Αθηναΐδειον
Ένα από τα ιστορικά εκπαιδευτήρια της Κύπρου, που λειτούργησε στη Λεμεσό ως πρωτοποριακή σχολή, βασικά θηλέων με την ονομασία Ιδιωτική Σχολή Ξένων Γλωσσών και Ελληνικών Μαθημάτων.
Ιδρύθηκε το 1920 από την Αθηναΐδα Λανίτου – Χριστοφάκη, η οποία είχε σπουδάσει στο Αρσάκειο Αθηνών, και τις Ευφροσύνη Χουρμουζίου, Μαρία Μορίδου και Λέα Ταβελούδη. Όλες ήταν γόνοι γνωστών οικογενειών της Λεμεσού και είχαν την εμπειρία των ελληνικών και άλλων εκπαιδευτηρίων, αφού είχαν σπουδάσει εκτός Κύπρου, οι περισσότερες στο Αρσάκειο στην Αθήνα. Η Αθηναϊδα συνέχισε να διδάσκει στο σχολείο μέχρι το 1950. Προς τιμήν της, το Σχολείο μετονομάσθηκε τότε σε «Αθηναΐδειον Γυμνάσιο Θηλέων». Μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το Σχολείο ονομάστηκε «Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων Λεμεσού» και το 1972 μετονομάστηκε και πάλι σε «Στ΄ Γυμνάσιο Λεμεσού». Το σχολείο λειτούργησε μέχρι το 2020 , με την ονομασία «Γυμνάσιο Καθολικής». Η Σχολική Εφορεία Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Λεμεσού το μετονόμασε «Αθηναΐδειο Γυμνάσιο Καθολικής».
Το εκπαιδευτικό ίδρυμα ήταν εννεατάξιο παρθεναγωγείο, πρωτοποριακό για την εποχή του, που είχε και τμήμα σπουδών ξένων γλωσσών. Το 1923 αποχώρησε η Ταβελούδη, το 1925 αποσύρθηκε η Χουρμουζίου και το 1934 και η Μορίδου, στη συνέχεια δε το σχολείο λειτουργούσε υπό την αποκλειστική διεύθυνση της Αθηναΐδος Λανίτου. Επεξετάθη, περιελάμβανε δε και νηπιαγωγείο, εξατάξιο δημοτικό και πεντατάξιο γυμνάσιο, καθώς και τμήματα γαλλικής και αγγλικής γλώσσας, μουσικής, ζωγραφικής, και, από το 1925 και τμήμα εμπορικών μαθημάτων. Λειτούργησε ακόμη και δικό του οικοτροφείο. Στα κατώτερα τμήματα (νηπιαγωγείο, δημοτικό), γίνονταν δεκτοί και άρρενες μαθητές. Ως ιδιωτικό εκπαιδευτήριο, δεν ελεγχόταν από την τότε αγγλική αποικιακή κυβέρνηση. Οι μαθητές και οι μαθήτριες πλήρωναν μηνιαία δίδακτρα.
Στις 17 Ιουλίου 1923 αναγνωρίστηκε πρώτη από τις Ελληνικές Σχολές του Εξωτερικού σε Ημιγυμνάσιο από την Ελληνική Κυβέρνηση με Βασιλικό Διάταγμα.
Η Ελληνική Κυβέρνηση αναγνώρισε το σχολείο ως πλήρες Γυμνάσιο ισότιμο των Γυμνασίων της Ελλάδας με Προεδρικό διάταγμα που εκδόθηκε στις 17 Αυγούστου 1932, ενώ από το 1935-36 αναγνωρίστηκαν ισότιμες και οι δύο τελευταίες τάξεις με Βασιλικό Διάταγμα.
Το 1932 πήρε την ονομασία «Ιδιωτική Σχολή Ξένων Γλωσσών». Το 1950, οπότε απόκτησε νέο δικό του οίκημα, μετονομάστηκε σε «Αθηναϊδειον Γυμνάσιον Θηλέων», προς τιμήν της ιδρύτριάς του.
Μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ευθύνη λειτουργίας του σχολείου ανέλαβε το δημόσιο, οπότε μετονομάστηκε σε «Β΄ Γυμνάσιο Θηλέων Λεμεσού». Το 1972 μετονομάστηκε και πάλι, σε «Στ΄ Γυμνάσιο Λεμεσού». Μετά τον διαχωρισμό των γυμνασίων σε γυμνάσια και λύκεια, το σχολείο λειτουργεί σήμερα ως γυμνάσιο, με την ονομασία «Γυμνάσιο Καθολικής». Ωστόσο, για τους παλαιότερους Λεμεσιανούς ήταν πάντα το «Αθηναΐδειον», και με την ίδια ονομασία είναι γνωστή και ολόκληρη η συνοικία στην οποία βρίσκεται. Γι αυτό και στις 27 Ιανουαρίου 2021 ύστερα από απαίτηση των Λεμεσιανών το Γυμνάσιο Καθολικής μετονομάστηκε σε Αθηναϊδειο Γυμνάσιο Καθολικής ακριβώς 100 χρόνια μετά την έναρξη της λειτουργίας του.
Στη συλλογή του αρχείου του σχολείου υπάρχει το πολύ σημαντικό έργο του Όθωνα Γιαβόπουλου "Σκηνή της Ελληνικής Επανάστασης".
