Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Έργο που εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής για αξιοποίηση των υδατίνων πόρων του νησιού, τόσο για σκοπούς άρδευσης όσο και για σκοπούς ύδρευσης. Το υδατικό έργο Βασιλικού -Πεντάσχοινου χαρακτηρίζεται ως περιεκτικό υδατικό έργο γιατί περιλαμβάνει φράγματα, αντλιοστάσια, διυλιστήρια, δεξαμενές αποπίεσης, αγωγούς άρδευσης, φράγμα και αγωγό εκτροπής, αναδιάρθρωση καλλιεργειών και αναμόρφωση της αγροτικής ιδιοκτησίας μέσω του αναδασμού. Υπολογίζεται πως μετά τη συμπλήρωση του έργου, μια ποσότητα κάπου 7 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού θα διατίθεται ετησίως για ύδρευση, ενώ μια άλλη ποσότητα 7,45 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων θα διατίθεται για άρδευση γεωργικής γης.

Το όλο έργο αποτελείται κυρίως από:

(α) φράγματα: Πρόκειται για δυο φράγματα, εκείνο της Καλαβασού στον Βασιλοπόταμο (Βασιλικό), βορειοδυτικά του χωριού, χωρητικότητας 17 ε.κ.μ. με ασφαλή απόδοση 7,65 ε.κ.μ. κι εκείνο του Διπόταμου, στον ποταμό Πεντάσχοινο, βορειοδυτικά του χωριού Σκαρίνου, χωρητικότητας 15 ε.κ.μ. με ασφαλή απόδοση 6,8 ε.κ.μ.

(β) Έργα εκτροπής του ποταμού Μαρωνίου: Επειδή δεν υπάρχει κατάλληλη θέση για κατασκευή φράγματος στον ποταμό Μαρωνίου (Αγίου Μηνά) μέρος της χειμερινής ροής του ποταμού εκτρέπεται και διοχετεύεται προς το φράγμα Διπόταμου. Οι κατασκευές περιλαμβάνουν μικρό φράγμα εκτροπής,   σωληναγωγό μήκους 8.600 μ. και σήραγγα μήκους 650 μ.

(γ) Διυλιστήριο Κόρνου: Το διυλιστήριο αυτό προμηθεύεται νερό από το φράγμα Λευκάρων (κατασκευάστηκε το 1973) και από το φράγμα Διπόταμου και αφού διυλιστεί, διοχετεύεται μέσω σωληναγωγού αποκλειστικά προς τη Λευκωσία. Η δυναμικότητα του διυλιστηρίου είναι 32.000 κ. μ. τη μέρα.

(δ) Σωληναγωγός Καλαβασού - Χοιροκοιτίας: Σωληναγωγός μήκους 18 χμ. που μεταφέρει νερό από το φράγμα της Καλαβασού στο διυλιστήριο της Χοιροκοιτίας για την ενίσχυση της υδατοπρομήθειας των περιοχών Λάρνακας και Αμμοχώστου καθώς και στις περιοχές που καλύπτει το αρδευτικό δίκτυο Βασιλικού για σκοπούς άρδευσης. Περιλαμβάνεται ακόμη και δεξαμενή εξισορρόπησης χωρητικότητας 8.500 κ.μ.

(ε) Αντλιοστάσιο Τόχνης: Κρίθηκε αναγκαία η κατασκευή αντλιοστασίου στην Τόχνη επειδή το νερό που μεταφέρεται από το φράγμα Καλαβασού προς το διυλιστήριο Χοιροκοιτίας δεν μπορεί να φθάσει εκεί με βαρύτητα λόγω υψομέτρου. Σκοπός του αντλιοστασίου είναι η άντληση του νερού μέχρι τη δεξαμενή εξισορρόπησης Χοιροκοιτίας.

(στ) Αρδευτικά δίκτυα: Περιλαμβάνουν το δίκτυο Βασιλικού που αρδεύει 6.160 σκάλες, του Πεντάσχοινου που καλύπτει 2.620 σκάλες και του Μαρωνίου που καλύπτει 1,720 σκάλες. Συνολικά το σχέδιο καλύπτει έκταση 10.500 σκαλών. Τα αρδευτικά δίκτυα κατασκευάστηκαν στις περιοχές Καλαβασού, Ζυγίου, Τόχνης, Μαρωνίου, Ψεματισμένου, Σκαρίνου και Αγίου Θεοδώρου.

(ζ) Αναδιάρθρωση καλλιεργειών: Με την επέκταση της αρδευόμενης γης καλλιεργήθηκαν νέες φυτείες, όπως τα εσπεριδοειδή, τα λαχανικά και τα αμπέλια επιτραπέζιων ποικιλιών.

(η) Αναδασμός: Το 1985 ολοκληρώθηκε η εφαρμογή αναδασμού στα χωριά Μαρώνι (1) 91 σκάλες, Μαρώνι (2) 141 σκάλες, Ζύγι - Ψεματισμένος -Μαρώνι 893 σκάλες,   το 1986 στα  χωριά Καλαβασός -Τόχνη 811 σκάλες και το 1990 στο χωριό Καλαβασός 1.000 σκάλες. Το σχέδιο αναδασμού έλυσε σοβαρά και πιεστικά προβλήματα διακατοχής γης (πολυτεμαχισμός, εξ αδιαιρέτου κατοχή γης, μικρή ιδιοκτησία, κλπ.), έλλειψης δρόμων (κατασκευή ή βελτίωση 36,5 χιλιομέτρων καινούργιου οδικού δικτύου), βελτίωσης σχημάτων αγροτεμαχίων, εναρμόνισης του οδικού, αποχετευτικού και αρδευτικού δικτύου, συντόμευσης της απόστασης μεταξύ κατοικίας και εργασίας, κλπ.

Το αρδευτικό έργο βρίσκεται από το 1990 σε πλήρη λειτουργία. Τα φράγματα της Καλαβασού και του Διποτάμου συμπληρώθηκαν το 1985, οπότε άρχισε η πρώτη συσσώρευση νερού σ' αυτά. Το φράγμα εκτροπής του ποταμού Μαρωνίου συμπληρώθηκε το 1985 και η πρώτη διοχέτευση νερού στη λίμνη του φράγματος Διποτάμου άρχισε τον Ιανουάριο του 1986. Επίσης τα αρδευτικά δίκτυα των περιοχών άρδευσης Μαρωνίου, Βασιλικού και Πεντάσχοινου συμπληρώθηκαν μέχρι το τέλος  του 1986. Η συνολική δαπάνη του αρδευτικού έργου ανήλθε στα 27 εκατομμύρια λίρες περίπου.