Βάλεια
Δασική έκταση 5.582 σκαλών στην επαρχία Αμμοχώστου, στη γεωγραφική περιφέρεια της Καρπασίας. Βρίσκεται στα νότια του Αγίου Θεοδώρου, τοποθετημένη πάνω σε μάργες, ασβεστολιθικούς ψαμμίτες, άμμους και χαλίκια της Πλειστόκαινης και της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου.
Πάνω στις καφκάλλες, τις ξερορεντζίνες και τα εδάφη της τέρρα ρόζα και με μια μέση ετήσια βροχόπτωση 380 περίπου χιλιοστομέτρων φυτρώνουν κυρίως αόρατοι, λίγα πεύκα, σχίνος και λάδανος.
Μεταξύ του δάσους της Βάλειας και της θάλασσας αναπτύχθηκε μια τεράστια κουέστα με την απότομη πλαγιά στα ΒΔ. του δάσους, μεταξύ των χωριών Γαστριά και Άγιος Θεόδωρος. Η ήπια πλαγιά από το υψόμετρο των 78 μ. πέφτει σταδιακά στο επίπεδο της θάλασσας, σε μια απόσταση κάπου 3,5 χμ.
Όπως σε διάφορα άλλα χαμηλά δάση της Αμμοχώστου, έτσι και στη Βάλεια ένα μεγάλο μέρος της έκτασης ενοικιαζόταν, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, στους κατοίκους των γειτονικών χωριών για γεωργική αξιοποίηση.
Ιστορικά στοιχεία
Η Βάλεια μνημονεύεται από διάφορους συγγραφείς και ταξιδιώτες. Ο Χόγκαρθ αναφέρει τα ακόλουθα: Ενώ καθόμουν στο καφενείο [Γαστριά] μου έφεραν μια στήλη με επιγραφή από τη Βάλεια που φαινόταν να ανήκει στον τέταρτο αιώνα. Η στήλη, όπως μου ελέχθη, βρέθηκε στη Βάλεια, που επισκέφθηκα την επαύριο, μεταξύ εκτεταμένων ερειπίων.
Ο Α. Σακελλάριος αναφέρει πως στο δάσος της Βάλειας οἱ πέριξ οἰκοῦντες πρό τῆς καταλήψεως τῆς νήσου ὑπό τῶν Ἂγγλων ἂφηνον τά ζῶά των νά βόσκωσι, καθ' ὃν χρόνον ταῦτα δέν ἐχρειάζοντο. Ο Τζέφρυ αναφέρει πως ανατολικά των Γαστριών εκτείνεται μια άγονη έκταση γνωστή ως Βάλεια που τα όριά της φθάνουν μέχρι τη θάλασσα, και που όπως φαίνεται στα παλαιά χρόνια ήταν κατοικημένη.
Από διοικητικής απόψεως, περιλαμβάνεται στην έκταση των χωριών Άγιος Θεόδωρος και Γαστριά.
Στην περιοχή του δάσους υπάρχει αρχαιολογικός χώρος. Μερικοί θεωρούν ότι υφίστατο εκεί η αρχαία πόλη Κνίδος, φαίνεται όμως ότι τέτοια πόλη δεν υπήρχε στην Κύπρο.
Βλέπε λήμμα: Γαστριά αρχαιολογικός χώρος
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια