Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με την ονομασία αυτή μαρτυρείται η ύπαρξη αρκετών χωριών στην Κύπρο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια, εκ των οποίων μερικά υφίστανται και σήμερα ενώ άλλα έχουν διαλυθεί και δεν επιβίωσαν.

 

Μεταξύ των μεσαιωνικών χωριών με την ονομασία αυτή, εκείνα που γνωρίζουμε ότι υφίσταντο και υπάρχουν και σήμερα είναι:

 

1. Άγιος Γεώργιος Λεμεσού
2. Άγιος Γεώργιος Σπαθαρικού
3. Άγιος Γεώργιος Πέγειας
4. Άγιος Γεώργιος Κερύνειας
5. Άγιος Γεώργιος Λεύκας

 

Ίσως ακόμη και το χωριό Άγιος Γεώργιος Καυκάλου (με την ονομασία Καύκαλο).

 

Από παλαιούς χάρτες και από άλλες παλαιές πηγές γνωρίζουμε ότι υφίσταντο και τα ακόλουθα χωριά:

 

α) Άγιος Γεώργιος: χωριό κοντά στο χωριό Άγιος Ανδρόνικος της Καρπασίας. Βρίσκεται σημειωμένο σε χάρτη της περιόδου της Βενετοκρατίας. Στον χάρτη του Α. Ortelius (1573) βρίσκεται σημειωμένο ως S. Zorzi. Προφανώς διαλύθηκε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (μετά το 1570).

 

β) Άγιος Γεώργιος: χωριό κοντά στο χωριό Αραδίππου στην επαρχία Λάρνακας. Σε παλαιούς χάρτες βρίσκεται σημειωμένο με τα αρχικά S.Z. (S.Zorzi, Άγιος Γεώργιος). Διαλύθηκε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Στην ευρύτερη περιοχή της Αραδίππου υπάρχουν συνολικά 4 εκκλησίες αφιερωμένες στον άγιο Γεώργιο.

 

γ) Άγιος Γεώργιος στη Μαραθάσα: Αναφέρεται μεταξύ των φέουδων του τμήματος της Μαραθάσας που ανήκε στον βασιλιά της Κύπρου (Marath Real) κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Ίσως το ίδιο με το επόμενο. Αλλ' ίσως και διαφορετικό, αφού κατά τον Ν. Γ. Κυριαζή υφίσταντο ερείπια του Αγίου Γεωργίου του Καποράλλου σε κορφή κοντά στο σημερινό χωριό Άγιος Δημήτριος της Μαραθάσας, που ήταν παλαιά εκκλησία.

 

δ) Άγιος Γεώργιος: χωριό ακριβώς απέναντι (ανατολικά) των χωριών Κακοπετριά και Γαλάτα. Βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες (Α. Ortelius, 1573) με τα αρχικά S.Z.(S. Zorzi). Ίσως το ίδιο με το προηγούμενο, εάν η βασιλικής ιδιοκτησίας Μαραθάσα επεκτεινόταν κι ανατολικότερα της σημερινής. Στην περιοχή υπάρχουν δυο εκκλησίες αφιερωμένες στον άγιο Γεώργιο.

 

ε) Άγιος Γεώργιος: χωριό μεταξύ των χωριών Λάπαθος και Πλατάνι, στην επαρχία Αμμοχώστου. Σε παλαιούς χάρτες (λ.χ. του Α. Ortelius του 1573) βρίσκεται σημειωμένο ως S.Zorzi. Προφανώς το χωριό διαλύθηκε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

 

στ) Άγιος Γεώργιος: χωριό στα νότια του χωριού Πυρόι. Βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως S. Zorzi. Προφανώς κι ο οικισμός αυτός διαλύθηκε κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Βρισκόταν, πιθανότατα, στην τοποθεσία «Παλιοχάνουτα» της Λουρουτζίνας, όπου κατά την παράδοση υφίστατο άλλοτε μικρό χωριό. Ο αββάς Τζιοβάννι Μαρίτι (18ος αιώνας) γράφει πως, φεύγοντας από την Αθηένου, συνάντησε δυο χωριά, το Πετροφάνι και τα Παλιοχάνουτα (το δεύτερο από τότε ερειπωμένο) και κοντά το χωριό Άγιος Γεώργιος ενώ στα δεξιά το Μαρκό και το Πυρόι.

 

ε) Άγιος Γεώργιος: Χωριό μνημονευόμενο ως Άγιος Γεώργιος της Αττάλου βρισκόταν στον κεντρικό Πενταδάκτυλο. Σήμερα σώζονται ελάχιστα ίχνη, αλλά και ερείπια ενός μοναστηριού που βρισκόταν πολύ κοντά. Το μοναστήρια ήταν αφιερωμένο στον Αγιο Γεώργιο.

