Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τα νότια σύνορα του χωριού Αναβαργός ενώνονται με εκτενέστατο νεκροταφείο των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων με αρκετά δείγματα λαξευτών τάφων, από τους οποίους οι πιο πολλοί συλήθηκαν στο μακρινό παρελθόν. Τρεις από τους συλημένους τάφους με την επωνυμία Ελληνόσπηλιοι, ακριβώς στους πρόποδες του χωριού, που παρουσιάζουν ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά γνωρίσματα και που αποτελούν τρία συνεχόμενα και αλληλένδετα μνημειακά ταφικά σύνολα, κηρύχθηκαν αρχαία μνημεία Α' πίνακα από το Τμήμα Αρχαιοτήτων και προστατεύτηκαν με μεταλλικό περίφραγμα, γιατί για πολλά χρόνια στο παρελθόν εχρησιμοποιούντο σαν μάντρες αιγοπροβάτων.

Ο μεγαλύτερος και σημαντικότερος από τους τρεις τάφους συναγωνίζεται στις λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής του κατασκευής τη μεγαλοπρέπεια και επιβλητικότητα των μνημειακών τάφων των Βασιλέων στην Κάτω Πάφο. Πρόκειται για μεγάλο και ενιαίο ταφικό συγκρότημα, ολότελα λαξευμένο στο σκληρό ασβεστολιθικό βράχωμα, που πλαισιώνεται από μια τετράγωνη, υπαίθρια αυλή, βάθους τριών περίπου μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους. Στη νότια και ανατολική πλευρά της αυλής σχηματίζονται δυο ομοιόμορφες στοές, μέσου πλάτους 1,45 μέτρων, που η κάθε μια υποβαστάζεται από οκτώ τετράγωνους, μονολιθικούς πεσσούς σε ευθύγραμμη διάταξη. Στους κάθετους λαξευτούς τοίχους των δυο αυτών στοών επινοήθηκαν σε ίσες αποστάσεις διάφορα ανισομεγέθη, ορθογώνια ανοίγματα - δρόμοι -, που οδηγούν σε μεγάλους νεκρικούς θαλάμους, ορθογώνιου ή τετράγωνου σχήματος, με επίπεδες στέγες. Ο μεγαλύτερος νεκρικός θάλαμος βρίσκεται στο μέσο του τοίχου της νότιας στοάς και είναι προσιτός από μια μεγάλη είσοδο με επιμελημένη, εγχάρακτη γραμμική διακόσμηση. Το σύνολο των αρχιτεκτονικών δεδομένων του τάφου εντάσσεται χρονολογικά στο τέλος των Ελληνιστικών και στις αρχές των Ρωμαϊκών χρόνων και θυμίζει την γενική αρχιτεκτονική μορφή των τάφων των Βασιλέων στην Κάτω Πάφο. Όλοι οι νεκρικοί θάλαμοι φαίνεται να χρησιμοποιήθηκαν για πολλές διαδοχικές ταφές κυρίως στη Ρωμαϊκή εποχή, που αναμφίβολα τις συνόδευαν πλούσια ταφικά κτερίσματα, τα οποία καρπώθηκαν οι άγνωστοι μέχρι σήμερα τυμβωρύχοι. Μερικά δείγματα τοιχογραφιών με ολοκάθαρα σχήματα σταυρών μαρτυρούν ότι ο τάφος χρησιμοποιήθηκε σε μεταγενέστερες περιόδους ως παρεκκλήσι από τους Χριστιανούς.