Η επίσκεψη του Γιώργου Σεφέρη στο Αθηναΐδειον Λεμεσού
Ο Γιώργος Σεφέρης είχε επισκεφθεί την Κύπρο ως διπλωμάτης τρεις φορές. Κατά την πρώτη του επίσκεψη το 1953 επισκέφτηκε και το «Αθηναΐδειο Γυμνάσιο ΘηλέωνΛεμεσού» μετά από πρόσκληση που είχε δεχθεί από τη Διευθύντρια του Σχολείου Δομνίκη Λανίτου κόρη της Αθηναΐδας και ιδρύτριας του Σχολείου, που τότε ονομαζόταν «Ιδιωτική Σχολή Ξένων Γλωσσών και Ελληνικών Μαθημάτων». Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δεσμοί του σχολείου με την Ελλάδα ήταν στενοί, αφού η ΕλληνικήΚυβέρνηση το αναγνώρισε ως πλήρες Γυμνάσιο ισότιμο των Γυμνασίων της Ελλάδας με Προεδρικό διάταγμα που εκδόθηκε στις 17 Αυγούστου 1932, ενώ από το 1935-36 αναγνωρίστηκαν ισότιμες και οι δύο τελευταίες τάξεις με Βασιλικό Διάταγμα. Η επίσκεψη του Γιώργου Σεφέρη έγινε στις 5 Δεκεμβρίου 1953 και τον ποιητή υποδέχθηκε η διευθύντρια του Αθηναΐδειου Γυμνασίου Θηλέων Λεμεσού, Δομνίκη Λανίτου, οι καθηγητές και οι μαθητές. Τον Σεφέρη συνόδευσαν στο σχολείο, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας μαζί με τη Μάρω Σεφέρη. Οι μαθήτριες απήγγειλαν ποιήματα, τραγούδησαν τραγούδια του γάμου και χόρεψαν ελληνικούς και κυπριακούς χορούς ντυμένες με την παραδοσιακή κυπριακή ενδυμασία. Ενθουσιασμένος ο Έλληνας λογοτέχνης, συνεχάρηκε τη Διεύθυνση της σχολής, καθώς και τις ίδιες τις μαθήτριες, για την υπέροχη παρουσία τους, αλλά και για την καλαίσθητη εμφάνιση του καινούργιου σχολικού κτιρίου.
Για την επίσκεψη του ποιητή στο περιοδικό του Σχολείου με τίτλο Αθηναΐδειον, στη στήλη «Η κίνησις του Σχολείου» διαβάζουμε τα εξής: «Mε ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση οι μαθήτριες και οι καθηγητές μας υποδέχθησαν στις 5 Δεκεμβρίου τον εκλεκτό Έλληνα λογοτέχνη κ. Γιώργο Σεφέρη μετά της κυρίας του, που τον συνόδευσαν στη σχολή μας, ο έντιμος Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας μετά της κυρίας Παπά. Ο κ. Σεφέρης που είναι και πρεσβευτής της Ελλάδας στον Λίβανο, μας απηύθυνε λίγα λόγια τα οποία ήταν σαν ζωογόνος αύρα στες μουδιασμένες από τον χειμώνα ψυχές μας. Μαθήτριες χόρεψαν ελληνικούς χορούς. Ακολούθως απηγγέλθησαν ποιήματα και τραγούδια».
Ίδρυση Μουσείου γιορτάζοντας τα 100χρόνα
Ιστορικά έγγραφα, πλούσιο φωτογραφικό υλικό από περασμένες δεκαετίες και μια σειρά από άλλα αντικείμενα που σχετίζονται με την μακρόχρονη λειτουργία και δράση του «Αθηναϊδειου Γυμνασίου», περιλαμβάνονται στο σημαντικό αρχειακό υλικό που συνθέτει το Μουσείο που δημιουργήθηκε στο ιστορικό σχολείο της Λεμεσού που σήμερα ονομάζεται «Αθηναΐδειο Γυμνάσιο Καθολικής». Το Μουσείο εγκαινιάστηκε στις 14 Ιουνίου 2023 και ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να μελετήσει σημαντικά έγγραφα, τα οποία σηματοδότησαν την αναγνώριση του «Αθηναϊδειου», τόσο από την Βρετανική αποικιακή κυβέρνηση, όσο και από την τότε Ελληνική κυβέρνηση.
Τα εκθέματα του, αφορούν, μεταξύ άλλων, μια σειρά από μαθητικούς καταλόγους, σχολικά μητρώα και βιβλιάρια μέσα από τα οποία παρέχονται πληροφορίες για το διδακτικό προσωπικό, τον μαθητικό πληθυσμό, τους σχολικούς εφόρους και άλλες προσωπικότητες που με τον ένα ή άλλο τρόπο σχετίζονται με το σχολείο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σωζόμενες διευθυντικές λογοδοσίε, τα μαθητικά περιοδικά και η συλλογή φωτογραφιών και άλλων κειμηλίων.
Πηγή
1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Ιδιωτική Σχολή Ξένων Γλωσσών και Ελληνικών Μαθημάτων, Σαλώμη Παπαδήμα- Σοφοκλέους, ΤΕΠΑΚ, Λεμεσός, 2020
Φώτο Γκάλερι