 

Ο χρονικογράφος Λεόντιος Μαχαιράς (15ος αιώνας) αναφέρει τον Άγιο Γεώργιο της Δάδας (ή Δάδης) που ήταν παραθαλάσσιος. Δεν διευκρινίζει εάν επρόκειτο για οικισμό ή ονομασία τοποθεσίας. Κατά την Αρχαιότητα, Δάδα ή και Δάδες ονομαζόταν το ακρωτήριο του Κιτίου, κοντά στο ομώνυμο χωριό Κίτιν. Πιθανώς να υπήρχε στην περιοχή του ακρωτηρίου και οικισμός με την ονομασία Άγιος Γεώργιος.

 

Βλέπε λήμμα: Κίτιον

 

Ο άλλος χρονικογράφος του 15ου αιώνα, ο Γεώργιος Βουστρώνιος, αναφέρει οικισμό με την ονομασία Άγιος Γεώργιος της Γλανγκίας (ή και Αγλαντζίας). Πιθανότατα επρόκειτο για μικρό οικισμό στην περιοχή Αθαλάσσας, νοτιοανατολικά της Αγλαντζιάς, όπου υπάρχει σήμερα το (μεταγενέστερο - ίσως κτισμένο ξανά;) εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.

 

Ο Φλώριος Βουστρώνιος πάλι (16ος αιώνας) αναφέρει τρία χωριά/ φέουδα με την ονομασία Άγιος Γεώργιος, που υφίσταντο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Κατά την αναδιανομή των φεούδων που έκανε ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β’ μετά την άνοδό του στο θρόνο το 1460, εδόθησαν σε ευγενείς ή αξιωματούχους, κατά πληροφορία του Φλωρίου, και τα εξής χωριά:

 

α) Άγιος Γεώργιος του Σπόρου: Εδόθη μαζί με άλλα χωριά στον Γκαλεάτσο ντε Βιλλαρούν (ή Βιλλαφράγκα). Επειδή ο Φλώριος λέγει ότι το συγκεκριμένο χωριό αρδευόταν από τον ποταμό Καρκώτη μαζί με τη Λινού, τη Φλάσου και άλλα χωριά της Σολιάς, θα επρόκειτο πιθανότατα για το σημερινό χωριό Άγιος Γεώργιος Λεύκας.

           

β) Άγιος Γεώργιος της Χατίας(;): Σημειώνεται ως San Georgio de Chatia. Ίσως της Βαθείας; Εδόθη από τον Ιάκωβο Β’ στον Βαλιάν Βουστρώνιο μαζί με άλλο ένα χωριό. Αδιευκρίνιστη η παραφθορά του ονόματος. Δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες ως προς το πού βρισκόταν κλπ.

 

γ) Άγιος Γεώργιος Παστίκου(;): Αναφέρεται ως San Georgio Pasticu αλλά και Passieu. Ίσως Πραστείου; Εδόθη από τον Ιάκωβο Β’ στη λαίδη Ισαβέλλα ντ’ Άντρια. Αδιευκρίνιστο. Περισσότερες πληροφορίες ελλείπουν.

 

Ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός πάλι (1788) αναφέρει (οικισμό;) Άγιο Γεώργιο σε παραθαλάσσια τοποθεσία κοντά στον Άσπρο Κάβο, δηλαδή το ακρωτήριο Άσπρο, δυτικότερα του χωριού Πισσούρι, παρά τις εκβολές του ποταμού Διαρίζου. Πράγματι, σε παλαιούς χάρτες της Κύπρου, όπως εκείνος του Abraham Ortelius του έτους 1573, σημειώνεται στα βορειοδυτικά του Πισσουρίου οικισμός με τα αρχικά Z.S., που προφανώς σημαίνουν San Zorzi, δηλαδή Άγιος Γεώργιος.

 

Ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός αναφέρει και τον Άγιον Γεώργιον της Γλανγκίας, αφηγούμενος γεγονότα που ως πηγή είχαν τον Φλώριο Βουστρώνιο. Δεν διευκρινίζει αν πρόκειτο για οικισμό ή απλώς τοποθεσία, ενώ αλλού ο ίδιος αναφέρεται σε χωριά Αγλαγγιάν και Αθαλάσσαν (ως γειτονικά χωριά) όπου έστησαν το στρατόπεδό τους οι Τούρκοι όταν πολιορκούσαν τη Λευκωσία το καλοκαίρι του 1570. Επίσης σημειώνει και τοποθεσία (ύψωμα) παρά τη Λευκωσία, με το όνομα Άγιος Γεώργιος, όπου την ίδια εποχή οι Τούρκοι πολιορκητές είχαν ανεγείρει έναν πύργο.

 

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια