκωσίας, πήρε την ονομασία του από το φυτό παλλούρα, γνωστό στην Κύπρο ακανθώδη θάμνο, που είναι είδος βάτου. Συνεπώς η λατινική ονομασία, delle Spine, αποτελούσε μάλλον ξένη απόδοση της ελληνικής.

 

Το μοναστήρι της Παναγίας Παλλουριώτισσας βρισκόταν εξάλλου στα ανατολικά της πρωτεύουσας Λευκωσίας, έξω από τις τότε οχυρώσεις της πόλης. Είναι συνεπώς λογικό να υποτεθεί ότι ο Ιωάννης ντ’ Ιμπελέν, που προσέγγισε τη Λευκωσία ερχόμενος από τα ανατολικά, από την κατεύθυνση της Αμμοχώστου, να έφθασε στην περιοχή της Παλλουριώτισσας. Λογικό είναι επίσης το να ευνοούσε τον ντ’ Ιμπελέν να έδιδε εκεί τη μάχη κατά των Γερμανών αφού, σε περίπτωση ήττας, θα είχε τη δυνατότητα διαφυγής και πάλι προς τα ανατολικά, προς τα καράβια του, που ναυλοχούσαν στον κόλπο της Αμμοχώστου.

 

Ότι υφίσταντο τότε τοπωνύμια προερχόμενα από την αυτοφυόμενη στην Κύπρο παλλούραν, αποδεικνύεται από τις πηγές. Ο Λεόντιος Μαχαιράς για παράδειγμα, μνημονεύει χωριό με την ονομασία Παλλουρόκαμπος, ως ένα των φέουδων της Κύπρου που το 1385 είχε δοθεί στον ευγενή Γκυ ντε λα Βωμ.