Αμπέλης άγιος
Υποθετικός Κύπριος τοπικός άγιος που λατρευόταν κυρίως στην περιοχή του χωριού Δρούσια της Πάφου, όπου υπάρχει και μια σπηλιά αφιερωμένη σαυτόν. Η σπηλιά, που λέγεται ότι την είχε σκάψει ο άις Αμπέλης, είναι μήκους 14 μ. περίπου, πλάτους 3 μ. και ύψους 2,1/2 μ. Φαίνεται ότι ήταν φυσική σπηλιά που σε παλαιότερα χρόνια διαπλατύνθηκε από ανθρώπινα χέρια. Στην είσοδό της υπάρχει μια μοσφιλιά ενώ στο βάθος της υπάρχει μια πεζούλα πάνω στην οποία βρίσκονται μερικές πέτρες, καθώς και αφιερώματα που είναι πιδκιάβλια, μαγκούρες, καμπανέλλες των προβάτων κ.ά. Για να φθάσει κανένας στο βάθος της σπηλιάς όπου και η πεζούλα περνά από ένα μονοπάτι μέσα στη σπηλιά, δεξιά κι αριστερά του οποίου υπάρχουν επίσης πολλά αφιερώματα και πέτρες του ποταμού. Στη δεξιά πλευρά της σπηλιάς υπάρχει άλλη μικρή και πολύ σκοτεινή σπηλιά. Κοντά στη σπηλιά σώζονται τα θεμέλια ενός κτίσματος μικρών διαστάσεων που πιστεύεται ότι ήταν κάποτε το εκκλησάκι του άι Αμπέλη ή το κελλί του.
Η τοπική παράδοση θέλει τον άγιο να ήταν βοσκός που ασκήτεψε κι άγιασε στην σπηλιά του, και φυσικά προστάτη των βοσκών που ήταν πολλοί στην περιοχή. Δεν υπάρχει καμιά εικόνα τον αγίου αυτού ούτε και καθορισμένη μέρα της γιορτής του. Οι βοσκοί, όταν αρρώσταιναν οι ίδιοι ή τα ζώα τους, κατέφευγαν στη σπηλιά του άι Αμπέλη, πάντοτε συνοδευόμενοι από ένα ακόμη πρόσωπο, κι εκεί απέθεταν τα δώρα τους κι επικαλούνταν την βοήθεια του αγίου ξαπλωμένοι ανάσκελα στο πάτωμα.
Πίστευαν ακόμη ότι ο άγιος θεράπευε την ελονοσία, ενώ του αποδίδονταν και τρομερά εκδικητικές διαθέσεις όταν επισκέπτες πείραζαν ή αφαιρούσαν κάτι από τα αφιερώματα της σπηλιάς του.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια