Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Εφεδρικό Σώμα ήταν μια επίλεκτη μονάδα που ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 1973 με αποστολή την αποτελεσματική αντιμετώπιση της βίας και της τρομοκρατίας που εκφραζόταν με την παράνομη δράση της ΕΟΚΑ Β'. Αυτή η παράνομη δράση συνίστατο από βομβιστικές επιθέσεις, επιθέσεις εναντίον αστυνομικών σταθμών της υπαίθρου που κυριεύονταν και ανατινάσσονταν, δολοφονίες και τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον κατοίκων της υπαίθρου κυρίως. Η ίδρυση του σώματος αυτού κατέστη αναγκαία επειδή η Εθνική Φρουρά, που διοικείτο από Ελλαδίτες αξιωματικούς οι οποίοι εκτελούσαν εντολές της στρατιωτικής χούντας των Αθηνών, κατέστη επικίνδυνη για το κράτος. Ακόμη, επειδή και η Αστυνομία είχε διαβρωθεί μέχρι σ' ένα σημαντικό βαθμό από την ΕΟΚΑ Β', μάλιστα μερικά μέλη της ήσαν ταυτόχρονα και δραστήρια μέλη της οργάνωσης του στρατηγού Γρίβα, γι’ αυτό δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κατάσταση.

Μέλη του Εφεδρικού Σώματος ήταν αποκλειστικά άντρες νομιμόφρονες, ή όπως τους αποκαλούσαν φιλομακαριακοί, που επελέγησαν ύστερα από προσεκτική εξέταση, επικεφαλής δε τοποθετήθηκαν Ελληνοκύπριοι στρατιωτικοί.Διοικητής διορίστηκε ο Ταγματάρχης Παντελάκης Πανταζής της Εθνικής Φρουράς, πλαισιωμένος με εννέα Λοχαγούς της Εθνικής Φρουράς.
Τους: Νίκο Βαρναβίδη, Ευτύχιο Σαλάτα, Κώστα Παπακώστα, Τάκη Τσαγκάρη, Νίκο Παστελλόπουλο
Χρυσάφη Χρυσάφη, Χριστάκη Μασωνίδη, Σάββα Σολωμού και Άγη Ιωακείμ.

Αν και τυπικά το Εφεδρικό Σώμα αποτελούσε τμήμα της Αστυνομίας, στην πραγματικότητα ήταν ανεξάρτητη μονάδα με στρατιωτική εκπαίδευση που ήταν πολύ σκληρή. Η αρχική του δύναμη ήταν 670 αξιωματικοί και άντρες, αργότερα δε ανήλθε σχεδόν στους 1.000, κατανεμημένους σε 6 λόχους, με ικανοποιητικό οπλισμό που εισήχθη από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο από την Τσεχοσλοβακία. Τα όπλα έφτασαν στην Κύπρο την  21η Ιανουαρίου, 1972. Το φορτίο  των όπλων ήταν  278 τόνοι που συσκευάστηκε σε  10.000 κασόνια. Τα όπλα παρέδωσε στην Κύπρο η Κομουνιστική Κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας ύστερα από έγκριση της Σοβιετικής Ένωσης. Τα όπλα φυλάχθηκαν  στο υπόγειο της Αρχιεπισκοπής και σε αυτά δεν είχε καμιά πρόσβαση η Εθνική Φρουρά της οποίας τον έλεγχο είχαν έλληνες αξιωματικοί διορισμένοι από τη Χούντα. 

Το Εφεδρικό Σώμα ανέλαβε τη φρούρηση των πιθανών στόχων των παρανόμων, τη φρούρηση του ίδιου του προέδρου (σε συνεργασία με την προεδρική φρουρά) και άλλων αξιωματούχων του κράτους, αλλά και την εκστρατεία για τη διάλυση της ΕΟΚΑ Β'. Και πραγματικά το σώμα αυτό μπόρεσε, σε σύντομο σχετικά διάστημα, να ανακαλύψει κρησφύγετα και καταζητούμενους και να διαλύσει την ΕΟΚΑ Β'.

Ακολούθησε το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, με συμμετοχή του στρατού, που επεβλήθη τελικά εξαιτίας της αριθμητικής υπεροχής του και της υπεροπλίας που διέθετε. Το Εφεδρικό Σώμα διαλύθηκε κατά το πραξικόπημα, αν και πολλά μέλη του, όπως και τα μέλη της Αστυνομίας, πρόσφεραν κάθε δυνατή υπηρεσία κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής που ακολούθησε.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια